ÖĞRETMENLERİN YAŞADIKLARI ÇATIŞMALARIN ÇÖZÜMÜNDE OKUL MÜDÜRLERİNİN ARABULUCULUK DAVRANIŞLARI

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 234, 1457 - 1472, 09.05.2022

Mehmet Özdoğru

https://doi.org/10.37669/milliegitim.828532

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin yaşadıkları çatışmaların çözümünde okul müdürlerinin arabuluculuk davranışlarına ilişkin görüşlerini incelemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilimi deseninin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu 20 öğretmen oluşturmaktadır. Yarı-yapılandırılmış görüşme formunun kullanıldığı araştırmada verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Öğretmenlerin yaşadıkları çatışmaların çözümünde okul müdürlerinin arabuluculuk davranışlarına ilişkin görüşleri ortaya çıkarıldığı bu araştırmada; öğretmenlerin çoğunluğunun okulda başkalarıyla yaşadıkları çatışmanın çözümünde bir arabulucuya ihtiyaç duyduğu, öğretmenlerin mesleklerini icra ederken karşılaştıkları birden fazla olay (veliler, diğer öğretmenler, müdür yardımcıları ve öğrencilerle yaşanılan çatışmalar) karşısında okul müdürlerinin arabulucu olmasını beklediği, buna karşın okul müdürlerin kısmen arabuluculuk davranışları sergilediği, öğretmenlerin yaşadıkları çatışmaların çözümünde okul müdürlerinden bekledikleri arabuluculuk davranışlarının ise tarafsız, objektif, önyargısız olması, iyi bir dinleyici olması, personelini çok iyi tanıması, çözüm üretmesi, konuyu önemsemesi, geçiştirmemesi, zaman ayırması, işinin ehli olması, empati yapabilmesi, samimi olması, sorunlara zamanında müdahale etmesi, adil olması, kararlı olması, şeffaf olması gerektiği anlaşılmaktadır. Katılımcı öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda elde edilen sonuçlardan yola çıkarak; okul müdürlerine okullarda yaşanılan çatışmalarda nasıl arabuluculuk davranışları sergilemesi gerektiği konusunda bakanlıkça hizmet içi eğitim faaliyeti düzenlenmesi, öğretmenler kurulu toplantılarında öğretmenlerin yaşayabilecekleri çatışmalar ve çözüm yolları gündem olarak alınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

öğretmen, çatışma, okul müdürü, arabuluculuk

Kaynakça

• Akgün, N., Yıldız, K. & Çelik, D. (2009). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerle aralarındaki çatışmaları yönetme yöntemleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1):89-101.
• Arslantaş, H. İ., & Özkan, M. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin çatışma yönetimi yaklaşımlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 555-570.
• Cüceloğlu, D. (1997). Yeniden insan insana, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çelikten, M. (2004). Bir okul müdürünün günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 123-135.
• Çınkır, Ş. & Çetin, S. K. (2010). Öğretmenlerin okullarda mesleki çalışma ilişkileri hakkındaki görüşleri. Educational Administration: Theory and Practice, 16(3), 351-376. Dökmen, Ü. (2005). İletişim çatışmaları ve empati. İstan¬bul: Sistem. Eren, E. (2000). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta. Karip. E. (2013). Çatışma yönetimi, Ankara: Pegem Akademi.
• Lupton, S., Helen, S. & Carruthers, W. L. (1996). Conflict resolution as peer mediation: programs for elementary, middle, and high school students. School Counselor, 43(5) 374-391.
• Maya Çalışkan, İ. (2004). İlköğretim okullarının özellikleri ve örgütsel çatışma düzeyleri (İzmir örneği). Eğitim Araştırmaları, 6(14), 200-210.
• Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi17(3), 377-403.
• Okotoni, O. & Okotoni, A. (2003). Conflict management in secondary schools in Osun State, Nigeria, Nordic. Journal of African Studies, 12(1), 23-38.
• Özmen, F.(1997). Fırat ve İnönü üniversitelerinde örgütsel çatışmalar ve çatışma yönetimi yaklaşımları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Smith, M., Sidwell, J. (1990). Trainning and ımplemantation guide for student mediation in secondary schools. Albuquerque, New Mexico Center For Dispute Resolution. Şimşek, Ş., Akgemici, T. & Çelik, A. (2001). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış, Ankara: Nobel.
• Türnüklü, A. & Şahin, A. (2002). İlköğretim okullarında öğrenci çatışmaları ve öğretmenlerin bu çatışmalarla başa çıkma stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30(30), 283-302.
• Türnüklü, A., Şahi̇n, İ. & Öztürk, N. (2002). İlköğretim okullarında, öğrenci, öğretmen, okul yöneticisi ve velilerin çatışma çözüm stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32) , 574-594.
• Yağcı, Ö., Basım, N. & Tayfun, R. (2014). Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk, Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zembat, R. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul yönetici, meslektaşları ve aileler bağlamında aldıkları çatışma durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 203-215.