Attila İlhan Şiirinde Klasik Türk Musikisi Makamları

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 69 - 79, 30.12.2019

Soner Akpınar

Öz

Sanat var olduğundan bu yana şiir ve müzik gerek tematik gerek biçimsel olarak birbirlerinin tamamlayıcısı olmuştur. Şiir, müzikten ritmi alarak ahenkli söyleyişi; müzikse şiirden sözleri alarak şarkı, türkü vb. formları oluşturmuştur. Osmanlı sanat zevkini ortaya koyan bir duyuş ve düşünüş tarzının ifadesi olarak Klasik Türk Musikisi ile Divan şiiri birlikteliği ise, bu çerçevede verilebilecek en önemli örneklerdendir. Türk musiki tarihine bakıldığında hafızalara yer etmiş çoğu şarkının sözlerinin bir Divan şairi tarafından kaleme alındığı, bazı bestekârların aynı zamanda şair oldukları görülür. İki ayrı tür olmasına rağmen Osmanlı sanatı içinde birbirinden ayrılamaz bir bütünlüğü oluşturan bu iki değer, geleneğin parçalanmaz bir süreç olduğuna inanıp korunması gerektiğini dile getiren başta Yahya Kemal olmak üzere kimi sanatçılar tarafından metaforik olarak kullanılmıştır. Yahya Kemal’in çeşitli şiirlerinde Itri, Dede Efendi, Hafız Post gibi Türk musikisinin yapı taşlarını hatırlatması bu yüzdendir. Geleneğin korunması konusunda Yahya Kemal’le aynı motivasyona sahip olan Attila İlhan’ın şiirlerinde ise yoğun bir biçimde Klasik Türk Musikisi makamlarının adlarına rastlanır. Nihavent, mahur vb. makamlar önce- likle, çeşitli duyguları temsil etmek için kullanılmıştır. Bunun yanında makamların form özelliklerinin zaman zaman şiirle yapısal bir benzerlik oluşturduğu da görülür. Bu çalışmada Attila İlhan şiirlerinde geçen makamların form ve duygu değerleri hakkında bilgiler verilerek işlevsel özellikleri değerlen- dirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Attila İlhan, Şiir, Musiki, Makam

Kaynakça

• Aydemir M. (2010). Türk Müziği Makam Rehberi. İstanbul 2010.
• Barkçin S. (2018). 40 Makam 40 Anlam. İstanbul 2018.
• Çelik Y. (2007). Şubat Yolcusu. Ankara 2007.
• Gökçen H. (2019). “Türk Sanat Müziği”. Kaynak: www.hazimgokcen.net
• İlhan A. (1993a). Yasak Sevişmek. İstanbul 1993.
• İlhan A. (1993b). Bela Çiçeği. İstanbul 1993.
• İlhan A. (1993c). Ben Sana Mecburum. İstanbul 1993.
• İlhan A. (1993d). Böyle Bir Sevmek. İstanbul 1993.
• İlhan A. (1993e). Duvar. İstanbul 1993.
• İlhan A. (1993f). Elde Var Hüzün. İstanbul 1993.
• İlhan A. (1993g). Korkunun Krallığı. İstanbul 1993.
• İlhan A. (1993h). Tutuklunun Günlüğü. İstanbul 1993.
• İlhan A. (2004). İkinci Yeni Savaşı. İstanbul 2004.
• Özkan İ. H. (2019). “Şedaraban Maddesi”. İslam Ansiklopedisi Türkiye Diyanet Vakfı. Kaynak: www.islamansiklopedisi.org.tr.
• Tanrıkorur C . (2016). Osmanlı Dönemi Türk Musikîsi. İstanbul 2016.
• Tekin A. (2015). Türk Musikîsinde Nağmeler ve Makamlar “Kemani Hısır Ağa’nın Tefhimü’l Makâmat fî Tevlîd’n Nagâmât İsimli Edvâr’ı Örneğinde 18. Yüzyıl Türk Mûsikîsi. İstanbul 2015.