Türkiye’de Hayvanlara Yönelik Şiddetin Hayvan Hakları Koruma Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 172 - 185, 26.10.2021

Filiz Kıroğlu

Öz

İnsanlar yeryüzünde ilk var oldukları andan itibaren kendilerinin haricinde diğer canlılar ile birlikte yaşadıkları ortamı paylaşma ihtiyacı duymuşlardır. Geçmişten beri süregelen bu ilişkide hayvan hakları ve refahı konusu günümüzde daha çok konuşulur hale gelmiştir. Şiddetin her türünün yasak olması gerektiği gibi hayvanlara yönelik şiddet ve hak ihlallerinin önlenmesi güzel bir dünya düzeni gereğidir. Hak kavramı sadece insanlar için değil, hayvanlar için de önemlidir. Ancak bu kavram hayvanlarda farklı şekilde değerlendirilmelidir. Hayvanların normalde hak ve fiil ehliyetleri yoktur. Yani insanlar gibi alacak borç ilişkilerine giremezler, bağış yapamazlar, vasiyetleri olmaz. Dolayısıyla hayvan hakları klasik hak ehliyetinden tamamen farklı bir haktır. Bu makalede keyfi olarak doğal ortamlarından koparılan hayvanların çektikleri sıkıntı ve işkenceler yanında ve tüm hayvanların çeşitli hak ihlallerine maruz kalmaması için yapılması gerekenler üzerinde durulmuştur.
Bu derlemenin amacı 9 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe giren Hayvan Hakları Koruma Kanunu kapsamında ve mevcut mevzuata göre hayvanlara yönelik şiddetin ne derece önlenebileceği, hayvan hakları ihlallerinin neler olduğu yönünde tespitlerde bulunmak suretiyle yasal düzenlemelerdeki eksiklikler doğrultusunda alternatif çözüm önerileri sunmaktır. Hayvan hak ihlallerinin önüne geçilebilmesi için yaptırım gücü yüksek cezalar gerekmektedir. Hayvanlara tecavüz ve işkence için alt sınırı 6 ay olan cezanın bu suçu işleyen kişinin fiilen cezaevine konulması infaz yasası gereği 3 yıl altında olduğu için imkânsızdır. Bu yüzden bu şekilde suç işleyenlere alt sınır en az 3 yıl olacak şekilde hapis cezası verilmesi yönünde düzenlemeye ihtiyaç olduğunun üzerinde önemle durulmuştur.
Alternatif çözüm önerilerinde hayvan sevgisinin okullarda müfredata eklenmesinin hayvan hakları ve sevgisi konusunda bilinçlenen bir nesil yetişmesi yönünde gerekliliğine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hayvanların Korunması, Hayvan hakları, Hayvana şiddet, Hayvan hakları ihlalleri

Kaynakça

• 1. TDK sözlüğü. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim tarihi: 15.10. 2021.
• 2. lgar R. Türkiye'de Hayvan Hakları ve İhlallerine Coğrafi Açıdan Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.2007; 16(1):347-360.
• 3. Belli A,Uçgaç D.Türkiye'de Hayvan Hakları Üzerine Bir Değerlendirme: Göksun Belediyesi Örneği. Route Educational & Social Science Journal Dergisi.2020; 7(8):77-94.
• 4. HAYTAP. Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi. 2021.erişim adresi: https://haytap.org/tr/hayvan-haklarrensel-beyannamesi, Erişim tarihi: 15.10. 2021.
• 5. Akbulut O, Çobanoğlu N. Türk Hukukunda Hayvanların Korunmasına İlişkin Yasal Mevzuat ve Bu Mevzuata Göre Hayvanların Hukuki Durumları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.2020; 36 :1-37.
• 6. Karakaya A, Çakmakkaya Y, ve Yılmaz Y. Hayvanlara Yönelik Şiddet Konusunda Bir Değerlendirme. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi.2020; 6:181-193.
• 7. Resmi Gazete. Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. 31541( 9 Temmuz 2021).
• 8. HAYTAP. HAYTAP Başkanı Av.Şenpolat’ın TBMM Konuşması .Erişim adresi: https://haytap.org/tr/avahmet-kemal-senpolatin-tbmm-konusmasi-6-temmuz-2021. Erişim tarihi: 19.10. 2021.
• 9. Milliyet. Pembenar galeri . 14 maddeden oluşan "Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi". Erişim adresi : https://www.milliyet.com.tr/pembenar/galeri/14-maddeden-olusan-hayvan-haklari-evrensel-bildirgesi-6320376. Erişim tarihi: 19.10. 2021.
• 10. Demir, D.Yenidüzen Gazetesi. Horoz-guresi-desifre-oldu. 2020.Erişim adresi: https://www.yeniduzen.com/horoz-guresi-desifre-oldu-123071h.htm. Erişim tarihi: 19.10. 2021.
• 11. Bardakçı H. Denizlerde özgürce yüzen yunuslar havuzlara kapatılıyor - yunus-park. bilimma.com. 2019.Erişim adresi: https://www.bilimma.com/denizlerde-ozgurce-yuzen-yunuslar-havuzlara-kapatiliyor-yunus-park/. Erişim tarihi: 19.10. 2021.
• 12. Aslım G, Yiğit A, Sinmez ÇÇ ve Yaşar A. Türkiye’de yunus parkları üzerine bir değerlendirme. MAE Veterinerlik Fakültesi Dergisi.2020: 5(3): 124-130.
• 13. İnci ZÖ. Güncel Gelişmeler Işığında Türkiye'de Hayvanların Ceza Hukuku Bakımından Korunması. İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.2019 ; 5(1):,1-24.
• 14. Şenpolat AK. 111 Soruda Hayvan Hakları(2.Basım). İstanbul:Okyanus Yayınları.2018 : 66-67.
• 15. Tekvar SO. HAYTAP’ın Hayvan Hakları Mücadelesinde Çatışma Yönetimi: Hayvan Hakları Savunucularının Kendi Aralarında Uzlaşması Mümkün Mü?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi . 2017; 10(2) :181-204.