ECZANEDEN İLAÇ YA DA İLAÇ DIŞI ÜRÜN ALAN KİŞİ İLE ECZACI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 238 - 289, 26.07.2024

Oğuzhan Ertekin

Öz

Eczacılar, insanların günlük hayatlarında sıklıkla karşılaştıkları sağlık çalışanlarıdır. Bunun sebebi ise eczanelerin kolay ulaşılabilir konumda olmalarıdır. Eczanelerde satılan ürünler, insan sağlığını etkileyen ve bünyesinde risk taşıyan ilaçlar ile yine insan sağlığını etkileme riski taşıyan ilaç dışı ürünlerdir. Eczaneye giden kişi, bu ürünlerin içeriği, kullanılma şekli gibi hususlarda genellikle bilgi sahibi değildir. Bu kişinin karşısındaki eczacı ise, uzman niteliğindeki profesyonel meslek erbabı olarak karşımıza çıkar. İlaçların sadece tekel yetkisine sahip eczanelerden alınabilmesi de eczacı ile muhatap olan kişileri daha da güçsüz kılmaktadır. Eczacı karşısında güçsüz konumda bulunan kişilerin, özel hükümlerle korunması gerekir. Bu koruma ise, Borçlar Hukuku’nun genel hükümleriyle değil, tüketiciyi korumaya yönelik olarak düzenlenmiş olan 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (6502 Sayılı TKHK) ile sağlanabilir. Bu sebeplerle, eczaneden ilaç ya da ilaç dışı ürün alan kişi hakkında 6502 Sayılı TKHK hükümleri uygulanabilmelidir. Bu hükümlerin uygulanabilmesi içinse, eczaneden ilaç ya da ilaç dışı ürün alan kişinin, tüketici; eczacının satıcı sıfatına sahip olması gerekir. Çalışmamızda, ilgili kişilerin bu sıfatlarının olup olmadığı ile aralarındaki sözleşmenin tüketici sözleşmesi olarak kabul edilip edilemeyeceği hususlarının üzerinde durulmaktadır. Ayrıca özellik arz eden muhtelif konular inceleme konusu yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İlaç, İlaç Dışı Ürün, Ezcacı, Eczane, Tüketici

Kaynakça

• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2014.
• Aslan, İ. Yılmaz. Tüketici Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2022.
• Aycan, Mükerrem Betül.“İlaç Nedir? İlaç, Gıda ve Kozmetik Farkı”, İlaç Hukuku, ed. Murat Şen ve Ahmet Başözen, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, 2009.
• Aydoğdu, Murat. Tüketici Hukuku Dersleri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2015.
• Berber, Bahaeddin. “Yargı Kararları Işığında Tüketici Kavramı”, Konya Barosu Dergisi, 1/1, (2023): (s. 41-72). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3392187 (erişim: 02.07.2024)
• Bal, Yakup. “Tacirin Tüketici Sıfatı Sorunu”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 50 (2022): (s.365-384). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2331580 (erişim: 11.05.2024).
• Çabri, Sezer. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Demir, Bahadır. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Doğrudan Temsil Müessesi”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6/1 (2015): (s.249-275). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/208342 (erişim: 01.05.2024).
• Demir, Mehmet. “İlaç Kullanımı Sonucunda Doğan Zararlardan İlaç Üreticisinin, Eczacının ve Hekimin Sorumluluğu”. II. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara: Ankara Barosu Yayınları, 2008.
• Deryal, Yahya. “Eczanelerde Satılan İlaç ve İlaç Dışı Ürünlerin Ayıplı Olmasından Kaynaklanan Tüketici Hakları”. Zirve Üniversitesi Sağlık Hukuku ve Politikası Dergisi, 1 (2014): (s.105-117). https://www.jurix.com.tr/article/12367 (erişim: 14.05.2024).
• Doğan, Murat. “Eczacının Tazminat Sorumluluğu”. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7/3-4 (2012): (s.1-18). https://www.jurix.com.tr/article/5707 (erişim: 15.04.2024).
• Ercevahir, Mine. “Özel Hastaneye Kabul Sözleşmesi”. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7/13 (2022): (s.359-486). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2679307 (erişim: 10.05.2024).
• Ersöz, A. Kürşat. İlaç Hukuku Bağlamında İdarenin Sorumluluğu. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Gültekin, Emre. İlaç Üreticisinin Hukuki Sorumluluğu. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Gümüş, Mustafa Alper. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi Cilt 1, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2014.
• Hakeri, Hakan. İlaç Hukuku. Ankara: Astana Yayınları, 2018.
• Havutçu, Ayşe. “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun Konu Bakımından Uygulama Alanı: Özellikle Tüketici İşlemleri Bakımından Kanunun Kapsamı”. Terazi Hukuk Dergisi, 9 (2014): (s.8-19).
• İnal, H. Tamer. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Hazırlanmış Tüketici Hukuk., Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2014.
• Kalkan, Arif. Tüketici Hukukunda Ayıplı Maldan Doğan Sorumluluk. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Kanzık, İlker. “Orijinal İlaç Nedir, Orijinal İlaçların Hukuki Durumu ve Fikri Mülkiyet Hakları”, Uluslararası I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, İstanbul: 2011.
• Kara,İlhan. Tüketici Hukuku, Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2021.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2019.
• Korkmaz, Yakup. “Türk Hukukunda Eczacıların Hukuki Statüsü ve Sorumluluğu”. Zirve Üniversitesi Sağlık Hukuku ve Politikası Dergisi, 1 (2014): (s.25-48). https://jurix.com.tr/article/12364 (erişim: 05.04.2024).
• Memiş, Tekin. “Jenerik İlaçların Hukuki Durumu”, Uluslararası I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, İstanbul: 2011.
• Oğuzman, M. Kemal ve Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-1. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
• Özcan Büyüktanır, Burcu G. ve Okyar Karaosmanoğlu, Dila. “Eczacının 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Ayıplı İfadan Sorumluluğu”. Ankara Barosu Dergisi, 4 (2016): (s.211-238). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/398627 (erişim: 08.04.2024).
• Özcan Büyüktanır, Burcu G. “Türk Hukukunda İlaç Patentine Genel Bakış”. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2/2 (2012): (s.76-88). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/701338 (erişim: 04.05.2024).
• Özel, Çağlar ve Leblebici, Doğan N. “Organizasyon Kusurundan Doğan Zarar Açısından Özel Hastane ve Hekimlerin Sorumluluklarına Kısa Bir Bakış”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 10/2 (2007): s. 177-197). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/84692 (erişim: 07.05.2024)
• Özel, Çağlar. Tüketicinin Korunması Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Özel, Çağlar. Üçüncü Kişinin Uğradığı Zararlar Çerçevesinde Tüketici Kavramı. Yeni Gelişmeler Işığında Bedensel Zararların Tazmini Kongresi, Ankara: Türkiye Barolar Birliği, 2016.
• Petek, Hasan. İlaç Üreticisinin Hukuki Sorumluluğu. Ankara: Yetkin Yayınları, 2009.
• Serozan, Rona. “Tüketiciyi Koruma Yasasının Sözleşme Hukuku Alanındaki Düzenlemenin Eleştirisi”. Yasa Hukuk İçtihat ve Mevzuat Dergisi, 15/173-4 (1996): (s.579-598). https://ronaserozanvakfi.org/wp-content/uploads/2023/03/Tuketiciyi-Koruma-Yasasinin-Sozlesme-Hukuku-Alanindaki-Duzenlemesinin-Elestirisi-Yasa-Hukuk-Dergisi-Yasa-Hukuk-Ictihat-Ve-Mevzuat-Dergisi-Cilt-15-Sayi1734-1996-577-598.pdf (erişim: 11.05.2024).
• Seyhan, Ahmet. “Özel Hastane ile Hasta Arasındaki Sözleşmenin Hukuki Niteliği”. Eskişehir Barosu Dergisi, 8/1 (2023): (s.170-183). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3047703 (erişim: 10.05.2024). Soylu, Mert. “İlaç Hukukunda Tazminat Sorumluluğu”. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, 2021.
• Şahin Mccarthy, Oya. “Tüketici Sözleşmelerini Diğer Sözleşmelerden Ayıran Hususlar”. Tüketici Hukuku Davaları, Ed. Oya Şahin Mccarthy ve Mutlu Dinç, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Şener, Oruç Hami. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Topsoy, Fevzi. “Eczacının Tüketiciyi Bilgilendirme ve Aydınlatma Yükümlülüğü”. Zirve Üniversitesi Sağlık Hukuku ve Politikası Dergisi, 1 (2014): (s.53-70). https://www.jurix.com.tr/article/12373 (erişim: 10.04.2024).
• Töremiş, H. Ebru. “Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinden Yararlanan Yatırımcıların Tüketici Sıfatının Belirlenmesi”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 24/4 (2020): (s.227-258). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1353228 (erişim: 06.05.2024).
• Tutumlu, Mehmet Akif. “Tüketici Uyuşmazlıkları Açısından Tüketici Kavramı ve Bu Kavramın Kapsadığı Kişiler”. Tüketici Hukuku Davaları, Ed. Oya Şahin Mccarthy ve Mutlu Dinç, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Tutumlu, Mehmet Akif. Tüketici Yargılaması Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Ulusal, Metin. Açıklamalı-İçtihatlı Tüketici Hukuku, Ankara: Bilge Yayınevi, 2016.
• Uyumaz, Alper ve Türk, M: Cemil. “Tacirin Tüketici Sıfatı”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72/3, (2023): (s.1591-1633). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2981448 (erişim: 04.05.2024).
• Üçışık, Hasan Fehim. Eczacılık Hukuku, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2023.
• Yücer Aktürk, İpek. “Tüzel Kişi Tacirin Tüketici Sıfatı”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20/2 (2016): (s. 103-126). https://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/20_2_5.pdf (erişim: 06.05.2024).
• Zevkliler, Aydın ve Özel, Çağlar. Tüketicinin Korunması Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• https://karararama.yargitay.gov.tr/
• https://titck.gov.tr/storage/announcement/26a0d16198819.pdf
• https://turkfarmakopesi.titck.gov.tr/Home/Histroy
• https://uye.ieis.org.tr/ieis/assets/media/Duyurular/TR_Ilac_Sektoru_Raporu_2023.pdf