Türkiye’de Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Alanında Yapılan Hemşirelik Lisansüstü Tezlerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 2, 135 - 147, 23.05.2025

Dilan Çiftci Akan , Yasemin Yıldırım

Öz

Amaç: Bu çaAmaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de hemşirelik alanında tamamlayıcı ve alternatif tıp (TAT) ile ilgili yapılmış lisansüstü tezleri inceleyerek mevcut eğilimleri, yöntemsel yaklaşımları ve çalışma konularını ortaya koymaktır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma, retrospektif sistematik türde bir literatür taraması olup doküman analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Hemşirelik alanında tamamlanmış lisansüstü tezler detaylı şekilde incelenmiş ve içerik analizi yapılmıştır.
Bulgular: İncelenen tezlerde çoğunlukla tanımlayıcı ve kesitsel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı, yalnızca bir çalışmanın metodolojik tasarımda olduğu belirlenmiştir. Tezlerin büyük bir kısmı onkolojik hasta grubuna odaklanmakta olup; bunun dışında postmenopozal kadınlar, Covid-19 geçirmiş sağlık çalışanları, dermatoloji polikliniği hastaları ve hemşirelik fakültesi öğrencileri gibi farklı popülasyonlara da yer verilmiştir. Araştırmalarda; hastaların tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanım bilgilerini sağlık profesyonelleriyle paylaşmadıkları, sağlık çalışanlarının tamamlayıcı ve alternatif tıp hakkında yeterli bilgi sunamadıkları, sosyodemografik faktörlerin tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımını etkilediği, bitkisel tedavilerin diğer tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerine göre daha çok tercih edildiği ve bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımına dair bilgileri çoğunlukla internetten edindiği saptanmıştır.
Sonuç: Elde edilen bulgular, hemşirelikte tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamalarına olan ilginin arttığını göstermektedir. Ancak çalışmaların belirli hasta gruplarında yoğunlaştığı, yöntemsel çeşitliliğin sınırlı olduğu ve tamamlayıcı ve alternatif tıp konusunda hem hastaların hem de sağlık profesyonellerinin bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu görülmüştür. Bu durum, hemşirelikte tamamlayıcı ve alternatif tıp ile ilgili daha kapsamlı ve farklı metodolojilerle yürütülecek araştırmalara ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alternatif tıp , Tamamlayıcı Tıp , Hemşirelik , Tez

Etik Beyan

Derleme makale türü olduğundan etik kurul beyanı bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

Tüm dergi görevlilerine teşekkür ederiz.

Examınatıon of Graduate Nursıng Theses On Complementary And Alternatıve Medıcıne In Turkey

Öz

Objective: This study aims to examine postgraduate theses conducted in the field of nursing in Türkiye related to complementary and alternative medicine, in order to identify current trends, methodological approaches, and study populations.
Materials and Methods: This research is a retrospective systematic literature review conducted using the document analysis method. Postgraduate theses completed in the field of nursing were reviewed and analyzed through content analysis.
Results: It was found that most of the theses employed descriptive and cross-sectional research designs, with only one study using a methodological design. The majority of the theses focused on oncology patient groups. In addition, other populations such as postmenopausal women, healthcare workers who had recovered from COVID-19, patients visiting dermatology outpatient clinics, and nursing students were also included. The results showed that patients often did not share their use of complementary and alternative medicine with healthcare professionals, healthcare workers lacked sufficient knowledge about complementary and alternative medicine, sociodemographic factors influenced complementary and alternative medicine use, herbal treatments were more frequently preferred compared to other complementary and alternative medicine methods, and individuals mostly obtained instructions for complementary and alternative medicine use from the internet.
Conclusion: The findings indicate a growing interest in complementary and alternative medicine practices within the field of nursing. However, the theses tend to concentrate on specific patient groups and lack methodological diversity. Furthermore, both patients and healthcare professionals appear to have insufficient knowledge regarding complementary and alternative medicine. These results highlight the need for more comprehensive studies with diverse methodologies in nursing research related to complementary and alternative medicine.

Anahtar Kelimeler

Alternative medicine , Complementary medicine , Nursing , Thesis

Kaynakça

• Potvin N, Hicks M, Kronk R. Music Therapy and Nursing Cotreatment in Integrative Hospice and Palliative Care. J Hosp Palliat Nurs. 2021;23(4):309-315. doi:10.1097/NJH.0000000000000747
• Bektaş Akpınar N, Akpınar Ç, Özcan Yüce U. 2024. The Relationship Between Pain and Use of Complementary and Integrative Therapy in Patients with Kidney and Ureteral Stones: A Descriptive Study. J. Tradit. Med. Complement. Ther. 7(1):1–7. doi: 10.5336/jtracom.2023-98025
• Krau SD. Complementary and Alternative Medications: A Growing Phenomenon. Nurs Clin North Am. 2021;56(1):xi-xii. doi:10.1016/j.cnur.2020.11.001
• Altay B, Keleş E. 2024. Knowledge, Attitudes and Behaviors of Nursing Students Regarding Complementary and Alternative Treatment Methods in the Covıd-19 Process. J. Acad. Soc. Sci. 150(150):302–14. doi: http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.75408
• Doğan B, Karabudak Abuaf Ö, Karabacak E. 2012. Tamamlayıcı/Alternatif Tıp ve Dermatoloji. Turkderm. 46(2):62–66
• Guerra-Martín MD, Tejedor-Bueno MS, Correa-Casado M. Effectiveness of Complementary Therapies in Cancer Patients: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(3):1017. Published 2021 Jan 24. doi:10.3390/ijerph18031017
• Dawczak-Dębicka A, Kufel-Grabowska J, Bartoszkiewicz M, Perdyan A, Jassem J. Complementary and Alternative Therapies in Oncology. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(9):5071. Published 2022 Apr 21. doi:10.3390/ijerph19095071
• Ng JY, Dhawan T, Dogadova E, et al. Operational definition of complementary, alternative, and integrative medicine derived from a systematic search. BMC Complement Med Ther. 2022;22(1):104. Published 2022 Apr 12. doi:10.1186/s12906-022-03556-7
• Gül A, Türen S, Atakoğlu Yılmaz R, et al. 2024. Kardiyovasküler Alanda Çalışan Hemşirelerin Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamaları Kullanım Durumları. Sağlık Akad. Kastamonu. 9(2):217–29. doi: https://doi.org/10.25279/sak.1097601
• Nahin RL, Rhee A, Stussman B. Use of Complementary Health Approaches Overall and for Pain Management by US Adults. JAMA. 2024;331(7):613-615. doi:10.1001/jama.2023.26775
• Miller E, Miller L, Turner RP, et al. 2017. The Use of Music for Neuromodulation. In Rhythmic Stimulation Procedures in Neuromodulation, pp. 159–92. Elsevier
• Alkan B, Emre N, Gökcüoğlu S, Özşahin A, Edirne T. Tip2 Diyabetes Mellitus Tanılı Hastaların Geleneksel ve Tamamlayıcı Tedavi Kullanma Durumunun Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. September 2024;14(3):579-586. doi:10.31020/mutftd.1436762
• Jun J, Kapella MC, Hershberger PE. Non-pharmacological sleep interventions for adult patients in intensive care Units: A systematic review. Intensive Crit Care Nurs. 2021;67:103124. doi:10.1016/j.iccn.2021.103124
• Bütün A, Çatalbaş M. Sağlık Bilimlerinde Sistematik Derleme Nasıl Yapılır: Pratik Bir Rehber. JHS. December 2024;33(3):427-435. doi:10.34108/eujhs.1525641
• Khamis EAR, Abu Raddaha AH, Nafae WH, Al-Sabeely AA, Ebrahim EE, Elhadary SM. Effectiveness of Aromatherapy in Early Palliative Care for Oncology Patients: Blind Controlled Study. Asian Pac J Cancer Prev. 2023;24(8):2729-2739. Published 2023 Aug 1. doi:10.31557/APJCP.2023.24.8.2729
• Nejat N, Rahbarian A, Mehrabi F, Rafiei F. Complementary and alternative medicine application in cancer patients in Iran. J Cancer Res Clin Oncol. 2023;149(6):2271-2277. doi:10.1007/s00432-022-04317-2
• Toniolo J, Delaide V, Beloni P. Effectiveness of Inhaled Aromatherapy on Chemotherapy-Induced Nausea and Vomiting: A Systematic Review. J Altern Complement Med. 2021;27(12):1058-1069. doi:10.1089/acm.2021.0067
• Topaloğlu Ören ED, Dorukoğlu S, Ertem G. The Use of Complementary and Alternative Medicine and Coping with Stress by Patients with Gynecological Cancer: A Cross-Sectional Study in Türkiye. Inanspruchnahme von Komplementär- und Alternativmedizin und Stressbewältigung von Patientinnen mit gynäkologischer Krebserkrankung: Eine Querschnittsstudie in der Türkei. Complement Med Res. 2023;30(6):502-516. doi:10.1159/000534707
• Sun, X., Zhang, J., Wang, Y., Zhang, X., Li, S., Qu, Z., & Zhang, H. (2023). The impact of humor therapy on people suffering from depression or anxiety: An integrative literature review. Brain and behavior, 13(9), e3108. https://doi.org/10.1002/brb3.3108