Kadın Yoğun Mesleklerde Çalışan Erkekler: Erkek Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrencilerinin Mesleğe Yönelik Tutumları

Yıl 2024, , 329 - 349, 30.06.2024

Hülya Örki

https://doi.org/10.13114/mjh.1480717

Öz

Bu araştırma, okul öncesi öğretmen adaylarının mesleğe yönelme nedenlerini, toplumsal cinsiyet algılarının meslek seçimi üzerinde etkisini ve meslekleri hakkındaki görüşlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma aynı zamanda erkeklerin alana dahil olmaya başlamasıyla yaşanan dönüşümü de irdelemeyi hedeflemektedir. Araştırmanın örneklemini Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan toplam 163 öğrenci oluşturmaktadır. Nicel yöntemin benimsendiği araştırmada, örneklem grubuna anket uygulanmış elde edilen veriler SPSS programıyla analiz edilmiştir. Bulgulara göre, öğrencilerin mesleği bilinçli bir şekilde, kolay atama ve iş imkanları nedeniyle tercih ettikleri, doğuştan sahip olduklarına inanılan özelliklerinden dolayı mesleği kadınların daha iyi yapacağını düşündükleri; kadın öğrencilerin erkeklerin yöneticilik gibi eril konumlara yönelmesini destekledikleri; öğrencilerin erkeklere atfedilen özelliklerden dolayı meslekte avantajlı olacaklarını ancak yine aynı özelliklerden ve velilerin bakış açısından dolayı dezavantajlar yaşayacaklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, cinsiyetlendirilmiş meslekler, meslekler sosyolojisi, kadın-yoğun meslekler, erkek okul öncesi öğretmen adayı

Etik Beyan

Bu araştırmanın etik kurul izni Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulunca 26.01.2022 tarih ve 16 sayılı karar ile verilmiştir.

Destekleyen Kurum

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

Teşekkür

Sayın Dr. Öğr. Üye. Samet Ata'ya veri toplama sürecinde göstermiş olduğu yardımlardan dolayı teşekkür ederim.

Men Working in Female-Dominated Occupations: Male Preschool Teaching Students' Attitudes Towards the Profession

Öz

Kaynakça

• Ağıllı S.E. & Turğuter E.A. 2021, “Feminen” Alanlarda Erkek(lik)ler: Düşünceler, Önyargılar, Deneyimler”. Fe Dergi, 13(1), 1-15.
• Akyol N. A., Okur A., Doğan S.A. & Taşdemir C.Y. 2023, “Being a Male Preschool Teacher in Türkiye: From the Perspective of Teachers, Mothers, and Children”. Mediterranean Journal of Gender and Women’s Studies, Vol VI (2) 459-488, DOI: 10.33708/ktc.1315375
• Arndt M. & Bigelow B. 2005, “Professionalizing and masculinizing a female occupation: The reconceptualization of hospital administration in the early 1900s”. Administrative Science Quarterly, 50(2), 233–261.
• Aslan D. & Köksal-Akyol A. 2006, “Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 51-60.
• Aydın A., Sarıer Y., Uysal Ş., Aydoğdu-Özoğlu E. & Özer F. 2014, “Türkiye’ de öğretmen istihdamı politikalarının değerlendirilmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20 (4), 397-420.
• Battice J. 2010, “Editorial: The changing face of nursing in a developing country”. Journal of Clinical Nursing, 19(13-14), 1765-1766.
• Birey T., & Beyidoğlu Onen, M. 2013, “Toplumsal cinsiyet ve öğretmenlik: Öğretmenlerin bakış açısı”. Post Araştırma Enstitüsü (Post Research Institute).
• Bolton S. & Muzio D. 2008, “The Paradoxical Processes of Feminization in The Professions: The Case of Established, Aspiring and Semi-Professions”. Work, Employment & Society, 22(2), 281-299.
• Bradley H. 1993, “Across the Great Divide: The Entry of Men into ‘Women’s Jobs’.” Eds. C. L. Williams, Doing ‘Women's Work’: Men in Nontraditional Occupations. Thousand.Oaks: Sage, 10-28.
• Charles M. 2003, “Deciphering Sex Segregation: Vertical and Horizontal Inequalities in Ten National Labor Markets”. Acta Sociologica 2003 46: 267
• Derman M. T., & Başal H. A. 2010, “Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkiye’de okul öncesi eğitim ve ilköğretimde niceliksel ve niteliksel gelişmeler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 560-569.
• Farquar S. E. 1997, “A few good men or a few too many? A study of male teachers”. Massey University Research Report.
• Gönç T. 2016, “Hemşireliğin geleceği mesleğin cinsiyetsizleşmesini vadediyor mu? Erkek ve kadın hemşirelik öğrencilerinin meslek ve toplumsal cinsiyeti ilişkilendirme eğilimlerinin sosyolojik analizi”. Fe Dergi 8, no. 1, 144-167.
• Gönç T. 2017, Erkek Hemşireler: Değişen Roller, Çatışan Kimlikler, Ankara: Siyasal Kitapevi
• Hakim C. 1979, “Occupational Segregation: A comparative study of the degree and pattern of the differentiation between men and women's work in Britain, the United States and other countries”. Research Paper No. 9, November 1979, Department of Employment, London, 1979.
• Haskan Avcı Ö., Karababa, A. & Zencir, T. 2019, “Toplumsal cinsiyet bağlamında erkek okul öncesi öğretmen adayları: Algıladıkları güçlükler ve gelecek kaygıları”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 34(4), 1092-1106. Doi: 10.16986/HUJE.2018046235
• Haskan-Avcı, Ö., Zencir, T., Karababa, A., Bozdağ, F., ve Öztürk, S. B. 2018, “The opinions of male pre-school teacher candidates on their occupational preferences: an analysis in the context of gender”. Journal of Educatıon And Future, (13): 33-48.
• Howe L. K. 1977, Pink Collar Workers: Inside the World of Women's Work. New York: G. P. Putnam’s Sons
• İpek S. 2019, Okul Öncesi Eğitimde Erkek Öğretmen Olmaya İlişkin Bir Durum Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara
• Kızıltaş E., Halmatov M. & Sarıçam, H. 2012, “Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi örneği)”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 173- 189.
• Lindsay S. 2007, “Gendering work: The masculinization of nurse anesthesia”. The Canadian Journal of Sociology, 32(4), 429-448.
• Lips-Wiersma, M., Wright, S. ve Dik, B. 2016, “Meaningful work: differences among blue-pink- and white-collar occupations”. Career Development International, 21(5), 534-551
• Mclean H. M. & Kalin R. 1994, “Congruence between self-image and occupational stereotypes in students entering gender-dominated occupations”. Canadian Journal Of Behavioural Science, 26(1): 142-162.
• Mastracci, S. H. 2004, Breaking Out of the Pink-Collar Ghetto: Policy Solutions for Non-College Women. Routledge
• Oktay A. 1991, “Öğretmenlik mesleğinin ve öğretmenin nitelikleri”. M.Ü. Atatürk Eğit. Fak. Eğit. Bilimleri Dergisi, 3, 187-193.
• Özkaplan N. 2013, “Kadın akademisyenler: cam tavanlar hâlâ çok kalın!”. Kadın Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2013/1, Sayı: 12, Sf. 1-23
• Perales, F. 2013, “Occupational sex-segregation, specialized human capital and wages: evidence from Britain”. Work, employment and society, sayı: 27(4) 600–620. DOI: 10.1177/0950017012460305
• Robinson, B. E. 1981, “Changing views on male early childhood teachers”. Young children, 36(5), 27-32.
• Sak R. 2012, “Erkekler ve okul öncesi öğretmenliği”. Eğitimci Öğretmen Dergisi, 10, 50-53.
• Skelton C., Francis, B., & Smulyan, L. (Eds.). 2006, The SAGE handbook of gender and education. Sage.
• Snyder K. A. ve Green, A. I. 2008, “Revisiting the Glass Escalator: The Case of Gender Segregation in a Female Dominated Occupation”. Social Problems, 55(2) (May 2008), 271-299
• Walby S. 1986, Patriarchy at work: Patriarchal and capitalist relations in employment. Minneapolis: University of Minnesota Press
• Williams C. 1992, “The Glass Escalator: Hidden Advantages for Men in the “Female” Professions”. Socıal Problems, 39(3), (August 1992), 253-267
• Williams C. (Ed.) 1993, Doing ‘women's work’: Men in nontraditional occupations. Thousand Oaks: Sage.
• Williams C. 2013, “The Glass Escalator, Revisited: Gender Inequality in Neoliberal Times, SWS Feminist Lecturer”. Gender & Socıety, 27(5), (October 2013), 609-629
• Wirth L. 2001, “Breaking Through The Glass Ceiling: Women in Management”. International Labour Office.
• Yalçın F., Yalçın M., Macun B. 2017, “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitimde Öğretmen Cinsiyeti ile İlgili Görüşleri”. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 2017 Cilt:12, Sayı:24, 693-710
• Yılmaz B. 2019, Cinsiyete Dayalı Tokenizm: Kadın Egemen ve Erkek Egemen Mesleklerde Nitel Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir
• “MEB’de kadın yöneticilerin oranı yüzde 1,92: Erkek Eğitim Bakanlığı”. https://www.birgun.net/haber/meb-de-kadin-yoneticilerin-orani-yuzde-1-92-erkek-egitim-bakanligi-268876 (16.09.2019). (E.T. 28.03.2022)
• “Türkiye akademisinde kadınlar daha da güçleniyor”. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2022/turk-akademisinde-kadinlar-daha-da-gucleniyor.aspx#:~:text=%2D%20Y%C3%96K'%C3%BCn%20verilerine%20g%C3%B6re%2C,akademisyenlerin%20oran%C4%B1%20y%C3%BCzde%2046%20oldu.&text=T%C3%BCrkiye'de%2027%20bin%20160,762%20erkek%20%C3%B6%C4%9Fretim%20g%C3%B6revlisi%20bulunuyor. (8 Mart 2022). (E.T.15.03.2022)
• “45 Bin Öğretmen Alımına İlişkin Atama Takvimi ve Branş Bazında Kontenjan Dağılımı Açıklandı.” https://www.meb.gov.tr/45-bin-ogretmen-alimina-iliskin-atama-takvimi-ve-brans-bazinda-kontenjan-dagilimi-aciklandi/haber/29432/tr (Erişim Tarihi: 15.12.2023)
• Millî Eğitim İstatistikleri (2022-2023). https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_09/29151106_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2022_2023.pdf (Erişim Tarihi: 11.12.2023)
• YÖK Atlas. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=20062 (Erişim Tarihi: 15.12.2023)