SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE MÜZE EĞİTİMİ UYGULAMALARININ ÖĞRENCİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 227, 245 - 270, 01.08.2020

Şule Egüz

Öz

Müzeler öğrencilerin okuldaki öğrenme yaşantılarının zenginleşmesine katkıda bulunan en ideal mekanlardan biridir. Bu çalışmada, sosyal bilgiler dersinde müze eğitimine dayalı öğretim uygulamalarının öğrenciler üzerindeki etkisini belirlemek ve bu konudaki görüşlerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2018-2019 eğitim öğretim yılında, Malatya ili Battalgazi ve Pütürge ilçelerinde bulunan 2 ortaokulda öğrenim gören 5. sınıf öğrencileriyle yürütülmüştür. Araştırmada karma yöntem araştırma modeli kullanılmıştır. Bu bağlamda araştırmanın deneysel desene göre tasarlanan aşamasında deney ve kontrol grubu olmak üzere iki grup öğretim uygulamalarına katılmıştır. Öğretim uygulamaları kapsamında deney grubu öğrencileri Malatya müzesine götürülerek araştırmacılar tarafından belirlenen “Benim Eserim” ve “Müzede Bul” isimli etkinlikleri yapmışlardır. Araştırmanın ikinci aşaması ise durum çalışması olarak desenlenmiş ve görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda deney grubuna “Kültür ve Miras” ünitesi kapsamında müze eğitimine dayalı yapılan öğretim uygulamalarının öğrencilerin akademik başarılarını arttırmada, konuların pekiştirilmesinde ve öğrenme kalıcılığını sağlamada etkili olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, müze eğitimi, Malatya müzesi, kültür ve miras

Kaynakça

• AKTEKİN, S. (2008). Müze uzmanlarının okulların eğitim amaçlı müze ziyaretlerine ilişkin görüşleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 103-111.
• AKÇALI AVCI, A. (2015). Kuram ve uygulamada sınıf dışı tarih öğretimi algısı: Öğretmen ve aday öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 40(181), 117-137.
• ANDERSON, D., PİSTİCELLİ, B., WEİER, K., EVERETT, M. ve TAYLER, C. (2002). Children’s museum experiences: İdentifying powerful mediators of learning. Curator, 45(3), 213- 231.
• ARI, Ç. (2010). Müze bilinci öğrenme alanı etkinliklerinin gerçekleşebilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• ATA, B. (2002). Müzelerle ve tarihi mekanlarla tarih öğretimi: Tarih öğretmenlerinin “müze eğitimine” ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• ATA, B. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde müzeler. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi (ss. 171-187). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• BİTGOOD, S. (1994). What do we know about school field trips? In R. J. Hannapel (Ed.). What research says about learning in science museums: 2 (pp. 12–16). Washington, DC: Association of Science-Technology Centers.
• BOOTH, J. H., KROCKOVER, G. H. ve WOODS, P. R. (1982). Creative museum methods and educational techniques. Springfield, IL: C.C. Thomas.
• BOYER, C. L. (1996). Using Museum Resources in the K-12 Social Studies Curriculum. [Çevrim-içi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED412174.pdf], Erişim tarihi: 01.02.2019.
• BROEK, S. (2015). Why museums are valid learning environments. [Çevrim-içi: https://ec.europa.eu/epale/en/blog/why-museums-are-valid-learning-environments], Erişim tarihi: 04.11.2018.
• BUYURGAN, S. (2002). Programlı bir müze ziyareti ve sonrasında uygulama örneği. Gazi Üniversitesi I. Sanat Eğitimi Sempozyumu. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• BUYURGAN, S. ve MERCİN L. (2010). Görsel sanatlar eğitiminde müze eğitimi ve uygulamaları. V. Özsoy (Ed.). Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği Yayınları.
• CHATTERJEE, H. J., HANNAN, L. ve THOMSON, L. (2015). An introduction to object-based learning and multisensory engagement. In H. J. Chatterjee & L. Hannan (Eds.), Engaging the Senses object-based learning in higher education (pp. 1-21). New York: Routledge.
• CHRİSTENSEN, L. B., JOHNSON, R. B. ve TURNER, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (A. Aypay, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• COHEN, L., MANİON, L. ve MORRİSON, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge.
• COŞKUN, D. (2014). Sosyal bilgiler dersi kapsamında yapılan müze gezilerinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• COX-PETERSEN, A. M., MARSH, D. D., KİSİEL, J. ve MELBER, L. M. (2003). Investigation of guided school tours, student learning, and science reform recommendations at a museum of natural history. Journal of Research in Science Teaching, 40(2), 200-218, doi:10.1002/tea.10072.
• ÇERKEZ, S. (2011). Sosyal bilgiler dersinde müze eğitimine dayalı öğretim uygulamalarının öğrencilerin akademik başarısına ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• ÇILDIR, Z. (2014). Türkiye’de bir eğitim ortamı olarak müzelerin kullanımına ilişkin eğitimciler tarafından hazırlanan raporlar. Folklor ve Edebiyat Dergisi, 20(79), 179- 188.
• DEMİRCİOĞLU, E. ve DEMİRCİOĞLU, İ. H. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel çevrenin kullanımı. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi (ss. 99-111). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• DEMİRCİOĞLU, İ. H. (2008). History teachers’ attitudes to museum visits. Teaching History Journal, 1, 24-30.
• DİLMAÇ, O. (2016). The Effect of Active Learning Techniques on Class Teacher Candidates’ Success Rates and Attitudes toward their Museum Theory and Application Unit in their Visual Arts Course. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 16(5), 1587-1618.
• DİLLİ, R. (2017). Öğretmenlerin müzelerin öğrenme ortamı olarak kullanımına ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 214, 303-316.
• EGÜZ, Ş. ve KESTEN, A. (2012). Sosyal Bilgiler dersinde müze ile eğitimin öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi: Samsun ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 81-103.
• EREM, E. (2017). Okul öncesi öğretmenliği öğretim programında yer alan seçmeli müze eğitimi dersinin gerekliliğine ilişkin öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(2), 31-42.
• ERMİŞ, B. (2010). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin görsel sanatlar dersinde üç boyutlu sanal müze ziyareti etkinliğine ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• FALK, J. H. ve DİERKİNG, L. D. (2016). The museum experience. New York: Routledge.
• FALK, J. H. (2004). The director’s cut: Toward an improved understanding of learning from museums. Science Education, 88(1), 83-96.
• FİDAN, N. (1996). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Alkım Yayınevi.
• FOREMAN PECK, L. ve TRAVERS, K. (2013). What is distinctive about museum pedagogy and how can museums best support learning in schools? An action research inquiry into the practice of three regional museums, Educational Action Research, 21(1), 28-41.
• GARCİA, B. (2012). What we do best. Journal of Museum Education, 37(2), 47-55, doi:10.1080/10598650.2012.11510730.
• GARTENHAUS, A. R. (2000). Yaratıcı düşünme ve müzeler (R. Mergenci & B. Onur, Çev.). B. Onur (Ed.). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• GİBBS, G. (2002). Qualitative Data Analysis: Explorations with NVivo (Understanding Social Research). London: Open University Press.
• Given, L. M. (2008). The sage encyclopedia of qualitative research methods. California: SAGE Publications.
• GÖKKAYA, A. K. ve YEŞİLBURSA, C. C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi̇ yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi̇. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 483-506.
• GRİFFİN, J. (2011). Understanding museums - The museum education mix: Students, teachers and museum educators. [Çevrim-içi: http://nma.gov.au/research/understanding-museums/JGriffin_2011.html], Erişim tarihi: 04.11.2018.
• GÜLER, A. (2011). Planlı bir müze gezisinin ilköğretim öğrencilerinin tutumuna etkisi. İlköğretim Online, 10(1), 169-179.
• GÜRKAN, T. (2004). İlköğretim II. Kademe Eğitiminde Müze Eğitiminin Önemi Üzerine Araştırma (Bursa Örneğinde). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• HEİN, E. G. (1998). Learning in the museum. Routledge: New York.
• HENDERSEN, T. Z. ve ATENCİO, D. J. (2007). Integration of play, learning, and experience: What Museums afford young visitors. Early Childhood Education Journal, 35(3), 245-251.
• JOHNSON, R. B. ve CHRİSTENSEN, L. B. (2004). Educational research: Quantitative, qualitative and mixed approaches. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• KARADENİZ, C. ve OKVURAN, A. (2014). Müzede Bir Gece: Ankara Üniversitesi Öğrencileri ile Çorum Arkeoloji Müzesi’nde Müze Eğitimi. İlköğretim Online, 13(3), 865-879.
• KISA, Y. ve GAZEL, A. A. (2016). Sosyal Bilgiler öğretiminde müze kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Field Education, 2(1), 51-83.
• KÜLTÜR TURİZM BAKANLIĞI. (2018). Malatya il kültür turizm müdürlüğü. [Çevrim-içi: http://www.malatyakulturturizm.gov.tr/TR,58294/malatya-muzesi.html], Erişim tarihi: 04.11.2018.
• LEECH, N. L. ve ONWUEGBUZİE, A. J. (2007). An array of qualitative analysis tools: A call for data analysis triangulation. School Psychology Quarterly, 22, 557–584.
• LEİNHARDT, G., CROWLEY, K. ve KNUTSON, K. (2002). Learning conversations in museums. In Leinhardt, G., Crowley, K. & Knutson, K. (Eds.), London: Lawrence Erlbaum Publishers.
• MARCUS, A. S. (2007). Representing the past, reflecting the present: Museums, memorials, and the secondary history classroom. The Social Studies, 98, 105-110.
• MARCUS, A. S., LEVİNE, T. H. ve GRENİER, R. S. (2012). How Secondary History Teachers Use and Think About Museums: Current Practices and Untapped Promise for Promoting Historical Understanding. Journal Theory & Research in Social Education, 40(1), 66-97.
• MCMİLLAN, J. H. ve SCHUMACHER, S. (2006). Research in education: Evidence-based inquiry. Boston: Pearson Education.
• MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi̇ öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara: MEB.
• METAN, E. (2007). İlköğretim okullarının birinci kademesinde görevli sınıf öğretmenlerinin müzeleri görsel sanatlar eğitimi dersinde kullanmalarına yönelik görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• MİLLER, S. ve GATTA, J. (2006). The use of mixed methods models and designs in the human sciences: Problems and prospects. Quality & Quantity, 40(4), 595-610.
• MORGAN, D. L. (1998). Practical strategies for combining qualitative and quantitative methods: Applications to health research. Qualitative Health Research, 8, 362-376.
• MORSE, J. M. (2003). Principles of mixed methods and multimethod research design. In A. Tashakkori & C. Teddlie (Eds.), Handbook of mixed methods in social and behavioral research (pp. 189-208). Thousand Oaks, CA: Sage.
• NUZZACI, A. (2006). General education and museum education: Between singularity and plurality. Revista Complutense de Educación, 17(1), 65-75.
• ORİON, N. ve HOFSTEİN, A. (1994). Factors that influence learning during a scientific field trip in a natural environment. Journal of Research in Science Teaching, 31, 1097-1119.
• ÖNDER, A., ABACI. O. ve KAMARAJ, I. (2009). “Müzelerin eğitim amaçlı kullanımı projesi”: İstanbul arkeoloji müzesindeki Marmara örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 103-107.
• ÖZTÜRK, B. (1999). Öğrenme ve öğretmede dikkat. Milli Eğitim, 144.
• SHAW, W. M. K. (2004). Osmanlı müzeciliği, müzeler, arkeoloji ve tarihin görselleştirilmesi. (E. Soğancılar, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• TALBOYS, K. G. (2016). Museum educator's handbook. New York: Routledge.
• UĞUR, N. (2004). ODTÜ geliştirme vakfı Ankara okulları müze eğitimi uygulamaları [Çevrim-içi: http://www.erg.sabanciuniv.edu/iok2004/bildiriler/], Erişim tarihi: 05.09.2018.
• USTAOĞLU, A. (2012). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersi Türk tarihine yolculuk ünitesinde sanal müzelerin kullanımının öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YILMAZ, A. (1996). Müzelerde çocuk eğitiminin müze koleksiyonları bağlamında değerlendirilmesi ve Rahmi M. Koç müzesi örneğinde irdelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.