Osmanlı Devleti’nde XIX. Yüzyılda Vâsıf Bey Tarafından Yazılmış Bir Güfte Mecmuası

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 65 - 90, 27.02.2025

Hilal Akbulut

Öz

Bu çalışmada Atatürk Kitaplığı Yazma Eserler bölümünde yer alan 19. yüzyıla ait olduğu ve Vâsıf Bey isimli bir müellif tarafından yazıldığı tespit edilen bir güfte mecmuası incelenmiştir. Mecmuada farklı makam, usul ve formlarda toplam 328 eser yer almaktadır. Mecmuanın el yazması metninin günümüz harflerine çevrilmesi, eser analizleri, günümüze ulaşan eserlerin TRT Nota arşivinde bulunan kayıtları çalışmanın esasını teşkil etmektedir. Eserin müellifi hakkında kaynaklardan henüz bilgi edinilememiştir. Mecmuada geçen bestekârların kısa hayat hikâyeleri, yine adı geçen eserde yer alan müzik eserlerinin farklı başlıklarla tablolar halinde sunulması, eserlerin içerik bakımından incelenmesi, çalışmanın bölümlerini oluşturmaktadır. Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyılda kültür, sanat ve edebiyat anlayışı hakkında fikir sahibi olmak bakımından o devre ait birinci el kaynaktan faydalanılması, günümüz kültür, sanat ve edebiyat anlayışına ışık tutacaktır. Bu amaçla 19. yüzyılda yazılmış olan Vâsıf Bey’e ait güfte mecmuasının incelenmesi çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Güfte, Beste, Geleneksel Türk Musikisi, Güfte Mecmuası, Müzik Tarihi

A Songbook of Lyrics Written by Vasıf Bey in the Ottoman Empire in the XIXth Century

Öz

In this study, a lyrics collection in the Manuscript Works section of Atatürk Library was analysed, which was found to belong to the 19th century and to have been written by an author named Vasıf Bey. There are a total of 328 pieces in different maqams, methods and forms. The translation of the manuscript text of the songbook into today’s letters, the analyses of the works, and the records of the surviving works in the TRT Nota archive constitute the basis of the study. Information about the author of the work has not yet been found in the sources. The short life stories of the composers mentioned in the Songbook, the presentation of the musical works in the aforementioned work in tables with different titles, and the analysis of the works in terms of content constitute the sections of the study. In order to have an idea about the understanding of culture, art and literature of the Ottoman Empire in the 19th century, utilising the first-hand source of that period will shed light on today’s understanding of culture, art and literature. For this purpose, the examination of the Güfte Mecmuası belonging to Vasıf Bey, which was written in the 19th century, constitutes the subject of our study.

Anahtar Kelimeler

Lyrics, Composition, Turkish Traditional Music, Lyrics Songbook, History of Music.

Kaynakça

• Aksüt, S. (1993). Türk mûsikîsinin 100 bestekârı (Cilt. I-II). Kervan Yayınları.
• Doğan, M. N. (1995). “Esad Efendi Ebuishakzade”. (Cilt. 11. ss. 338-340). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ergen, G. (1994). Dilhayat Kalfa’nın hayatı, eserleri ve Türk musıkîsindeki yeri. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Özcan, N. (1994). “Ebûbekir Aga”, (Cilt. 10, ss. 275). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özcan, N. (1997). “Hasan Ağa”. (Cilt. 10, ss. 285-286). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özcan, N. (2007). “Itrî Efendi Buhûrîzâde”. (Cilt. 9. ss. 220-221). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özcan, N. (2008). “Rifat Bey (Sermüezzin)”. (Cilt. 35, ss. 103-104). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Öztuna, Y. (2006). Türk Mûsikîsi Akademik Klasik Türk San’at Mûsikîsi’nin Ansiklopedik sözlüğü. (Cilt. I-II). Orient Yayınları.
• Öztuna Y. (2000). Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi, Atatürk Kültür Mkz. Bşk. Yay.
• Pala, İ., Kılıç, F. (2020). “Musammat”. (Cilt. 31, ss. 233-235). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Şen, H.O. (2001). Alâeddin Yavaşça. TRT Müzik Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Devlet Korosu. (2024). Nota arşivi. https://www.devletkorosu.com/index.php/nota-arsivi/nota-arsivi
• Nota Arşivleri. (2024). Nota arşivleri. https://www.notaarsivleri.com/