Öz
Osmanlı İmparatorluğunun Bilad-ı Şam Vilayetinde yer alan Beyrut ve Şam, bugünkü Suriye ve Lübnan’ın başkentleri olmanın yanı sıra Arap milliyetçiliğinin doğduğu şehirler olarak ayrı bir tarihsel öneme sahip iki şehirdir. Bugün derin bir iç savaşa sürüklenmiş olan Suriye’nin bu tarihsel mirastan etkilendiği varsayılmaktadır. Özellikle Beyrut ve Şam sakini Gayri Müslim azınlıklar ve Müslüman mezhep azınlık toplulukların başını çektiği Arabizim, bir yanıyla batılılaşma, modernleşme ile ilgiliyken bir yanıyla da Osmanlı’daki Millet-i Hakime olgusuna karşı bir çıkış arayışı olduğu değerlendirilmektedir. Modern Suriye’nin kuruluş yıllarında uç veren Arap Milliyetçi akımlar süreçte Baas Partisinde ulusal bir politik merkez haline gelecek ve seküler, sosyalist nasyonalist bir karakter kazanacaktır. Suriye’yi iç savaşa sürükleyen etkenlerin başında rejimin araçsallaştırdığı Nusayri azınlığın korkularının geldiği varsayılmaktadır. Arap milliyetçiliği, bir anlamda Nusayriler başta olmak üzere diğer dini ve mezhebi azınlıkların çoğunlukla eşitlenme çabalarından neşet ettiği düşünülmektedir. Ancak günün sonunda Arap milliyetçilerinin tasarladığı, bütün alt kimliklerin büyük Arap milliyetçiliği potasında eriyeceği varsayımı, 2011’den bu yana sürmekte olan iç savaş sonucu geçerliliğini yitirmiştir. Bu makalede Osmanlı Suriye’sinde Arap Milliyetçiliğinin gelişimi incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Çiçek, T. (2020). Birinci Dünya Savaşı Sırasında Suriye. İstanbul: Küre Yayınları.
- Anderson, B. (1995). Hayali Cemaatler, Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması. İstanbul: Metis.
- Antonius, G. (2021). Arap Uyanışı. İstanbul: Selenge Yayınları.
- Baktıaya, A. (2011). 19. Yüzyıl SuriyesindeHristiyan-Müslüman İlişkilerinde Değişim 1860 Şam Olayları. İstanbul Ünivesitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23-44.
- Berkes, N. (1969). Arap Dünyasında İslamiyet, Milliyetçililk, Sosyalizm. İstanbul: Köprü Yayınları.
- Beshara, A. (2014 ). The Origins of Syrian Nationhood: Histories, Pioneers and Identity. Newyork: Routledge/Taylor&Francis Group .
- Binder, L. (1964). The Ideologıcal Revolution in the Middle East. New York: John Willey and Sons Inc.
- Dawn, C. E. (1973). From Ottomanism to Arabism Essays on the Origins of Arab Nationalism. Urbana: University of Illinois Press .
- Gelvin, J. L. (1998). Divided Loyalties, Nationalism and Mass Politics in Syria at the Close of Empire. London: University of California Press .
- Gelvin, J. L. (1998). Divided Loyalties, Nationalism and Mass Politics in Syria at the Close of Empire. london: University of California Press.
- Giddens, A. (2008). Ulus Devlet ve şiddet . İstanbul: Kalkedon.
- Hourani, A. (2016). Arap Halkları Tarihi. istanbul : İletişim Yayınları.
- Husri, A. H. (2020). Milliyetçilik Aynasında Dil ve Edebiyat. İstanbul: Büyüyen Ay.
- Husri, A. K. (1966). The Day of Maysalun, Page from the Modern History of the Arabs. Washington D. C. : Middle East Institute.
- Jaber, K. S. (1970). Arap Baas Sosyalist Partisi. Ankara: Altınok Matbaası,.
- Jaber, K. S. (1970). Arap Baas Sosyalist Partisi. Ankara: Altınok Matbaası.
- Kürkçüoğlu, Ö. (1982). Osmanlı Devleti’ne Karşı Arap Bağımsızlık Hareketi, 1908-1918. . Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
- Kayalı, H. (1998). (Jön Türkler ve Araplar. Osmanlı İmparatorluğu’nda Osmanlıcılık, Erken Arap Milliyetçiliği ve İslamcılık (1908-1918). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Khalidi, R. (1993). The Origins of Arab Nationalism. New York: Columbia University Press.
- Lewıs, B. (1968). The Emergence Of Modern Turkey . Oxford: Oxford University Press.
- Maleseviç, S. (2023). Örgütlü Vahşetin Yükselişi. Ankara: Fol yayınları.
- Mejcher, H. (1991). Der arabische Osten im zwanzigsten Jahrhundert, 1914-1985. U. Haarman içinde, Geschichte der arabischen Welt (s. (432-501)). Verlag C. H. Beck.
- Neuman, W. L. (2010). Toplumsal Araştırma Yöntemleri. istanbul: Yayın Odası.
- Ortaylı, i. (1984). 19. Yüzyıl Sonunda Suriye ve Lübnan Üzerine Bazı Notlar. Osmanlı Araştırmaları, 90/113.
- Pipes, D. (1992). Greater Syria The History of an Ambition . New York: Oxford Universty Press.
- Russell, M. B. (1987). First Modern Arab State Syria and Faysal, 1918-1920. Minneapolis: Bibliotheca Islamica .
- Russell, M. B. (1987). First Modern Arab State Syria and Faysal, 1918-1920. . Minneapolis: Bibliotheca Islamica.
- Schayegh, C. (2021). Ortadoğu ve Modern Dünyanın İnşası. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Sheehi, S. (2011). Butrus al-Bustani Syria’s ideologue of the age . A. Beshara içinde, The Origins of Syrian Nationhood (s. 73). London: Routledge .
- Storrs, R. (1939). Orientations. . Readers Union Ltd.
- Tibi, B. (1981). Arab Nationalism A Critical Enquiry. London: The Macmillan Press.
- Tibi, B. (1998). Arap Milliyetçiliği . İstanbul: Yöneliş Yayınları.
- Yerasimos, S. (1994). Milliyetler ve Sınırlar: Balkanlar, Kafkasya ve Ortadoğu. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Yonker, C. C. (2021). The rise and fall of Greater Syria: A political history of the Syrian social nationalist party. Boston: De Gruyter.
- Zeine, Z. N. (2020). Türk Arap İlişkleri ve Arap Milliyetçiliğinin Doğuşu. İstanbul: Ark Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Göç, Etnisite ve Çok Kültürlülük Sosyolojisi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 27 Aralık 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Haziran 2024 |
| Kabul Tarihi | 3 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 8 Sayı: 2 |
MİLLİ KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ OLARAK TÜRK BİRLİĞİ KONGRELERİNE DESTEĞİMİZ SÜRMEKTEDİR.
22-24 Aralık tarihlerinde Akdeniz'in İncisi Alanya'da gerçekleşen "V. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Kongresi" dergimiz MİKAD ve Alanya Belediyesi'nin işbirliği ile gerçekleşmiştir. MİKAD olarak Türk bilim dünyasına katkı sunmaya devam etmekten onur duymaktayız.
DERGİMİZİN TÜRK DÜNYASINA AKADEMİK BAKIŞI
Milli Kültür Araştırmaları Dergisi akademik yayın hayatı, "Turan Kurultayı" sonuçları ile paralel yöndedir ve bu hedefler doğrultusunda yayın yapmaktadır.
Sonuç bildirgesi ana teması: Köklere inemezseniz göklere yükselemezsiniz..
Hedefi: 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır…
Macaristan’ın Başkenti Budapeşte yakınlarında Bugac’ta düzenlenen TURAN KURULTAYI’nda Türk soyundan gelen Macar, Azeri, Avar, Başkurt, Bulgar, Balkar, Buryat, Çuvaş, Gagavuz, Kabardino, Karaçay, Karakalpak, Kazak, Kırgız,Kumuk, Moğol, Nogay, Oğuz, Özbek, Tatar, Tuva, Türkmen, Uygur ve Yakut boyları bir araya gelerek aşağıdaki kararları almıştır…
1) Ümitlerimizi yeşerten Türk Devletler Teşkilatı’nın kurulması memnuniyetle karşılanmıştır.
2) Bütün dünyaya adından bahsettiren Türk Devletler Teşkilatı daha aktif hâle getirilmelidir.
3) Bu bağlamda Türk Devletler Teşkilatının ikinci ve üçüncü halkaları mutlaka kurulmalıdır.
4) Teşkilatın kurulacak ikinci ve üçüncü halkalarında, “Türk Devletler Teşkilatında biz neden yokuz” diyen pek çok devlet gibi, Balkanlar’dan Moğolistan’a, Uyguristan’dan-Kore’ye kadar bütün akraba toplulukları yer almalıdır.
5) Bunun dışında; Özellikle Balkan Türkleri olmak üzere, Kamboçya’dan-Sri Lanka Türklerine, Pakistan ve Himalaya’daki Türklerden, Girit Türklerine, Libya’da ki Türklerden-Irak’taki Türkmenelindeki Türklere, Romanya Türklerinden-Kırım’a, Nijer’de yaşayan Tuaregler’den-Doğu Afrika’da ve Ortadoğu’da yaşayan Osmanlı Türkü’nün torunlarına, Sibirya’dan Kafkaslara, Tacikistan’a kadar hiçbir oba ve aşiretleri dışarıda bırakmadan temsilci alınması zarûrî olmuştur.
6) İşte öyle bir yapıya büründürülecek Türk Devletler Teşkilatı’nın önemli çalışması hâline gelen TURAN KURULTAYI için teklifimiz; bundan böyle dönüşümlü olarak her iki yılda bir diğer Türk Cumhuriyetlerinin birinde, olimpiyat oyunlarıyla, ekonomik ve kültürel oturumlarıyla kısaca her yönüyle icrâ edilmelidir.
7) Bugün Türk Devletler Teşkilâtının kurulması gibi; Turan Birliğini kurma mücâdelesi için, tam 100 yıl önce şehit düştüğü 4 Ağustos 1922’ye kadar, işgaldeki Türk Devletlerini kurtararak TURAN bayrağı altında biraraya getirmek isteyen Enver Paşa unutulmamalıdır. Anıtı dikilmeli, hayatı ve mücadelesi film yapılarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
8)Türk Devletler Teşkilatının bünyesinde ortak ordu, ortak pazar ve ortak parlamento kurulmalı ve üçer aylık dönemlerde Macaristan Parlamentosunda toplanarak yapılan çalışmalar gözden geçirmelidir.
10) Yine TDT bünyesinde Türk Dünyası Stratejik Araştırmalar Merkezi ve Türk Dünyası Araştırmalar Enstitüsü,Türk Dünyası Akademisyenler Birliği, Türk Dünyası Tarım Birliği (hayvancılık dahil), Tür Dünyası Sağlık Teşkilatı ve Türk Dünyası Arama Kurtarma (TÜDAK) kurulmalıdır.
11) Türk Dünyası Ekomomik Formu iki yılda bir Türk Dünyasının kalbi konumundaki Aşkabat’ta yapılmalıdır.
12) Türk Dünyası Bilim Olimpiyatları iki yılda bir Özbekistan’da icra edilmelidir.
13) Türk Dünyası Uzay Araştımaları Enstitüsü kurularak Kazakistan’da her yıl toplanmalıdır.
14) Türk Teknofest Festivali her yıl Türkiye’de yapılmalıdır.
15)Türk Dünyası Yüksek Öğrenim Kurumu kurulmalı, Türk Dünyasındaki üniversitelerin denkliği için üniversitelerde ıslah çalışmaları yapılmalıdır.
16) Türk Dünyası Hekimler Birliği Kurularak her yıl Azerbaycan’da biraraya gelmelidir.
17) Türk Dünyası Bilim Ödülleri düzenlenmeli ve iki yılda bir yapılan Turan Kurultayında sahiplerine takdim edilmelidir.
18) Türk Dünyası Film Festivali ve Türk Dünyası Erovizyon Müzik yarışmaları dönüşümlü olarak Kırgızistan’da birer yıl arayla yapılarak dereceye girenlere ödülleri verilmelidir.
19) Merkezi İstanbul’da olan Türk Dünyası Belediyeler Birliği “iş birliği-güç birliği” kapsamında genişletilerek, en küçük belediyelere kadar bütün Türk Dünyasını kapsayacak şekilde dizayn edilmelidir.
20) Türk Dünyası Kültür, sanat, edebiyat çalıştayları yapılarak Türk Dünyasının ortak değerleri, özellikle Dede Korkut, Nasrettin Hoca, Atilla, Timur, Uluğ Bey, Ali Kuşçu gibi önemli şahsiyetler anlatılmalıdır.
21) “Tarihini bilmeyen milletlerin coğrafyasını başkaları çizer” düsturuyla, Türk Dünyası ortak tarihi yeniden yazılmalıdır. Bunun İçin “Millî Tatihçiler Şurâsı” âcilen kurulmalıdır.
22) Başta Doğu Türkistan olmak üzere Musul-Kerkük, Kıbrıs, Kırım, Batı Trakya gibi Türk Bölgelerinin statüleri uluslararası platformlarda sürekli dile getirilerek, layık oldukları konuma gelene kadar dünya gündeminde kalmaları sağlanmalıdır.
Bütün dünya bilmelidir ki, 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır.
Turan Kurultayı Bilim Kurulu
TURAN KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ..
Budapeşte, 13.08.2022