Ömer Seyfettin’in Hikâyelerine Psikobiyografik Bakış

Yıl 2020, Cilt: 10, 459 - 482, 30.06.2020

Murat Turna

Öz

Sanatçının özel hayatının sanat hayatına yansıması tabiidir. Özel hayat, sanat üretiminin de dinamiğini teşkil eder. Özel hayat diyerek nitelenen ise mizaçtan, yetişme tarzına, tahsilden tecrübeye büyük bir terkibin kendisidir. Çevre ve dönem de bu hayatı şekillendirir. Sanatçının kişiliğinin, bakış açısının, psikolojisinin, sahip olduğu ideolojinin sanatına olan tesiri görmezden gelinemez. Kısacası hayat ve şahsiyet, esere mührünü basar. Sanat eseri bu bakımdan psikolojik, biyografik, sosyolojik, politik, estetik verilerle dolu bir yapıdır. Bu çerçevede Ömer Seyfettin’in hikâyelerinin tetkiki faydalı olacaktır; zira çocukluğundan yetişkinliğine, askerlik hayatından öğretmenliğine biyografisinin izlerini taşıyan hikâyeleri aynı zamanda sanatçının psikolojisini, ideolojisini, sanat anlayışını açıklar mahiyettedir. Bu makalede yazarın biyografi-sinin hikâyelerine ne ölçüde, nasıl yansıdığına işaret edilecek; hikâyelerde yer alan tipler ele alınarak bunlarla yazarın psikolojisi, bakış açısı, ideolojisi arasındaki münasebet irdelenecektir. Böyle bir çalışma için kuşkusuz psikanalitik edebiyat teorisinin görüşlerinden istifade edilecektir. Dolayısıyla hikâyelerde geçen rüyalara ve arketiplere de ayrıca değinilecektir. Savunma mekanizmaları, vicdan azapları, bilinçdışı, kitle psikolojisinin akisleri ile dolu olan bu hikâyelerin, yazarı tanımak kadar edebiyat eserlerinin boyut, kapsam ve nitelik özelliklerinin hacmini, genişliğini ve zenginliğini kavramaya da faydası olacaktır. Makalede, sanatçı hakkında bilinmeyen bilgilere ulaşılmış; sanatının nelerle beslendiğ

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Hikâye, Psikobiyografi, Psikanaliz

Kaynakça

• Alangu T. (2010). Ömer Seyfettin – Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul 2010.
• Andı F. (1999). Ömer Seyfettin. İstanbul 1999.
• Argunşah H. (2017). “Ömer Seyfettin’de Millî Kimliğin İnşasında Kadın”. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatında “Kadın” Sempozyumu. Amasya Üniversitesi (4-6 Mayıs 2017) 55 – 79.
• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (1992). Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin. Ankara 1992.
• Aytaç G. (2009). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul 2009.
• Banarlı N. S. (1998). Resimli Türk Edebiyatı Târihi. İstanbul 1998.
• Cebeci O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul 2004.
• Enginün İ. (2004). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul 2004.
• Fromm E. (2015). Rüyalar Masallar Mitler. İstanbul 2015.
• Fromm E. (2016). Freud Düşüncesinin Büyüklüğü ve Sınırları. İstanbul 2016.
• Geçer G. O. (2016). “Türk Ediplerinin Çanakkale Cephesini Ziyareti ve Yansımaları”. Türkbilig 31 (2016) 189 - 204.
• Horney K. (2014). İçsel Çatışmalarımız. İstanbul 2014.
• Ömer Seyfettin (2015). Bütün Hikâyeleri. Haz. Nazım Hikmet Polat. İstanbul 2015.
• Özdemir, M. (2007). “Yahya Kemâl ve Geleneği Yanlış Yerde Arayan İki Edebî Topluluk: Nev Yunânîler ve Nayîler”. SAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi 14 (2007) 252 – 265.
• Sevgi A. – Özcan M. (2005). Prof. Ali Canip Yöntem’in Yeni Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri. Konya 2005.
• Yabuz Y. (2002). “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Rüya”. Türk Dili 603 (2002) 257–265.
• Yener C. (1975). “Dokuz Öykücü: Ömer Seyfettin’in Öykücülüğüne Toplu Bir Bakış”. Türk Dili – Türk Öykücülüğü Özel Sayısı 32 (1975) 44 – 53.
• Yılmaz M. (2012). “Anima-Animus Kavramları Çerçevesinde Ömer Seyfettin’in Yalnız Efe Hikâyesinin Değerlendirilmesi”. Turkish Studies 7/11 (2012) 2145 – 2153.