Dijital Reklamcılığın Yol Açtığı Hukuki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Yıl 2021, Sayı: 1, 43 - 86, 30.06.2021

Betül Çolak Mete Tevetoğlu

Öz

Teknoloji, temas ettiği her sektörü değiştirmekte, geliştirmekte veya dönüştürmektedir. Reklamcılık, teknolojik gelişmelerden en çok ve en doğrudan etkilenen sektörlerdendir. Ürün ve hizmetin insanlara tanıtılmasını, onlar tarafından bilinmesini ve tercih edilmesini hedefleyen reklamlar için, teknoloji bulunmaz nimetler sunmaktadır. Özellikle Web 2.0, giderek daha yaygın şekilde kullanılan sosyal medya platformları, yeni medya araçları, reklamcılık sektörünü adeta yeniden yapılandırmıştır. Teknoloji, sadece yeni bir reklam mecrası sunmamaktadır. Aynı zamanda tüketici alışkanlıklarının izlenmesi, hedef kitle reklamcılığı ve davranışsal reklam uygulamaları ile reklamcılığı zenginleştirmekte, çeşitlendirmekte, reklamcılık üzerindeki etkisini her geçen gün arttırmaktadır. Reklamcılığın bu dijital evrimi, verilerin hukuka uygun bir şekilde işlenmesi, sosyal medya etkileyicilerinin hukuki durumu, dijital reklam pazarındaki rekabet ihlalleri ve vergilendirme gibi hukuki sorunlara yol açmaktadır. Öte yandan hem genel olarak reklamlara hem de özel olarak dijital reklamlara dair yasal düzenlemeler dağınık ve uyumsuz bir görünümdedir. Bu sebeplerle, çalışmamızda dijital reklamcılığın yol açtığı sorunlar, önce reklam türleri ve dijital reklamcılık ele alınarak hukuki açıdan incelenmiş; ardından rekabet, veri koruma ve vergi hukuku alanlarındaki güncel sorunlara değinilmiş ve bunlara dair çözüm önerileri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reklamcılık, Dijital Reklamlar, Büyük Veri, Büyük Teknoloji Şirketleri, Reklam Yasağı

Kaynakça

• AASLAID, Katrina, 50 Examples Of Corporatıons That Faıled To Innovate, Valuer, 2019, https://www.valuer.ai/blog/50-examples-of-corporations-that-failed-to-innovate-and-missed-their-chance, Erişim Tarihi:11.07.2021.
• ADSOFTEHWORLD, IKEA Cristiano, https://www.adsoftheworld.com/media/digital/ikea_cristiano, Erişim Tarihi: 08.07.2021.
• AKKAYA, Hüseyin/ GERÇEK, Adnan, ‘OECD ve Seçilmiş Bazı Ülkelerde Dijital Ekonominin Vergilendirilmesi: Türkiye İçin Çıkarımlar’, International Journal of Public Finance, Sayı: 2, Yıl: 2019, s. 166-188, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/906759, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• AKSOY, Ramazan, İnternet Ortamında Pazarlama, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009.
• ALBAY, Nurettin, ‘Geleneksel Pazarlamadan Yeni Pazarlama Yaklaşımlarına Geçiş Süreci’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, Yıl: 2010, s. 222, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/194577, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• ARSLAN, Elif, ‘Sosyal Medyada Yeni Bir Reklam Türü Olarak Kullanılan Native (Doğal) Reklam’, PressAcademia Procedia, Cilt: 9, İstanbul, 2019, s. 269-273, http://www.pressacademia.org/archives/pap/v9/50.pdf, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• ALI, Muhammad/ SAPIEZYNSKI, Piotr/ BOGEN, Miranda/ Korolova, Aleksandra/ MISLOVE, Alan/ REIKE, Aaron, ‘Discrimination through optimization: How Facebook's ad delivery can lead to skewed outcomes’, Proceedings of the ACM on Human-Computer Interaction, Sayı:3, Yıl: 2019, https://arxiv.org/abs/1904.02095, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• ATAMANIUK, Mary, Which Company Uses the Most of Your Data?, Clario Blog, 2021, https://clario.co/blog/which-company-uses-most-data/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• AUTORITÉ DE LA CONCURENCE, L'Autorité Sanctionne Google À Hauteur De 150 M€ Pour Abus De Position Dominante, 2019, https://www.autoritedelaconcurrence.fr/fr/communiques-de-presse/lautorite-sanctionne-google-hauteur-de-150-meu-pour-abus-de-position, Erişim Tarihi:13.07.2021.
• BATHAEE, Yavar, ‘The Artificial Intelligence Black Box And The Failure Of Intent And Causation’, Harvard Journal of Law & Technology Sayı: 2, Yıl: 2018, s. 890-938, https://jolt.law.harvard.edu/assets/articlePDFs/v31/The-Artificial-Intelligence-Black-Box-and-the-Failure-of-Intent-and-Causation-Yavar-Bathaee.pdf, Erişim Tarihi: 10.07.2021.
• BBC NEWS, Canada Facebook Fined $6.5m Over 'False' Privacy Claims, 2020, https://www.bbc.com/news/world-us-canada-52640785, Erişim Tarihi: 13.07.2021.
• BBC NEWS, Vote Leave's Targeted Brexit Ads Released By Facebook, 2018, https://www.bbc.com/news/uk-politics-44966969, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• BOERMAN, Sophie/ KRUIKEMEIER, Sanne/ ZUIDERVEEN BORGESIUS, Frederik, ‘Online Behavioral Advertising: A Literature Review and Research Agenda’, Journal of Advertising, Sayı: 3, Yıl: 2017, s. 363-376, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00913367.2017.1339368, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• CAMBRIDGE DICTIONARY, https://dictionary.cambridge.org, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• CONGRESSIONAL RESEARCH SERVICE, Antitrust and “Big Tech”, 2019, https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R45910, Erişim Tarihi: 13.07.2021.
• COMPETITION AND MARKETS AUTHORITY, Celebrities Pledge To Clean Up Their Act On Social Media, 2019, https://www.gov.uk/ government/news/celebrities-pledge-to-clean-up-their-act-on-social-media, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• COŞKUN KARADAĞ, Neslihan, İnternet Ortamında Verilen Reklam Hizmetlerinin Vergilendirilmesi, Vergi Raporu, Sayı: 236, Yıl: 2019, s. 74-89, https://vergiraporu.com.tr/upImage/org/4f52355.pdf, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• CUMHURİYET GAZETESİ, Sosyal Medya Platformlarına 10'ar Milyon TL Ceza, 2020, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/sosyal-medya-platformlarina-10ar-milyon-tl-ceza-1788376, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• CUMHURİYET GAZETESİ, TikTok'tan, Türkiye'ye temsilci atama kararı, 2021, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/tiktoktan-turkiyeye-temsilci-atama-karari-1804652, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• DATTA, Amit/ TSCHANTZ, Michael Carl/ DATTA, Anupam, ‘Automated Experiments on Ad Privacy Settings: A Tale of Opacity, Choice, and Discrimination’, Proceedings on Privacy Enhancing Technologies, Sayı: 1, Yıl: 2014, https://arxiv.org/abs/1408.6491, Erişim Tarihi: 10.07.2021.
• DELOITTE, Türkiye’de Tahmini Medya ve Reklam Yatırımları - 2020 İlk 6 Ay Raporu, 2020.
• DOLATA, Ulrich, ‘Apple, Amazon, Google, Facebook, Microsoft. Market Concentration - Competition - Innovation Strategies’, SOI discussion paper, Sayı: 1, Yıl: 2017, ss. 33, https://www.econstor.eu/bitstream/10419/152249/1/880328606.pdf, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• DÜLGER, Murat Volkan/ ÖZKAN, Onur, Sosyal Medya Yasa Tasarısı Hakkında Görüşümüz, Academia.edu, 2020, ss.13, https://www.academia.edu/43729381/Sosyal_Medya_Yasa_Tasarısı_Hakkında_Görüşümüz, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• ERGİN, Numan Emre, Dijital Hizmet Vergisi’ne İlişkin Değerlendirmeler, Dünya Gazetesi, 2020, https://www.dunya.com/kose-yazisi/dijital-hizmet-vergisine-iliskin-degerlendirmeler/468782, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• ERGİN, Numan Emre, ‘Fenomenlerin Faaliyeti Emek Ve Şöhrete Dayanıyor’, Platin, 2021, https://www.platinonline.com/yazarlar/av-dr-numan-emre-ergin/fenomenlerin-faaliyeti-emek-ve-sohrete-dayaniyor-1076527, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• ERGİN, Numan Emre, Sosyal Medya Şirketlerine Kesilen Cezalar Ve Vergi, Dünya Gazetesi, 2020, https://www.dunya.com/kose-yazisi/sosyal-medya-sirketlerine-kesilen-cezalar-ve-vergi/488179, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• EUROPEAN COMMISSION, Antitrust: Commission Fines Google €1.49 Billion For Abusive Practices In Online Advertising, 2019, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_19_1770, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• EUROPEAN COMMISSION, Cookies, https://wikis.ec.europa.eu/display/WEBGUIDE/04.+Cookies, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE, Artificial Intelligence: EU law should set safe boundaries for high-risk applications, says EESC, 2020, https://bit.ly/3fm7quX, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• EUROPEAN PARLIAMENT, Is Data The New Oil?, 2020, ss.8, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2020/646117/EPRS_BRI(2020)646117_EN.pdf, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• FEDERAL TRADE COMISSION, FTC Imposes $5 Billion Penalty and Sweeping New Privacy Restrictions on Facebook, 2019, https://www.ftc.gov/news-events/press-releases/2019/07/ftc-imposes-5-billion-penalty-sweeping-new-privacy-restrictions, Erişim Tarihi: 13.07.2021.
• FEDARAL TRADE COMMISSION, FTC Staff Reminds Influencers and Brands to Clearly Disclose Relationship, 2017, https://www.ftc.gov/news-events/press-releases/2017/04/ftc-staff-reminds-influencers-brands-clearly-disclose, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• FINANCIAL EXPRESS, Google, Facebook Dominate Digital Advertising; Check How Much Of The $88-Billion Market They Control, 2018, https://bit.ly/3j9Ikk4, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• FONTE, Giuseppe/ JONES, Gavin, Italy’s Renzi Faces Uphill Struggle Over Google Tax Plan, Reuters, 2015, http://www.reuters.com/article/us-italy-tax-internetanalysis-idUSKCN0RU1HS20150930, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• FUTBOL MEDYA, Ronaldo Shook The World! The Sponsor Lifted The Cola-Cola From The Table, Said "Drink Water", https://www.youtube.com/watch?v=Ulw3SsFlCTs, Erişim Tarihi: 08.07.2021.
• GEDİK, Yasemin, ‘E-Posta Pazarlama: Teorik Bir Bakış’, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, Yıl: 2020, https://bit.ly/3fiI9BX, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• GOOGLE, Google Ads Yardım, https://support.google.com, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• GÖKDEMİR, Şaduman Şeyda/ AKINCI, Semra, ‘Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılığa Yönelik Tüketici Tutumları ve Mahremiyet Endişeleri’, Erciyes İletişim Dergisi Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, Sayı: 1, Yıl: 2019, s. 21-38, https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.483907, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• GÖRKEY, Dilek, İnternet Reklamcılığı: Etik ve Hukuk Sorunsalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008, https://bit.ly/2TPpqGE, Erişim Tarihi: 11.07.2021.
• GÜRKAYNAK, Gönenç/ DURLU GÜRZUMAR, Derya, ‘İnternetin Ezber Bozan Ortamında Ve Yenilikçi Dijital Pazarlarda Rekabet Hukuku Eğilimleri’, Rekabet Dergisi, Sayı: 2, Yıl: 2015, s. 43-111, https://www.jurix.com.tr/article/8192, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• GÜRKAYNAK, Gönenç/ YILMAZ, İlay, KARA, Pınar, Türk İnternet Hukuku Uygulamasının ve Mevzuatının Evriminin İlk Dönemini Tamamlaması İçin Öneriler Ve Gözlemler, s. 2- 12, https://bit.ly/3lnZm0z, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• ILGIN, Hicran Özlem, ‘Advergaming ve Marka İlişkisi’, The Turkish Online Journal of Desing, Art and Communication (TOJDAC), Cilt: 3, Sayı: 1, Yıl: 2013, s. 24-33, https://studylibtr.com/doc/5698880/advergaming-ve-marka-ilişkisi, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• IRMAK, İsmet, Reklam Hukuku ve Aldatıcı/Yanıltıcı Reklamlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2009, https://www.ulusaltezmerkezi.net/reklam-hukuku-ve-aldatici-reklamlar/, Erişim Tarihi: 07.07.2021.
• JOHNSON, Joseph, Google: Annual Advertising Revenue 2001-2020, Statista, 2021, https://www.statista.com/statistics/266249/advertising-revenue-of-google/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• KABAN KADIOĞLU, Zeynep, ‘Uluslararası İletişim Düzeninde İnternet Tabanlı Küresel İletişim Şirketlerinin Rekabet Ortamları, Büyüme Stratejileri ve Toplumsal Dışsallıkları: Microsoft, Apple, Google ve Facebook’, Erciyes İletişim Dergisi Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, Sayı: 1, Yıl: 2019, s. 225-244, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/645249, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• KALAN, Özlem, ‘Yeni Medyada Reklam ve Etik Sorunlar’, Atatürk İletişim Dergisi, Sayı: 10, Yıl: 2006, s. 71-89, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/397951, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• KARA, Mustafa Cemil/ ÖZ, Ersan, ‘Dijital Vergilendirmeye Küresel Bir Bakış’, Vergi Dünyası, Sayı: 424, Yıl: 2016, s. 30-37, http://www.ersanoz.com/makaleler/15-12-2016-dijital-vergilendirmeye-kuresel-bir-bakis.pdf, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• KETIZMEN, Muammer/ KART, Aslıhan, ‘Kişisel veri ve rekabet hukuku kapsamında “Big data”’, Kişisel Verileri Koruma Dergisi, Sayı: 1, Yıl: 2019, s. 64-76, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/738261, Erişim Tarihi:14.07.2021.
• KIRCOVA, İbrahim, İnternette Pazarlama, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• KOCAMAN, Berk, Zihinleri 'shift' etmenin zamanı geldi!, Marketing Türkiye, 2021, https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/berk-kocaman-yazdi-bugun-neden-farkli/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• KOÇYİĞİT, Ahmet, Geleneksel Reklamcılıktan Dijital Reklamcılığa Geçiş, Sosyal Medya Reklamcılığı ve Ortaya Çıkan Sorunlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2017, https://bit.ly/37cibeP, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• KOETSIER, John, Digital Duopoly Declining? Facebook's, Google's Share Of Digital Ad Dollars Dropping, Forbes, 2018, https://www.forbes.com/sites/johnkoetsier/2018/03/19/digital-duopoly-declining-facebooks-googles-share-of-digital-ad-dollars-dropping/?sh=780a5ebd60a8, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• LOMAS, Natasha, Competition Challenge To Facebook’s ‘Superprofiling’ Of Users Sparks Referral To Europe’s Top Court, Techcrunch, 2021, https://techcrunch.com/2021/03/24/competition-challenge-to-facebooks-superprofiling-of-users-sparks-referral-to-europes-top-court/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• MESTÇİ, Aytaç, Tanıtım ve Pazarlamanın Yeni Rekabet Alanı: İnternette Reklamcılık, Pusula Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• NTV, Dailymotion Türkiye'ye Temsilci Atadı, 2021, https://www.ntv.com.tr/teknoloji/dailymotion-turkiyeye-temsilci-atadi,bwsze-FDX0qZW2fUJm-Ulg, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• NTV, Twitter da Türkiye'de Temsilci Atıyor, 2021, https://www.ntv.com.tr/teknoloji/twitter-da-turkiyede-temsilci-atiyor,09VL6m45o0G-3lXPB71rWQ, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• OFFICE OF THE UNITED STATES TRADE REPRESENTATIVE, Report on Turkey’s Digital Services Tax, 2021, https://ustr.gov/sites/default/files/enforcement/301Investigations/Report%20on%20Turkey%E2%80%99s%20Digital%20Services%20Tax.pdf, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• OĞUZ, Sefer, ‘Telif Hakkı İhlallerinden İnternet Servis Sağlayıcıların Sorumlulukları’, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı:1, Yıl: 2008, s. 149-184. OXFORD LEARNER’S DICTIONARIES, www.oxfordlearnersdictionaries.com, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• ÖZBAKIR, Ali Fuat, İnternet Servis Sağlayıcılarının Hukuki Sorumluluğu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2016, https://bit.ly/3ifdpna, Erişim Tarihi: 08.07.2021.
• ÖZDEMİR, Semih Sırrı/ DOĞANAY, M. Zahid, ‘Bir Mecra Olarak Sosyal Medyanın Reklam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi’, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı: 13, Yıl: 2019, s. 295-337, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/742604, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• PEKTAŞ, Hasip, ‘Reklâm Nedir? İşlevi ve Etkileri Nelerdir?’, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı:1, s. 221-230, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/188293, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• POLATER, Salih, ‘Kişisel Verilerin Reklam Amaçlı İşlenmesinde Hukuka Uygunluk Sebepleri’, Kişisel Verileri Koruma Dergisi, Sayı: 1, Yıl: 2019, s. 1-20, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/741785, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• REUTERS, U.S. To Announce, But Defer, Retaliation Over French Digital Tax: USTR, 2020, https://www.reuters.com/article/us-usa-trade-france-digital-idUSKBN24A377, Erişim Tarihi: 8.07.2021.
• SAĞLI, Ahmet, Türkiye’ de Dijital Ekonominin Vergilendirilmesi, EY, 2020, https://www.ey.com/tr_tr/tax/turkiyede-dijital-ekonominin-vergilendirilmesi, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• SAYAN, Ömer Fatih, Twitter, 2021, https://twitter.com/ofatihsayan/status/1350408379190161408?s=20, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• SCOTT, David Meerman, Pazarlamanın Ve İletişimin Yeni Kuralları: Alıcılara Doğrudan Ulaşmak İçin Basın Bültenleri, Bloglar, Pod Yayını, Viral Pazarlama Ve Online Medyadan Nasıl Faydalanılır?, (çev. ÖZATA, Nadir), MediaCat Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• SPOTMAGAZİNE, Coca-Cola by Cristiano Ronaldo, https://www.youtube.com/watch?v=ssLdptnMAUM&t=8s, Erişim Tarihi: 08.07.2021.
• STATISTA, Average Weekly Hours Spent Playing Video Games In Selected Countries Worldwide As Of January 2021, 2021, https://www.statista.com/statistics/273829/average-game-hours-per-day-of-video-gamers-in-selected-countries/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• STATISTA, Most Popular Social Networks Worldwide As Of January 2021-Ranked By Number Of Active Users, 2021, https://www.statista.com/statistics/272014/global-social-networks-ranked-by-number-of-users/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• SOLON, Olvia, Facebook’s Failure: Did Fake News And Polarized Politics Get Trump Elected?, The Guardian, 2016, https://bit.ly/3CdNYdI, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• SPUTNİK, Facebook: Türkiye'ye temsilci atama sürecini başlatmaya karar verdik, 2021, https://tr.sputniknews.com/turkiye/202101181043600290-facebook-turkiyeye-temsilci-atama-surecini-baslatmaya-karar-verdik/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• SPUTNİK, LinkedIn, Türkiye'ye Temsilci Atayacak, 2021, https://tr.sputniknews.com/turkiye/202101161043590544-linkedin-turkiyeye-temsilci-atayacak/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• SÜAR, Arda, ‘Sosyal Medyanın Geleneksel Reklam Araçlarına Göre Hedef Kitle Belirlemedeki Avantajları’, Kocaeli Üniversitesi, Online Academic Journal of Information Technology, Sayı: 28, Yıl: 2017, Kocaeli, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1113916, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• ŞAHİNCİ, Dilek, İnternette Aldıtıcı Reklam ve Reklamverenlerin Sorumluluğu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2011.
• TANKOVSKA, Hristina, Facebook's Advertising Revenue Worldwide From 2009 To 2020, Statista, 2021, https://www.statista.com/statistics/271258/facebooks-advertising-revenue-worldwide/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• TANKOVSKA, Hristina, Facebook: Annual Revenue 2009-2020, By Segment, Statista, 2021, https://www.statista.com/statistics/267031/facebooks-annual-revenue-by-segment/, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• TANDOĞDU, Gökçe Naz, Sosyal Medya Etkileyicisinin Hukuka Aykırı Reklamları Nedeniyle Doğan Zararlardan Sorumluluğu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2019, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=ifNRs23GWitQNh2nbDQjPQ&no=OzczoEq2jAxAVJNMs4FMDQ, Erişim Tarihi: 14.07.2021.
• TAŞKAYA, Merih, TALAY, Ömür, ‘Dijital Gözetimin Pazarlama Amaçlı Aracıları: “Çerezler” ve Çerez Kullanımında “Açık Rıza”’, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 31, Yıl: 2019, s. 356-376, https://dergipark.org.tr/tr/pub/akil/article/534603, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• TEVETOĞLU, Mete, “Advertising Practices in Searching Engines AndArising Disputes”, Prof. Dr. Mehmet Akad’a Armağan”, İstanbul 2021, s. 831-866.
• THE INFORMATION COMMISSIONER’S OFFICE, ICO issues maximum £500,000 fine to Facebook for failing to protect users’ personal information, 2018, https://bit.ly/3xpKDVd, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• THE UNITED STATES TRADE REPRESENTATIVE, Initiation of Section 301 Investigations of Digital Services Taxes, 2020, https://ustr.gov/sites/default/files/assets/frn/FRN.pdf, Erişim Tarihi: 8.07.2021.
• TOLU, Abdullah, “Google, Facebook, Instagram, Amazon ve Twitter Reklamlarına Stopaja Yargı Freni”, https://www.dunya.com/kose-yazisi/google-facebook-instagram-amazon-ve-twitter-reklamlarina-stopaja-yargi-freni/603464 (Erişim Tarihi: 25.09.2021)
• TRT HABER, Arnavutluk'taki Basın Toplantısına THY Arası, https://www.youtube.com/watch?v=dAphttps://www.youtube.com/watch?v=dApReSLfQV0ReSLfQV0, Erişim Tarihi: 08.07.2021.
• TÜRK DİL KURUMU, Büyük Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• T24 ELEKTRONİK GAZETE, Türkiye'de Temsilci Bulundurmayan Sosyal Medya Platformlarına İkinci Ceza: 30'ar Milyon TL, 2020, https://bit.ly/3j41Iis, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• U.S. HOUSE OF REPRESENTATIVE, Investigation of Competition In Digital Markets-Majority Staff Report And Recommendations, 2020, https://judiciary.house.gov/uploadedfiles/competition_in_digital_markets.pdf?utm_campaign=4493-519, Erişim Tarihi: 10.07.2021.
• US TRADE REPRESENTATIVE OFFICE, USTR Announces Initiation of Section 301 Investigation into France’s Digital Services Tax, 2019, https://ustr.gov/about-us/policy-offices/press-office/press-releases/2019/july/ustr-announces-initiation-section-30, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• VESTAGER, Margrethe, Competition in a Big Data World, European Commission, 2016, https://wayback.archive-it.org/12090/20191129204050/https://ec.europa.eu/commission/commissioners/2014-2019/vestager/announcements/competition-big-data-world_en, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• WHITE, Tiffany Barnett/ ZAHAY, Debra/ THORBJØRNSEN, Helge/ SHAVITT, Sharon, ‘Getting Too Personal: Reactance To Highly Personalized Email Solicitations’, Marketing Letters, Sayı: 19(1), Yıl: 2008, s. 39-50, https://www.researchgate.net/publication/5153026, Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• WONG, Julia Carrie, Mark Zuckerberg Apologises For Facebook's 'Mistakes' Over Cambridge Analytica, The Guardian, 2018, https://www.theguardian.com/technology/2018/mar/21/mark-zuckerberg-response-facebook-cambridge-analytica, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• ULUSLARARASI TİCARET ODASI, Uluslararası Reklam Uygulama Esasları, https://ird.org.tr/assets/pdf/icc-1.pdf, Erişim Tarihi: 26.04.2021.
• ZEVKLİLER, Aydın/ ÖZEL, Çağlar, Tüketicilerin Korunması Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.