Von der Goltz Paşa’nın Osmanlı Askeri Okullarını Modernize Etmesi ve Türk İstiklal Savaşına Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 311 - 317, 30.12.2019

Nursel Gülcü

Öz

18. yüzyılda askeri yenilgilerin artmasıyla birlikte devlet adamları ve tarihçiler, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durumu ve ordunun zayıflamasını düzeltebilmek için Osmanlı Devleti’nin tüm kurum- larında ıslahat yapılmasını gündeme getirmişlerdir. Başlangıçta aksayan yerlerde iyileştirme şeklinde görülen ıslahat hareketleri ilerleyen zamanlarda yenileşme, modernleşme ve batılılaşma çizgisinde devam etmiştir. İstanbul ve Berlin arasında, 1880 Mayıs’ından itibaren yoğun olarak sürdürülen görüşmeler so- nunda Almanya, Colmar Freiherr Von der Goltz’u Osmanlı Devleti’ne göndermiştir. Goltz Paşa, kısa zamanda tuğgeneralliğe kadar yükselmiş, daha sonra Alman heyet başkanlığının yanında Osmanlı Genel Kurmay Başkan yardımcılığı görevini de üstlenmiştir. Goltz Paşa askeri kurumlar arasındaki hiyerarşinin bir düzene sokulmasının yanı sıra askeri okullarda okutulan dersler konusunda da önemli değişiklikler yapmıştır. Goltz Paşa’nın getirmiş olduğu geleneğin uzun yıllar muhafaza edilmesiyle beraber, daha son- raki süreçte Harbiye’de okuyan Cumhuriyetin kurucu kadrosu da Goltz’un Alman etkisinde modern- leştirmeye çalıştığı askeri okullarda okumuşlardır. Türk-Alman ilişklerinin askeri alanını irdeleyen bu ça- lışma ile Osmanlı Ordusunun modernleşme dönemi ele alınmıştır. Dönemin resmi kaynakları, askeri salnameler ve o döneme ait araştırmalar incelenmiştir. Osmanlı ordusunun modernizasyonu için gerekli yenilikler Goltz Paşa tarafından tespit edilmiş ve bu konularda raporlar hazırlanmıştır. Sonuçta askeri eğitim yeniden düzenlenmiş, rütbe sistemi ve askeri hiyerarşik düzen yeniden planlanmış fakat Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndan mağlup devletler arasından kurtulmasına engel olamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Ordu, Goltz Paşa, Modernizasyon

Kaynakça

• Adıvar A. (1970). Osmanlı Türklerinde ilim. İstanbul 1970.
• Akyüz Y. (1982). Türk Eğitim Tarihi, Başlangıçtan 1982’ye. Ankara 1982.
• Berkes N. (1978). Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul 1978.
• Beydilli K. (1983). 18. Yüzyılda Osmanlı-Prusya Münasebetleri. İstanbul 1983.
• Beydilli K. (1984). 1790 Osmanlı-Prusya İttifakı, Meydana Gelişi, Tahlili, Tatbiki. İstanbul 1984.
• Cebesoy A. F. (1966). Sınıf Arkadaşım Atatürk. İstanbul 1966.
• Çağatay N. (1995). “Tanzimat ve Türk Eğitim Sistemi”. Mustafa Reşit Paşa ve Dönemi Semineri (1995) 53-65. Ankara.
• Ergin O. (1977). Türk Maarif Tarihi. İstanbul 1977.
• Findley C. (1994). Osmanlı Devleti’nde Bürokratik Reform. İstanbul 1994.
• Karal E. Z. (1983). Osmanlı Tarihi. Ankara 1983.
• Kış S. (2017). Osmanlı Ordusunda Alman Ekolü; Von Der Goltz Paşa (1883-1895). Konya 2017.
• Koçak C. (1991). Türk-Alman İlişkileri (1923-1939). Ankara 1991.
• Kodaman B. (1999). Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi. Ankara 1999.
• Komisyon (1998). Osmanlı Devleti ve Medeniyet Tarihi, İstanbul 1998.