EBEVEYN-ÇOCUK BİRLİKTE OKUMA ALIŞKANLIKLARI, ETKİNLİKLERİ VE SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN DİL GELİŞİMİNE OLAN ETKİLERİ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 233, 177 - 189, 15.02.2022

Nesrin Işıkoğlu Erdoğan , Zeynep Ceren Şimşek

https://doi.org/10.37669/milliegitim.774073

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı ebeveynlerin birlikte okuma alışkanlıkları, etkinlikleri ve sosyoekonomik özelliklerinin çocuklarının dil gelişimlerine olan etkilerini belirlemektir. Korelasyonel araştırma modeli ile gerçekleştirilen bu çalışmaya tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 302 ebeveyn ve onların 48-72 aylık çocukları katılmıştır. Çocukların alıcı/ifade edici gelişim düzeylerini belirlemek amacıyla Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TELD-3), birlikte okuma alışkanlık ve etkinliklerini saptamak için Çocuk-Ebeveyn Birlikte Okuma Etkinlikleri (ÇEBOE) araçları kullanılarak veriler toplanmıştır. Pearson momentler çarpım korelasyon kat sayısı ve hiyerarşik regresyon analizi kullanılarak veriler çözümlenmiştir. Araştırmanın sonuçları ebeveynin eğitim düzeyi, çocuğun yaşı, okuma sıklığı arttıkça, çocukların dil gelişim puanlarında artış olduğunu göstermektedir. Öte yandan, ailedeki çocuk sayısı artıkça ve çocuğa ilk kitabı satın alma yaşı yükseldikçe çocukların dil puanlarında azalış tespit edilmiştir. Ebeveynlerin ÇEBOE’nin alt boyutlarından “birlikte okumaya yönelik görüşler” boyutu haricinde okuma etkinlikleriyle dil gelişimi arasında anlamlı ilişki saptanamamıştır. Ebeveyn ve çocuğun yaşı, gelir ve ebeveyn eğitim düzeyini içeren sosyokültürel faktörler ile ilk kitabı satın alma yaşı ve kitap okuma sıklığının dil gelişimini yordamada anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dil gelişimi, Birlikte okuma, okuma alışkanlıkları, Okuma etkinlikleri

Destekleyen Kurum

Yoktur

Proje Numarası

Yoktur

Teşekkür

Araştırmaya katılan ebeveyn ve çocuklara bilimsel araştırmalara yaptıkları katkılardan dolayı teşekkür ederiz

EFFECTS OF PARENT-CHILD READING HABITS ACTIVITIES AND SOCIOECONOMİC FACTORS ON LANGUAGE DEVELOPMENT

Öz

The purpose of this study is to determine the effects of parents' reading habits, shared-reading activities, and socio-cultural characteristics on the receptive and expressive language development levels of their children. In this correlational study, 302 parents and their 48-72 month olds children, who were selected through random sampling, participated. Data were collected using the Turkish Early Language Development Test (TELD-3) to measure children's language development, and Child-Parent Shared Reading Activities (ÇEBOE) to determine co-reading habits and activities. For data analysis, the Pearson Product-Moment Correlation coefficient and hierarchical regression were used. The results of the study showed that as the education level of the parent, the age of the child, and the frequency of reading increases, the language development scores of the children increase. On the other hand, as the number of children in the family increased and the age of purchasing the first book for the child increased, the language scores of the children decreased. Except for the “opinions about shared reading” dimension, there was no significant relationship between reading activities and children's language development. Socio-cultural factors including the age children, income and parental education level, and the time of purchasing the first book and the frequency of reading had significant effects on predicting language development.

Anahtar Kelimeler

language development, shared reading, reading habits, reading activities

Proje Numarası

Yoktur

Kaynakça

• ACARLAR, F., EGE, P. VE TURAN, F. (2002) Türk çocuklarında üst dil becerilerinin gelişimi ve okuma ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 17(50), ss. 63-73.
• ARICI, M.,& AKCAN, T.A. (2019). Okul Öncesi Dönemde Anne-Çocuk Birlikte Hikâye Kitabı Okuma Davranışlarının İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim,33,(1)ss.100-120. doi: 10.33308/26674874.201933195
• ATİM, A., & AZAHAR, Z. N. (2012). Mother-Child Dialogic Discourse in Shared Reading Sessions: Use of Literal and Inferential Questions, Procedia - Social and Behavioral Sciences,66,321-329, doi:10.1016/j.sbspro.2012.11.274
• BAILEY, D. B. (2002). Are critical periods critical for early childhood education?: The role of timing in early childhood pedagogy, Early Childhood Research Quarterly,17, (3), ss. 281-294, doi:10.1016/S0885-2006(02)00165-5.
• BERK, LAURA.E. (2013). Bebekler Ve Çocuklar: Doğum Öncesinden Orta Çocukluğa (N. Işıkoğlu Erdoğan,çev.) Ankara: Nobel
• BLOM E. & PARADİS, J.(2016) Introduction: special issue on age effects in child language acquisition. Journal of Child Language.43, ss.473-478.
• BUDİHARSO, T. (2019). Language acquisition in childhood stage: a review. Indonesian Journal of Language Teaching and Linguistics, 4(1), ss.53-64.
• BUS, A. G. VAN IJZENDOORN, M. H. & PELLEGRİNİ, A. D. (1995). Joint book reading makes for success in learning to read: a meta-analysis on intergenerational transmission of literacy, Review of Educational Research, vol. 65, no. 1, pp. 1–21.
• BOARDMAN, K. (2020).Too young to read’: early years practitioners’ perceptions of early reading with under-threes, International Journal of Early Years Education, 28:1, ss.81-96, DOI: 10.1080/09669760.2019.1605886
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. & DEMİREL, F. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 26.Baskı, Ankara: Pegem A.
• BYRNES, J.P., & WASİK, B. (2019). Language and Literacy Development, Second Edition: What Educators Need to Know. NY; Guilford Press.
• CENGİZ, Ö. (2013). Türk Annelerin Çocuklarına Kitap Okurken Kullandıkları Dil, Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30 (1) ss.97-114.
• CHOMSKY, NOAM (1975). Reflections On Language. New York: Pantheon
• DASTPAK, M., BEHJAT, F.,& TAGHİNEZHAD, A. (2017) A Comparative Study of Vygotsky's Perspectives on Child Language Development with Nativism and Behaviorism. International Journal of Languages' Education and Teaching, 5 (2) ss. 230-238
• ERDOĞAN, Y , BEKİ̇R, A , ARAS, A . (2005). Alt sosyoekonomik bölgelerde ana sınıfına devam eden 5-6 yaş grubundaki çocukların dil gelişim düzeylerine bazı faktörlerin etkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), ss.231-246
• FORD, A. L. B., ELMQUİST, M., MERBLER, A. M., KRİESE, A., WİLL, K. K., & MCCONNELL, S. R. (2020). Toward an ecobehavioral model of early language development. Early Childhood Research Quarterly, 50, 246-258. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2018.11.004
• FOX, S. E., LEVİTT, P. & NELSON, C. A. (2010). How the Timing and Quality of Early Experiences Influence the Development of Brain Architecture. Child Development, 81, ss. 28–40. doi:10.1111/j.1467-
• DİCKİNSON, D.K., GRİFFİTH, J.A., GOLİNKOFF, R.M., & HİRSH-PASEK, K. (2012). How Reading Books Fosters Language Development around the World. Child development research, 1-15.
• HART, BETTY., & RİSLEY, TODD. (1995). Meaningful Differences İn The Everyday Experience Of Young American Children. NY: Paul H Brookes Publishing.
• HRESKO, W.P., REID, D.K., HAMMILL, D.D.(1999). Examiner's manual: Test of Early Language Development, 3rd edition. Austin, TX: Pro-ed.
• IŞIKOĞLU ERDOĞAN, N. (2016). Erken Çocukluk Döneminde Çocuk-Ebeveyn Birlikte Okuma Etkinliklerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), ss.1071-1086 IŞIKOĞLU ERDOĞAN, N., Şİ̇MŞEK, Z., CANBELDEK, M. (2017). Ev Merkezli Diyaloğa Dayalı Okumanın 4-5 Yaş Çocuklarının Dil Gelişimine Olan Etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi , 37 (2), ss.789-809
• JONHSTON, J. (2010). Factors that Influence Language Development. http://www.child-encyclopedia.com/language-development-and-literacy/according-experts/factors-influence-language-development
• KREJCİE, R. V., & MORGAN, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, ss. 608.
• KOÇAK, N. ERGİN, B., YALÇIN, H. (2014).60-72 aylık çocukların Türkçe dil kullanımı düzeyleri ve etki eden faktörlerin incelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16 (Özel Sayı II), ss.100-106
• KOTAMAN, H. (2008). Impacts of dialogical storybook reading on young children’s reading attitudes and vocabulary development. Reading Improvement, 45(2), ss.55–61.
• LENNEBERG, E. H. (1967) The Biological Foundations of Language, Hospital Practice, 2:12, ss.59-67, DOI: 10.1080/21548331.1967.11707799
• LİCHTMAN, K. (2016). Age and learning environment: Are children implicit second language learners? Journal of Child Language, 43(3), 707-730. doi:10.1017/S0305000915000598
• MEB, (2017). Millî Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64
• MOL, S.E., BUS, A.G., DE JONG M.T., SMEETS, D.J.H. (2008). Added value of dialogic parent-child book readings: a metaanalysis, Early Education and Development, 19, (1) ss.7–26.
• MULUK, N.B., BAYOĞLU, B. & ANLAR, B.(2014) Language development and affecting factors in 3- to 6-year-old children. Eur Arch Otorhinolaryngol 271, ss.871–878 https://doi.org/10.1007/s00405-013-2567-0
• NEEDLEMAN, R., TOKER, K. H., DREYER, B. P., KLASS, P. AND MENDELSOHN, A.L. (2005). Effectiveness of a primary care intervention to support reading aloud: a multicenter evaluation. Ambulatory Pediatrics, 5: ss.209–21
• POLAT UNUTKAN, Ö. (2006) Anne babaların kitap okumaya ilgilerinin çocukların dil gelişimi açısından ilkögretime hazır bulunuşluğuna etkisi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13. 285-293
• POWELL, D. R., DİAMOND, K. E., BURCHİNAL, M. R., & KOEHLER, M. J. (2010). Effects of an earlyliteracy professional development intervention on head start teachers and children. Journal of Educational Psychology, 102(2), ss.299-312
• POSNER, M. I. & ROTHBART, M. K. (2007). Educating the Human Brain. Washington: APA
• SANTROCK, John.W. (2014). Child Development. NY: McGrawHill
• SANTROCK, John.W. (2012). Yaşam Boyu Gelişim. (G. Yüksel, Çev Ed). Ankara: Nobel
• SCOTT, A., MCNEİLL, B., & VAN BYSTERVELDT, A. (2020). Teenage mothers’ language use during shared reading: An examination of quantity and quality. Child Language Teaching and Therapy, 36(1), ss59–74.
• SORENSON DUNCAN, T., & PARADİS, J. (2020). How does maternal education influence the linguistic environment supporting bilingual language development in child second language learners of English? International Journal of Bilingualism, 24(1), 4661
• TETİK, G., IŞIKOĞLU ERDOĞAN N (2017) Diyaloğa dayalı okumanın 48-60 aylık çocukların dil gelişimine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi 25, 2, ss.1-16
• TOPBAS, S., GUVEN, S.(2010). TEDİL Turkce Erken Dil Gelişimi Testi, Detay Yayıncılık
• TOPBAŞ, S., MAVİŞ, I., & ERBAŞ, D. (2003). Intentional communicative behaviours of Turkish-speaking children with normal and delayed language development. Child: care, health and development, 29(5), ss.345–355.
• VUKELİCH, C., ENZ, B.J., ROSKOS, K. A., KRİSTİE, J, (2019). Helping Young Children Learn Language And Literacy : Birth Through Kindergarten, NY: Pearson