Okul Müdürlerinin Çevik Liderlik Özelliklerinin Okul Kültürüne Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: 242, 809 - 826, 01.05.2024

Burcu Çakır , Orkun Osman Bilgivar

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1225322

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenler tarafından algılanan okul müdürlerinin çevik liderlik özelliklerinin okul kültürüne etkisinin incelenmesidir. Araştırma, “ilişkisel tarama” modeli ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında, 2021-2022 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde farklı kademelerde görev yapan, “kolayda örneklem” yöntemiyle belirlenen 389 öğretmene “Kişisel Bilgi Formu”, “Marmara Çevik Liderlik Ölçeği” ve “Okul Kültürü Ölçeği” uygulanmıştır. Elde edilen veriler; korelasyon ve regresyon analizleri yapılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları, öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin çevik liderlik özellikleri ile okul kültürünün görev, destek ve başarı alt boyutları arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğunu ancak okul kültürünün bürokratik alt boyutu arasında anlamlı bir ilişki olmadığını göstermiştir. Sonuç olarak; öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin çevik liderlik özellikleri destek kültürü, başarı kültürü ve görev kültürünü anlamlı olarak etkilerken; alt boyutlarından insan ilişkileri ve öz farkındalığın ise görev, destek ve başarı kültürünü anlamlı olarak yordadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

liderlik,, çevik liderlik,, kültür,, örgüt kültürü,, okul kültürü

Kaynakça

• Akkaya, B. ve Bayram, V. (2021). Yönetim araştırmalarında postmodern bir liderlik: çevik liderlik. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi,5(3), 173-188.
• Akkaya, B., ve Sever, E. (2022). Agile leadership and organization performance in the perspective of vuca. Talukdar, M., Lamagna, C., Villanueva, C., Nahar, R., ve F. Hassan (Edt.), In Post-pandemic talent management models in knowledge organizations (s 213-228). IGI Global.
• Aslan, M., ve Doğan, Ü. (2021). Çevik liderlik. Göçen, A.(Edt.), Eğitimde yeni normal liderlik yaklaşımları içinde (s 63-74). Nobel Yayınları.
• Balcı, A. (2013). Etkili okul ve okul geliştirme kuram, uygulama ve geliştirme. Pegem Yayınları.
• Boyer, M., and Robert, J. (2006). Organizational ınertia and dynamic ıncentives. Journal of Economic Behavior & Organization, 59(3), 324-348.
• Çalışkan, Y., F. (2021). Okul müdürlerinin çevik liderlik özellikleri ile okul etkililiği arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Çelik, V. (2012). Okul kültürü ve yönetimi. Pegem Yayınları.
• Çetin, M., ve Özdemir, N. (2020). Vuca dünyası sarmalında çevik liderlik paradigması ve bağlılık. Nobel Yayınları. Dalgıç, E. (2015). Okul yöneticilerinin algılanan liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkinin çok boyutlu incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• De Meuse, K. P. (2015). Using science to identify future leaders: part II –the measurement ofl earning agility. Minnetonka, MN: Wisconsin Management Group. doi: 10.13140/RG.2.1.1760.0481
• Dursun, İ., E. (2019). Okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışlarının okul kültürü oluşturmadaki etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• George, D., and Mallery, M. (2010). Spss for windows step by step: a simple guide and reference, Allyn & Bacon.
• Göçen, A. (Edt.) (2021). Eğitimde yeni normal liderlik yaklaşımları (Cilt 1). Nobel Yayınları.
• Hayward, S. (2018). The agile lidership. how to create an agile business in the dijital age. Kogan Page.
• Işıldak, F. (2017). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İçerli, L. ve Çelik, R. (2020). Yeni bir liderlik yaklaşımı: çevik liderlik. Yılmaz, S. (Edt.), Yönetim ve organizasyon araştırmaları içinde (s 87-100). Akademisyen Yayınları.
• Joiner, W. B., & Josephs, S. A. (2007). Developing agile leaders. Emerald Group Publishing, 39(1), 35-42. doi: 10.1108/00197850710721381.
• Kahveci, H., ve Aypay, A. (2013). Hizmetkâr liderlik ve okul kültürü arasındaki ilişkinin ilköğretim okullarında incelenmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 2(1), 43-59.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Nobel Yayınları.
• Karaavcı, M., F. (2021). Öğretmenlerin paylaşılan liderlik ve okul kültürü algıları arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• McPherson, B. (2016). Agile, adaptive leaders. Human Resource Management International Digest, 24(2), 1-3.
• Mulder, P. (2018, 7 Haziran). Agile leadership. https://www.toolshero.com/leadership.
• Özdemir, A. N. (2020). Okul yöneticilerinin çevik liderlik özelliklerinin örgütsel bağlılığa etkisi: İngiltere ve Türkiye okullarında karşılaştırmalı bir analiz [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özgenel, M., ve Yazıcı, Ş. (2020, 25-26 Temmuz). Marmara çevik liderlik ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması [Konferans sunum özeti]. Anadolu 4. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Diyarbakır.
• Özgenel, M., Yazıcı, Ş., ve Asmaz, A. (2022). The mediator role of organizational justice in the relationship between school principals’ agile leadership characteristics and teachers’ job satisfaction. Frontiers in Psychology, 13: 895540. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.895540
• Özuylası, A. (2021). Okul yöneticilerinin paylaşılan liderlik davranışları ile okul kültürü arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Parker, D. W., Holesgrove, M., and Pathak, R. (2015). Improving productivity with self- organised teams and agile leadeship. International Journal of Productivity and Performance Management, 64 (1), 112-128.
• Recepoğlu, E. (2014). Okul kültüründe liderlik. Güçlü, N. (Edt.), Okul kültürü içinde (s 205-240). Pegem Yayınları.
• Sharp, J. M., Irani, Z., & Desai, S. (1999). Working towards agile manufacturing in the uk ındustry. International Journal of Production Economics. 62 (1-2), 155-169.
• Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okullarında örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 11(43), 423- 442.
• Topcu, İ. (2019). Okul iklimi ve kültürü. Anı Yayınları.
• Tutar, H. (2017). Örgüt kültürü. Detay Yayınları.
• Valencia, E. (2013). Three key leadership arenas in leadership agility: A study of Head Start leaders in the State of California [Doctoral Dissertation]. University of la Verne.
• Yalçın, E., ve Özgenel, M. (2021). The effect of agile leadership on teachers' professional development and performance. Journal of Educational Leadership and Policy Studies, Volume V, Fall 2021 Issue.
• Yazıcı, Ş., Yıldız, K., and Özgenel, M. (2022). Examining the agile leadership characteristics of school principals according to teacher perceptions. International Online Journal of Educational Sciences, 14(2), 296-308.
• Yazıcı, Ş., Özgenel, M., Koç, M.H., ve Baydar, F. (2022). The mediator role of employee voice in the effect of agile leadership on teachers’ affective oppupational commitment. Sage Journals, July- September, 1-12.
• Yıldırım, K. (2014). Örgüt kültürünü oluşturan unsurlar. Güçlü, N. (Edt.), Okul kültürü içinde (s 71-74). Pegem Yayınları.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yukl, G. (2018). Örgütlerde liderlik ( Ş., Çetin, ve R., Baltacı, Çev.). Nobel Yayınları.
• Yüzer, B. (2019). Okul müdürlerinin karizmatik liderlik özellikleri ile okul öncesi öğretmenlerinin okul kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.