19. Yüzyılda Fransız Askerî Mekteplerinde Eğitim ve Osmanlı Askerî Mekteplerinin Modernleşmesine Tesiri

Yıl 2023, Cilt: 13, 219 - 230, 30.06.2023

Özge Kurşun Tükenmez

Öz

Fransız İhtilali’nden sonra Napolyon Bonapart’ın göreve gelmesiyle birlikte Fransa’da her alanda bir restorasyon süreci başlamıştır. Bu sürecin en önemli ayağını ordu reformu ve askeri eğitim oluşturur. Napolyon, kraliyet dönemindeki geleneksel ve Katolik ilkelere bağlı askeri eğitimi yetersiz bularak yeni askeri okullar açmış, mevcut askeri okulları da reforme etmiştir. Onun yeniden düzenlediği askeri eğitim Avrupa’nın ilk modern askeri eğitim sistemini oluşturmuş ve diğer devletlere örnek olmuştur. Bu dönemde yenileşme sürecinde olan Osmanlı Devleti de yeni kurduğu askeri eğitim kurumlarını Fransız modeline göre teşkilatlandırmıştır. Bu çalışmada Osmanlı modern askeri eğitim kurumlarının kuruluş döneminde önemli ölçüde etkisi olan Fransız modelinin nasıl olduğu ve Osmanlı Devleti’ni ne şekilde etkilediği ele alınmıştır. 19. yüzyılda Fransa’da bulunan askeri okullar, bu okullarda kullanılan müfredat, eğitim süreleri, okula alınacak olan öğrencilerde aranan kriterler ortaya konulmuştur. Ayrıca 18. yüzyıldan itibaren etkili olan Osmanlı- Fransa askeri eğitim ilişkilerinin temelleri, gelişimi, Osmanlı’da görev yapan Fransız su- baylar ve 19. yüzyılın sonunda bu ilişkilerin gerilemeye başlaması ele alınmıştır. Bu çalışma, Cumhur- başkanlığı Devlet Arşivleri Osmanlı Arşiv Belgeleri ve araştırma eserler incelenerek hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Fransa, Askeri Reform

Kaynakça

• Acar Ş., Bir A. & Kaçar M. 2016, “Osmanlı’da Sivil Mühendis Yetiştirmek Üzere Açılan Hendese-i Mülkiye Mektebi”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 17, 1-26.
• Adıvar A. 1982, Osmanlı Türklerinde İlim. İstanbul.
• Agoston G. 2011, “The Ottoman Empire and the Technological Dialogue Between Europe and Asia: The Case of Military Technology and Know-How in the Gunpowder Age”. Ed. F. Günergün, Science between Europe and Asia: Historical Studies on the Transmission, Adoption and Adaptation knowledge. Springer, 27-41.
• Aksan V. 2002, “Breaking the Spell of the Baron de Tott: Reframing the Question of Military Reform in the Ottoman Empire, 1760-1830”. The International History Review XXIV/2, 253-504.
• Akyıldız A. 2012, Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme. İstanbul.
• Baş F. 2019, Doğu Akdeniz’de Güç Mücadelesi 19. Yüzyılda Donanmalar. İstanbul.
• Beydilli K. 2020, “Mühendishane-i Bahr-i Hümayun”. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 31, 513-514.
• Çeken M. B. & Hayta N. 2022, “18. Yüzyıl Osmanlı Kara Ordusunda Teknoloji Transferi: Fransız Uzmanların Topçu Islahatlarında Rolü”. Memleket Siyaset Yönetim 17 /37, 115-142.
• Emsley C. 2013, Napoleon Conquest, Reform and Reorganisation. London and New York.
• Ergin O. 1977, Türkiye Maarif Tarihi. İstanbul. Gillispie C. C., Fox R. & Guinnes I. 2000, Pierre Simon Laplace 1749- 1827 A Life in Exact Science. New Jersey.
• Gökkaya K. & Yeşilbursa C. C. 2013, Yeni ve Yakın Çağ Tarihi. Ankara.
• Guizar H. A. 2020, The Ecole Royale Militaire Noble Education, Institutional Innovation and Royal Charity, 1750-1788.York, UK.
• Hahn R. 2005, Pierre Simon Laplace 1749- 1827 A Determined Scientist. London.
• Hobsbawm E. 2008, Devrim Çağı. Çev. B. S. Şener, Ankara.