Türkiye'de Manga, Anime, K-Drama ve K-Pop: Toplumsal Etki ve Hayranların Deneyimleri

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 61 - 82, 03.04.2024

Cennet Yağmur Duran

Öz

Bu çalışmada çağımızı anlama ve anlamlandırma çerçevesinde ne tür dinamikler ile şekillendiğini belirtmeye yönelik önemli üç kavram vardır: Kültür endüstrisi, küreselleşme ve popüler kültür. Bu kavramların çizdiği teorik çizgide Japonya ve Güney Kore’den yükselen manga, anime, K-Drama ve K-Pop’a yönelik açıklamalar ve incelemeler gerçekleştirilmiştir. İlk olarak bahsi geçen bu üç önemli kavramla birlikte kültür, alt-kütür, hayran kültürü gibi çağımızın içinde bulunan kavramların teorik incelemeleri yapılmış, ardından bu kavramların ortak paydaları olan manga, anime, K-Drama ve K-Pop alt-kültürleri, kültür endüstrisinde dikkat çekerek ve her biri ele alınarak örneklerle desteklenmiştir. Araştırma evreni kapsamında bu alt kültürleri takip eden 14 Türk hayranın mangaya, animeye, K-Drama ve K-Pop’a bakış açılarını anlayabilmek amacıyla nitel veri toplama yöntemi olan yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşmeler neticesinde elde edilen verilere bakıldığında, araştırmanın evrenini oluşturan Türk hayranların adı geçen alt kültürlerde kendilerinden birçok duygu buldukları ortaya çıkmıştır. Türkiye’de manganın, animenin, K-Drama ve K-Pop’un sıkı takip edilme sebepleri arasında hayran kültürünün etkileri görülürken bu alt kültürlerin temsil ettiği Asya kültürünün pazarlanma stratejilerinin de oldukça önemli olduğu gözlemlenmiştir. Bu alt kültürlerin geniş bir kesime hitap etmesindeyse küreselleşmenin, popüler kültürün ve hayran kültürünün etkilerinin olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Asya Eğlence Kültürü, Kültür Endüstrisi, Popüler Kültür, Hayran Kültürü

Manga, Anime, K-Drama and K-Pop in Türkiye: Social Impact and Fan Experiences

Öz

This study delves into three pivotal concepts essential for discerning the prevailing dynamics within the contemporary landscape: Culture industry, globalization, and popular culture. Within the theoretical framework established by these concepts, a comprehensive exploration of manga, anime, K-Drama, and K-Pop emanating from Japan and South Korea is conducted. Commencing with theoretical analyses of the aforementioned concepts and contemporaneous terms such as culture, subculture, and fan culture, the study subsequently scrutinizes subcultures associated with manga, anime, K-Drama, and K-Pop. These subcultures, serving as common denominators within the overarching concepts, are elucidated through illustrative examples within the culture industry. The ensuing discourse delves into individual discussions surrounding each of these cultural phenomena. Within the scope of the research population, semi-structured interviews, which is a qualitative data collection method, were conducted in order to understand the perspectives of 14 Turkish fans who follow these subcultures on manga, anime, K-Drama and K-Pop. When the data obtained as a result of the interviews are analyzed, it is revealed that Turkish fans, who constitute the universe of the research, find many emotions from themselves in the subcultures mentioned. While the effects of fan culture are seen among the reasons why manga, anime, K-Drama and K-Pop are followed closely in Türkiye, it has been observed that the marketing strategies of Asian culture represented by these subcultures are also very important. It has been concluded that globalization, popular culture and fan culture have influenced the appeal of these subcultures to a wide audience.

Anahtar Kelimeler

Asian Entertainment Culture, Culture Industry, Popular Culture, Fan Culture

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2011). Kültür Endüstrisi & Kültür Yönetimi (6. b.). (N. Ülner, M. Tüzel, & E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Alicenap, Ç. T. (2014). Yerelden Evrensele Japon Anime ve Manga Sanatı. Sanat ve Tasarım Dergisi, 7(7), 31-60. Erişim Adresi: https://doi.org/10.20488/austd.97233
• Arısal, C. A. (2019). Animasyonun Mekânsal Gelişimi ve Mekân Tasarımında Hareket - Algı İlişkisinin Japon Animasyonu (Anime) Örnekleri Işığında Eğitimindeki İzdüşümünün Analizi (Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Erişim Adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/208719
• Arslan, E. (2019). Animelerde Japon Gelenekselliği ve Kadın Temsili: Naruto Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erişim Adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/624330
• Başlar, G., & Ateşalp, S. T. (2019). Dijital Hediyeleşme Kültürü Bağlamında Hayran Altyazıları: Puzzle Fansub Topluluğu. İlef Dergisi, 6(1), 147-177. Erişim Adresi: https://doi.org/10.24955/ilef.574421
• Bayar, F. (2008). Küreselleşme kavramı ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 32(4), 25-34.
• Binark, M. (2018, Ağustos). Romantik Düşler Fabrikası Kore Dramalarından Kore Politikasına. varlık(1331), 75-80. Erişim Adresi: https://www.academia.edu/37484196/Romantik_D%C3%BC%C5%9Fler_Fabrikas%C4%B1_Kore _Dramalar%C4%B1ndan_Kore_Politikas%C4%B1na
• Binark, M. (2019). Güney Kore Hükümetlerinin Kültür Politikaları ve Sinema Endüstrisi Destekleri. sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 10(1), 147-172. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sinecine/issue/44218/545808
• Binark, M. (2019). Kültürel Diplomasi ve Kore Dalgası "Hallyu". Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Binark, M. (2020). Asya'da Popüler Kültür ve Medya (1. b.). Ankara: Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı.
• Binark, M., & Karataş Özaydın, Ş. (2019). Porselen Yüzleri ve Dişilleştirilmiş Erkek Bedenleriyle KErkeklik İmgesi: Güney Kore Yaratıcı İçerik Endüstrisi ve Aşık Olunacak Hallyu Yıldızları. T. Durna, & N. Durna içinde, Aşkın Halleri: Aşk Üzerine Disiplinlerarası Bir İnceleme (s. 165-172). Ankara: Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı.
• Boschele, F. (2015). Altkültür ve Net Altkültürleri Bağlamında Türkiye Gençliği. Derin Yayınları, İletişim Çalışmaları Kitabı.
• Çizmeci Ümit, E. (2018). Kültür Endüstrisi ve Kültürel Küreselleşme Kavramları Bağlamında Kore Dalgası Dizileri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(4), 319-332. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/636788
• Ding, Y., & Zhuang, X. (2021). Why chasing Kpop? Is fandom truely crazy?–The motivations and behaviors of Kpop fans. In 3rd International Conference on Educational Reform, Management Science and Sociology. Francis Academic Press.
• Efe, Y. (2019). Türkiye'de Bir Altkültür Olarak Anime ve Manga Hayranlığı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adresi: https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/72044
• Erdoğan, İ. (2004). Popüler Kültürün Ne Olduğu Üzerine. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5(57), 1-18. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6142/82433
• Fırat, D. (2017). Asya'nın Küresel Tapınağı: Japon Popüler Kültürü Türkiye'deki Anime ve Manga Hayranları Üzerine Bir Alan Araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erişim Adresi: https://dspace.gazi.edu.tr/handle/20.500.12602/176011
• Giddens, A., & Sutton, P. W. (2014). Sosyolojide Temel Kavramlar (4 b.). (A. Esgin, Çev.) Ankara: Phoenix Yayınevi - Ünal Sevindik.
• Hatipler, M. (2017). Postmodernizm, Tüketim, Popüler Kültür ve Medya. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi(1), 32-50. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilgisosyal/issue/29145/313804
• İriyarı, M. (2022). Yumuşak Güç ve Popüler Kültür Bağlamında Kore Dalgası: K-Pop Hakkında Bir Değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi). İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGosterkey=RjZwH00oMG4iNa5SgvlggdLCbHxJBgrPa5fcQ3_Y3Suse7832zTkGw6EJKXB-FD
• Keskin, A. (2022). Güney Kore K-Pop Popüler Kültürü ve Türkiye'deki Yansımaları: Sosyolojik Bir İnceleme (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=CG8WvdvvxJP04Unr7Yecf3OQ3ljNdaheN QsPpSLw5BCN41s-Y_E1QsME1dt3HZUq
• Kocadaş, B. (2005). Kültür ve Medya. Bilig(34), 1-13. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/25409/268147
• Macit, M. (2018). Kore Dalgası Küresel Popüler Kültür Fenomeni HALLYU/Kore Dizileri. İstanbul: Bir Yayıncılık.
• Mutlu, E. (2005). Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya. Ütopya.
• Oskay, Ü. (1980). Popüler kültür açısından" ideoloji" kavramına ilişkin yeni yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 35(01).
• Özdemir, H. (2020). Hayran Kültürü ve Popüler Kültür Ekseninde Animeye Bakış: Anime İzleyen Hayranlara Dair Bir İnceleme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Erişim Adresi: https://www.academia.edu/49042567/HAYRAN_K%C3%9CLT%C3%9CR%C3%9C_VE_POP%C3% 9CLER_K%C3%9CLT%C3%9CR_EKSEN%C4%B0NDE_AN%C4%B0MEYE_BAKI%C5%9E_AN%C4% B0ME_%C4%B0ZLEYEN_HAYRANLARA_DA%C4%B0R_B%C4%B0R_%C4%B0NCELEME
• Parlak, İ. (2019). Japon Manga ve Anime Sanatı'nın Cosplay Yansımaları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Haliç Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=ijhgwDb2AanZJm5guamSPQ&no=APT5- z4XoUrXNUM8gyZpXQ
• Polat, A. (2022). Nitel Araştırmalarda Yarı-Yapılandırılmış Görüşme Soruları: Soru Form ve Türleri, Nitelikler ve Sıralama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 161-182. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227335
• Saunders B, Sim J, Kingstone T, Baker S, Waterfield J, Bartlam B, Burroughs H, Jinks C. Saturation in qualitative research: exploring its conceptualization and operationalization. Qual Quant. 2018;52(4):1893-1907. doi: 10.1007/s11135-017-0574-8. Epub 2017 Sep 14. PMID: 29937585; PMCID: PMC5993836.
• Savut, E. (2016). Kültür Endüstrisi: Kamusal Alanın Tüketimi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(23), 15-28. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/pausbed/issue/34747/384261
• Taşdemir, E. (2018). Fandom: Güney Kore Hayranlığı ve Bir Kültür Taşıyıcısı Olarak Güney Kore Dizileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jspid=aMk_0tnm_e8OxfRGU2Y2A&no=XEDcGJyeMEgLOq_oWNDeEA
• Üç, N. (2019). Eleştirel Bilincin Körelmesinin Somut Bir Göstergesi Olarak Kültür Endüstrisi ve Geleneksel Değer Konularının Çözülüşü. Simetrik İletişim Araştırma Dergisi, 1(1), 48-64. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/siad/issue/42926/485365
• Yavuz, Ş. (2006). Reklam ve Popüler Kültür. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(27), 149-161. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifd/issue/22862/244124