Okul Öncesi Öğretmenlerinin Dil-Konuşma Terapisi ve Bozukluklarına Yönelik Farkındalık ve Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 236, 2815 - 2830, 11.11.2022

Özlem Oğuz , Asena Durna , Hilal Erçıktı

https://doi.org/10.37669/milliegitim.949635

Öz

Dil ve konuşma terapisi hizmetleri Türkiye’de nispeten yeni bir alandır. Mesleğin tanınırlığı, dil ve konuşma bozukluklarında doğru profesyonellere yönlendirme konusunda yol gösterici olması itibariyle erken müdahalenin sağlanabilmesi için önemli bir unsurdur. Okul öncesi dönemde okul öncesi öğretmenleri, yönlendirme ve erken müdahale için aktif bir rol oynamaktadırlar. Okul öncesi dönemde yönlendirme için aktif bir rol üstlenebilecek öğretmenler doğru bilgi aktarımları sayesinde, dil konuşma bozukluğu görülen çocukların etkili ve zamanında bir rehabilitasyon süreci geçirmelerini sağlayabilir. Bu nedenle tipik gelişim, bozukluklar ve öncül belirtileri hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar. Bu çalışmada okul öncesi öğretmenlerinin dil, konuşma bozuklukları ile dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik farkındalık ve görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda, alanyazında yer alan bir anketin revize edilmesiyle “genel bilgiler”, “dil ve konuşma terapisi meslek alanına yönelik bilgiler” ve “dil/konuşma bozukluklarına yönelik bilgiler” olmak üzere 3 bölümden oluşan anket hazırlanmıştır. 113 katılımcı anketi internet üzerinden, 64 katılımcı ise yüz yüze tamamlamıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Katılımcıların çoğunun dil ve konuşma terapisi mesleğini daha önceden duydukları belirlenmiştir. Mesleğe dair doğru bilgileri olmasının yanı sıra eksik ve yanlış bilgilerinin de olduğu saptanmıştır. Dil ve konuşma terapistinin çalışma grubunun ve ilgilendiği bozuklukların sınırlı bir seviyede olduğunun bilindiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

dil ve konuşma terapisi, dil ve konuşma bozuklukları, okul öncesi dönem, erken müdahale, farkındalık, öğretmen

Awareness Levels and Views of Preschool Teachers towards Speech-Language Therapy and Disorders

Öz

Speech and language therapy services are relatively new in Turkey. Recognition of the profession is critical for early intervention since professionals can be recommended for language and speech issues now that the profession has been recognized. Orientation and early intervention are important aspects of the preschool period, and preschool teachers play an important part in this. Teachers who participate actively in referral process during the preschool period can ensure that children with language-speech impairments receive effective and timely rehabilitation by providing reliable information. Therefore, they should be knowledgeable of typical development, disorders, and precursor symptoms. In this study, it was aimed to determine the awareness levels and opinions of preschool teachers about language and speech disorders and the profession of speech and language therapy. A questionnaire was modified and prepared for the study, and it consisted of three parts: “general information”, “information about the profession of language and speech therapy” and “information about language/speech disorders”. The questionnaire was completed by 113 participants online and 64 participants in person. Descriptive analysis method was used in the analysis of the data obtained in the study. The majority of the participants had previously heard of the profession of speech and language therapy. It has been found that, in addition to having reliable information on the profession, there seems to be information that is inadequate or incorrect. The information related to the working group of speech and language therapists and the disorders that they deal with has been found to be limited.

Anahtar Kelimeler

speech and language therapy, speech and language disorders, pre-school period, awareness, early intervention, teacher

Kaynakça

• AYDIN-UYSAL A., ve Tura G. (2018). Öğretmen adaylarının çocuklardaki dil ve konuşma bozukluklarına yönelik tutum ve bilgilerinin değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 13-22.
• AYDIN-UYSAL A., Hicret Güdük A., ve Tura G. (2019). Knowledge and attitudes of preschool teachers about speech and language disorders in Turkey. Asian Journal of Education and Training, 5(4), 562-568.
• AYDOĞAN, Y., ve Koçak, N. (2003). Okul öncesi çocukların dil gelişimlerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 159, 76-81.
• BAXTER, S., Brookes, C., Bianchi, K., Rashid, K., and Hay, F. (2009). Speech and language therapists and teachers working together: Exploring the issues. Child Language Teaching and Therapy, 25(2), 215-234.
• BORA, İ. (2016). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde konuşma bozukluğu olan ve olmayan çocukların ebeveyn ve öğretmenlerinin, konuşma bozukluklarına yönelik tutum ve bilgilerinin incelenmesi- Lefkoşa örneklemi. [Yayınlanmış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• DURU, H., Güneş Akgün, E., ve Maviş, İ. (2018). Dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik farkındalığın belirlenmesi. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi (DKYAD), 1(3), 257 - 280.
• GLOVER, A., McCormack, J., and Smith-Tamaray, M. (2015). Collaboration between teachers and speech and language therapists: Services for primary school children with speech, language and communication needs. Child Language Teaching and Therapy, 31(3), 363-382.
• JANUS, M., Labonté, C., Kirkpatrick, R., Davies, S., and Duku, E. (2019). The impact of speech and language problems in kindergarten on academic learning and special education status in grade three. International Journal Of Speech-Language Pathology, 21(1), 75-88.
• LESSER, R., and Hassip, S. (1986). Knowledge and opinions of speech therapy in teachers, doctors and nurses. Child: Care, Health and Development, 12(4), 235-249.
• MAHMOUD, H., Aljazi, A., and Alkhamra, R. (2014). A study of public awareness of speech-language pathology in Amman. College Student Journal, 48(3), 495-510.
• MAVİŞ, İ., ve Toğram B. (2009). Aileler, öğretmenler ve dil ve konuşma terapistlerinin çocuklardaki dil ve konuşma bozukluklarına yönelik tutum ve bilgilerinin değerlendirilmesi. Özel Eğitim Dergisi, 10(1), 71-85.
• MILLER, C. (1994). Speech and language therapy: confusion in the code. British Journal of Special Education, 21(2), 53-55.
• MCGREGOR, K. K. (2020) How we fail children with developmental language disorder. Language, speech, and hearing services in schools, 51 (4), 981-992.
• ÖĞE, Ö. (2004). İlköğretim 1. basamak dönemi çocuklarda dil ve konuşma bozukluklarının öğretmenlerden bilgi alma yoluyla belirlenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi] Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• DAĞABAKAN, F. Ö., ve Dağabakan D., (2008). Dil ve çocukta dil gelişim kuramları, http://ooegm.meb.gov.tr/dokuman/cocuklarda_dil_gelisimi.pdf Erişim Tarihi: 05.10.2021.
• PAUL, D., and Roth, F. P. (2011). Guiding principles and clinical applications for speech-language pathology practice in early intervention. Language, Speech, and Hearing Services in Schools,42(3), 320.
• SELÇUK, B., ve Yavuz, M. (2018). Erken çocukluk dönemine dair Türkiye bulgularına bakış. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 334-336.
• SHAUGHNESSY, A., and Sanger, D. (2005). Kindergarten teachers’ perceptions of language and literacy development, speech-language pathologists, and language interventions. Communication Disorders Quarterly, 26(2), 67–84.
• ŞAN, A. (2010). 3-6 Yaş arası özgül dil bozukluğu olan çocuklarla normal gelişim gösteren çocukların dil özelliklerinin analizi ve karşılaştırılması. [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı, Eskişehir.
• TOLLERFIELD, I. (2003). The process of collaboration within a special school setting:an exploration of the ways in which skills and knowledge are shared and barriers are overcome when a teacher and speech and language therapist collaborate. Child Language Teaching and Therapy,19(1), 67–84.
• TOPBAŞ, S. (2005). Dil ve Kavram Gelişimi. Kök Yayıncılık.
• WILSON, L., McNeill, B., and Gillon, G. T. (2015). The knowledge and perceptions of prospective teachers and speech language therapists in collaborative language and literacy instruction. Child Language Teaching and Therapy, 31(3), 347–362.
• YOLAL-DURU Y., Oğuz Ö., ve Yeşilli G. (2018, 5-7 Nisan). Kulak burun boğaz hekimi-dil ve konuşma terapisti (DKT) iş birliği ve farkındalığının incelenmesi [Sözel Bildiri]. 13. Uluslararası Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.