Siyer Öğretiminde Memnuniyeti Belirleyen Faktörler: Şanlıurfa Örneği

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 95 - 112, 30.09.2025

Fatma Bilecen , Aliye Yılmaz

Öz

Bu çalışma, Siyer dersinin öğrenci memnuniyeti üzerindeki etkilerini ve Siyer öğretiminde memnuniyeti belirleyen faktörleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın amacı, öğrencilerin Siyer dersinin hangi yönlerini daha anlamlı ve gerekli bulduklarını, demografik faktörlerin Siyer öğretiminin genel öğrenci memnuniyetine etkisini ve katkısını ortaya koymaktır. Önceki çalışmalarda bu konu daha çok ders içerikleri kapsamında teorik olarak incelenmiştir. Az sayıdaki saha çalışmasında sınırlı sayıda örneklem kullanılmış ve öğretmen görüşlerine başvurulmuştur. Öğrenci görüşlerine dayanan çalışmalarda ise yüzdesel analizlerle yetinilmiştir. Bu çalışmada, araştırmanın uygulama alanı olarak Şanlıurfa ili seçilmiş ve en az bir dönem Siyer dersini almış 698 ortaokul ve lise öğrencisine yüz yüze anket uygulanmıştır. Katılımcılar, imam hatip ve normal okul türlerinden; kız ve erkek öğrencilerden oluşmakta, bu çeşitlilik aracılığıyla farklı demografik değişkenlerin memnuniyet düzeylerine etkisi karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Araştırmanın kavramsal çerçevesinde Siyer dersi, altı ana başlık altında kategorize edilmiştir. Bu kategoriler üzerinden öğrencilerin memnuniyetleri ölçülmüştür. Çalışmada kullanılan değişkenler STATA programı aracılığıyla regresyon analizleriyle değerlendirilmiştir. Yapılan analizlere göre erkek öğrencilerin kız öğrencilere, ortaokul öğrencilerinin lise öğrencilerine göre, siyer öğretiminden daha memnun oldukları görülmüştür. Normal okul öğrencilerinin, imam hatip öğrencilerine göre siyer öğretiminden daha memnun oldukları ortaya çıkmıştır. Siyer öğretiminden memnuniyette imam hatip ortaokulu erkek öğrencileri en öndedir. Hz. Peygamber’in aile hayatını kız öğrenciler daha çok önemserken, her iki cinsiyet grubuna göre, Hz. Peygamber’in fiziksel özellikleri daha az ilgi görmektedir. Elde edilen bulgular, Siyer öğretiminin içerik ve yöntem bakımından nasıl geliştirilebileceğine dair önerilere zemin oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi , Siyer , Siyer Öğretimi , Hz. Peygamber , Öğrenci Memnuniyeti

Factors Determining Satisfaction in Siyer (Hz. Muhammad's Life) Teaching: The Case of Şanlıurfa

Öz

Abstract
This study aims to analyze the effects of Siyer course on student satisfaction and the factors determining satisfaction in Siyer teaching. The aim of the research is to reveal which aspects of the Siyar course students find more meaningful and necessary, and the effect and contribution of demographic factors on overall student satisfaction with Siyar teaching. In previous studies, this issue has mostly been examined theoretically within the scope of course content. In a small number of field studies, a limited number of samples were used and teacher opinions were consulted. In this study, Şanlıurfa province was selected as the application area of the research and a face-to-face questionnaire was applied to 698 middle and high school students who had taken at least one semester of Siyer course. The participants consisted of male and female students from imam hatip and regular school types, and through this diversity, the effects of different demographic variables on satisfaction levels were comparatively analyzed. In the conceptual framework, the Siyer course was categorized under six main headings. Students' satisfaction was measured through these categories. The variables used in the study were evaluated by regression analysis through STATA program. According to the analyses, it was seen that male students were more satisfied with siyar teaching than female students, and middle school students were more satisfied with siyar teaching than high school students. Normal school students were more satisfied with siyar teaching than imam hatip students. In terms of satisfaction with siyar teaching, imam hatip middle school male students are at the forefront. While the Prophet's family life is more important to female students, the Prophet's physical characteristics are of less interest to both gender groups. The findings will form the basis for suggestions on how to improve Siyer teaching in terms of content and methodology.

Anahtar Kelimeler

Islamic History , Siyer , Siyer Teaching , Prophet Muhammad , Student Satisfaction

Kaynakça

• Azmi, Bilgin A. "Hz. Muhammed’in Muhtasar Şemail-i Şerif Tercümesinde Geçen Vasıfları." Türkiyat Mecmuası 26/1 (2016): 81-88.
• Boyacığlu, Ramazan. "Hz. Muhammed’in Vahiy Öncesi Dönemi." Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/1 (2001): 5-22.
• Bozkurt, Nebi. “Şecere”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 24 Haziran 2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/secere
• Bölükbaş, Zeynep. Osmanlı Dönemi Siyer Kültürü ve Kaynakları. Aksaray: Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, , 2019.
• Ergün, Abdullah. İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Siyer Dersine Karşı Görüşlerinin Değerlendirilmesi: Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, , 2019.
• Fayda, Mustafa. "Siyer ve Megâzî." Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (2009), 37/319-326.
• Hamidullah, Muhammed. Hz. Peygamberin Savaşları. Çev. Salih Tuğ. İstanbul: 1981.
• Kandemir, M. Yaşar. “Şemâil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 24 Haziran 2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/semail
• Küçükakçalı, Zeynep ve Harika Gözükara Bağ. "Comparison of Ordinary Least Squares and Principal Components Regression Analyses." The Journal of Cognitive Systems (JCS) 7/2 (2022), 7-11.
• Mustafa, Zaiton ve Hishamuddin Salim. "Factors Affecting Students’ Interest in Learning Islamic Education." Journal of Education & Practice 3/13 (2012): 81-86.
• Özdemir, Mehmet. "Siyer Yazıcılığı Üzerine." Milel ve Nihal 4/3 (2007): 129-162.
• Parlatır, İsmail. "Siyer." Açıklamalı İslamî Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları, 2017.
• Prensky, Marc. "Digital Game-Based Learning." Computers in Entertainment 1/1 (2003): 21.
• Saygılı, Gizem ve Fatma Songur. "Siyer Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi." Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 15/24 (2020): 2615-2639.
• Songur, Fatma. Siyer Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. “Peygamberimizin Hayatı İHL ve Ortaokul Dersi Öğretim Programı.” Erişim 16 Haziran 2025. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120191539899-Peygamberimizin%20Hayati%20Ortaokul%20IHO%20(20.01.2015).pdf
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. “Anadolu İmam Hatip Liseleri Siyer Dersi Öğretim Programı.” Erişim 16 Haziran 2025. http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_08/17174813_AYHL_Siyer_2017.pdf
• Tursun, H. K. Hz. Peygamber’in Hayatını Konu Alan Çocuk Kitaplardaki Tarihi Bilgilerin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• Ubale, Adamu Zakiyu ve Abdul Hakim Abdullah. "Impact of Students’ Interest on Learning Islamic Education among SMKA Students in Kuala Terengganu, Malaysia." Mediterranean Journal of Social Sciences 6/6 S1 (2015): 105.
• Yaman, Ahmet. “Siyer”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 24 Haziran 2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/siyer
• Yeh vd., "Mindful Learning: A Mediator of Mastery Experience during Digital Creativity Game-Based Learning among Elementary School Students." Computers & Education 132 (2019): 63-75.
• Yıldırım, Bekir. İmam Hatip Liselerinde Siyer Dersinin Öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Yusoff vd., "The Development of 'Sirah Prophet Muhammad (SAW)' Game-Based Learning to Improve Student Motivation." International Journal of Engineering Trends and Technology (IJETT) (2020): 130-134.