Milletlerarası Ticarette Akıllı Sözleşmelerin Uygulanabilirliği

Yıl 2020, Sayı: 2, 343 - 359, 13.09.2021

Habil Arda Kel

Öz

Blokzincir teknolojisi, günümüz dünyasında devrime sebep olacak, günlük yaşantıyı
tamamen değiştirecek yeni bir teknoloji olarak nitelendirilmektedir. Blokzincir teknolojisi, kriptografik temellere dayanan ve yapılan işlemlerin, merkezî bir kuruluş yerine
işlemin yapıldığı mecrayı kullanan bütün katılımcılara dağıtık olarak saklandığı bir teknolojiyi ifade etmektedir. Blokzincir teknolojisi ile hayatımıza müdahil olan bir başka yenilik ise akıllı sözleşmelerdir. İlk defa 90’lı yıllarda ortaya atılan akıllı sözleşme kavramı,
uygulanmasında yatan güven ve maliyet problemlerini blokzincir teknolojisi ile aşmaya
başlamıştır. Akıllı sözleşmeler, sözleşmesel hükümlerin bilgisayar kodu olarak hazırlandığı ve şartların gerçekleşmesiyle kendiliğinden ifa edilen sözleşmeleri tanımlamaktadır.
Günümüz pratiğinde akıllı sözleşmeler, blokzincirler üzerinde kodlanan ve kural olarak
blokzincir dışında gerçekleşen olaylara duyarsız yazılımlardır.
Her geçen gün hayatımızda daha fazla yer kaplayan blokzincir teknolojisi ve akıllı sözleşmeler, uluslararası ticaret uygulamalarında da kendilerine yer bulmaktadır. Bu
kapsamda birçok büyük liman blokzincir teknolojisini ve akıllı sözleşmeleri bünyesine
entegre ettiği gibi akreditif işlemleri gibi süreçler de bu teknolojiler ile uyumlu hale getirilmektedir. Ancak bu yaygınlaşma, uluslararası ticaret uygulamalarında devrimsel yeniliklere ve aracılara duyulan ihtiyacın ortadan kalkmasına sebep olmayacaktır. Bunun
temelinde, akıllı sözleşmelerin blokzincir dışındaki olaylara duyarsızlığı, akıllı sözleşmelere ilişkin gizlilik ve güvenlik tartışmaları, yasal düzenleme eksiklikleri gibi problemler
yatmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Blokzincir, Akıllı Sözleşmeler, Güven, Aracı Üçüncü Kişi, Uluslararası Ticaret

Kaynakça

• AKTAŞ, Gökhan, “Akıllı Sınır Yaklaşımı Çerçevesinde Blok Zinciri Teknolojisinin Gümrük İşlemlerinde Potansiyel Kullanım Alanları”, Gümrük Ticaret Dergisi, C. 5, S. 14, 2018, s. 18-31.