Platon’un İdea Kavramının “Görme”yle İlişkisi

Yıl 2020, Cilt: 10, 221 - 228, 30.06.2020

Şule Göle

Öz

Platon’un idealar kuramı pek çok bakımdan ele alınmış ve işlenmiştir. Felsefe tarihinde de bu kuramın önemli bir yeri ve etkisi vardır. Bu çalışmada Platon’un idealar kuramı farklı bir açıdan ele alınmaktadır.Duyumlar ve algıların idealarla ilişkisi Platon’un idealar kuramında oldukça önemli bir yere sahip olmasına rağmen bir o kadar da tartışmalıdır. İdealar kuramı, duyum ve algı oluşumunda özellikle görme eylemine ayrı bir önem verir. Platonun “görme”yle ilgili düşünceleri, idealar kuramının bütünü içerisinde irdelendiğinde görülecektir ki idealar kuramı, temel olarak “görme”ye yaslanır. Bu makalede öncelikle Platon’a göre “görme”nin ne olduğu ve nasıl oluştuğu ele alınarak; görme-iyi, görme-bilgi, görme-bilgi-hatırlama ilişkisi alt başlıklarıyla, görme ve idea ilişkisi açıklanmaktadır. Sonuç olarak, Platon’un idealar kuramını genel olarak algılanan ve kavranan iki dünya olarak birbirinden ayırıp bu iki ayrı dünyayı birbirinden tamamen farklı alanlar gibi anlayan görüş eleştirilerek Platon’un felsefesinde duyulur dünyanın önemsiz olduğu fikrinin, idealar kuramında algıların bu kuramın biçimlenmesindeki öneminin göz ardı edilmesinden kaynaklandığı belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Görme, İyi, Bilgi, Hatırlama, İdea

Kaynakça

• Adjukiewicz K. (1994). Felsefeye Giriş Temel Kavramlar ve Kuramlar. Çev. Cevizci A. Ankara 1994.
• Copleston F. (2013). Platon. Çev. A. Yardımlı. İstanbul 2013.
• Deleuze G. (2000). Spinoza Üstüne On Bir Ders. Çev. U. Baker. Ankara 2000.
• Guthrie W. (2011). Yunan Felsefe Tarihi Sokrates Öncesi İlk Filozoflar ve Pythagorasçılar. Çev. E. Akça. İstanbul 2011.
• Aslan H. (2018). “Bilgi Felsefesi”. Ed. Yıldırım Torun. Felsefeye Giriş (2018) 35-60. Ankara.
• Herakl. Fr. (= Herakleitos, Fragments) Kullanılan Metin ve Çeviri: Fragmanlar, Trans.: A. Akgün, İstanbul 2016.
• Peters, F. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü. Çev. H. Hünler. İstanbul 2004.
• Plat. Rep. (= Platon, Re Publica) Kullanılan Metin ve Çeviri: Devlet, Trans. S. Eyüboğlu- M. A. Cimcoz, İstanbul 2016.
• Plat. Charm. (= Platon, Charmides) Kullanılan Metin ve Çeviri: Kharmides, Trans.: T. Göçkol, İstanbul 2010.
• Plat. Leg. (=Platon, Leges, (νομοί)) Kullanılan Metin ve Çeviri: Yasalar, Trans.: C. Şentuna- S. Babür, İstanbul 2012.
• Plat. Men. (= Platon, Menon) Kullanılan Metin ve Çeviri: Menon, Trans.: A. Cemgil, İstanbul 2010.
• Plat. Phaid. (= Platon, Phaidon) Kullanılan Metin ve Çeviri: Phaidon, Trans.: S. K. Yetkin- H. R. Atademir, Ankara 1989.
• Plat. Tht. (= Platon, Theaitetos) Kullanılan Metin ve Çeviri: Theaitetos, Trans.: M. Gökberk, İstanbul 2010.
• Plat. Tim. (= Platon, Timaios) Kullanılan Metin ve Çeviri: Timaios, Trans.: E. Güney- L. Ay, İstanbul 1989.