Phrygia’dan Bir Grup Yeni Mezar Steli

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 377 - 385, 30.06.2019

Hüseyin Uzunoğlu

Öz

Prof. Dr. N. Eda Akyürek Şahin başkanlığında yürütülen Bursa Müzesi’ndeki yazılı eserleri arşiv- leme projesi Müze Müdürlüğü’nün izniyle devam etmektedir ve sonuçları peyderpey bilim dünyası ile paylaşılmaktadır. Bu makalede söz konusu müzede korunan beş yeni mezar steli tanıtılmakta, bir tanesi ise yeniden yayımlanmaktadır. Bu eserlerin stilistik ve ikonografik olarak Phrygia kökenli olduğuna şüphe yoktur. İlk beş eser Hellence yazıtlara sahiptir, buna karşın son eserimizde herhangi bir yazıt izine rastlanmamaktadır. İlk eserimiz Laudike onuruna yaptırılan bir mezar taşıdır ve olasılıkla MS II. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenmektedir. Yazıtta mezara zarar verilmemesi için yazılmış olan lanetleme ifadesi, Kuzey Phrygia’ya özgü olup bu taşın kökeni hakkında da bilgi vermektedir. İkinci eserimiz olasılıkla II. yüzyılın ikinci yarısına tarihlediğimiz ve Symphoros’un eşi Neike için yaptırmış olduğu bir steldir. MS II. yüzyıl sonu – MS III. yüzyıl başlarına ait olması gereken üçüncü eserimizde Eutykhes ve Neike’nin kendileri için bir mezar yaptırdığı kayıtlıdır. Dördüncü eserimiz, Demetria isimli bir kadının mezar taşı olup muhtemelen MS III. yüzyıla tarihlenmektedir. Beşinci eserimiz, daha önce Ergün Laflı ve Hadrien Bru tarafından müzeden izin alınmadan yayımlanmıştır, ancak burada daha detaylı olarak yeniden ele alınmaktadır. Eser, Rufa olarak da bilinen Ammia isimli bir kadının mezar taşıdır. Diğer yazıtlardan farklı olarak burada ayrıca 175 yılı tarih olarak verilmiştir. Makalede bunun Laflı ve Bru’nün önerdiği gibi Sulla Era’sı ile değil, Actium Era’sı ile tarihlenmesi gerektiğinin altı çizilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bursa Müzesi, Phrygia, Mezar Steli, Hellence Yazıtlar, Epigrafi, Actium Era’sı

Kaynakça

• Akyürek-Şahin N. E. & Onur F. (2010). “Neue Grabinschriften im Museum von Bursa”. Gephyra 7 (2010) 23-39.
• Akyürek-Şahin N. E. (2008). “Ein Epigramm aus Nikaia: Klage einer Mutter über den frühen Tod ihrer Kinder”. Ed. E. Winter, Vom Euphrat bis zum Bosporus. Kleinasien in der Antike. Festschrift für Elmar Schwertheim zum 65. Geburtstag [AMS 65] (2008) 10-12. Bonn.
• Akyürek-Şahin N. E. (2010). “Zwei neue Inschriften für Hosios kai Dikaios”. Olba 18 (2010) 267-280.
• Akyürek-Şahin N. E. (2014). “Bursa Müzesi’nde Klasik Dönem’e Ait Bir Epigram”. Eds. Ç. Akşit et al. In memoriam Filiz Öktem. (2014) 279-283. Ankara.
• Akyürek-Şahin N. E. & Uzunoglu H. (2019). " New Inscriptions from the Museum of Bursa". Gephyra 17 (2019) 239-285.
• Balzat J.-S. & Catling R.W.V. & Chiricat É. & Corsten T. (2018). A Lexicon of Greek Personal Names, Vol. VC: Inland Asia Minor. Oxford.
• BE. Bulletin épigraphique.
• Brixhe C. (2013). “The personal onomastics of Roman Phrygia”. Ed. P. Thonemann. Roman Phrygia. Culture and Society (2013) 55-69. Cambridge.
• Kelp U. (2015). Grabdenkmal und lokale Identität: ein Bild der Landschaft Phrygien in der römischen Kaiserzeit (AMS 74). Bonn 2015.
• Laflı E. & Bru H. (2016). “Inscriptions et monuments funéraires gréco-romains d’Anatolie occidentale”. Anatolia Antiqua 24 (2016) 103-116.
• Leschhorn W. (1993). Antike Ären. Zeitrechnung, Politik und Geschichte im Schwarzmeerraum und in Kleinasien nördlich des Tauros. Stuttgart 1993.
• Lochman T. (1991). “Deux reliefs anatoliens au Musée des Beaux-Arts de Budapest”. Bulletin du musée hongrois des beaux-arts 74 (1991) 11-24.
• Lochman T. (2003). Studien zu kaiserzeitlichen Grab- und Votivereliefs aus Phrygien. Basel 2003. Robert L. & Robert J. (1948). Hellenica, recueil d'épigraphie de numismatique et d'antiquités grecques.
• Volume VI: Inscriptions grecques de Lydie. Paris 1948.
• SEG. Supplementum Epigraphicum Graecum.
• Staab G. (2018). Gebrochener Glanz. Klassische Tradition und Alltagswelt im Spiegel neuer und alter Grabepigramme des griechischen Ostens. Berlin 2018.
• Strubbe J. (1997). ΑΡΑΙ ΕΠΙΤΥΜΒΙΟΙ. Imprecations against Desecrators of the Grave in the Greek
• Epitaphs of Asia Minor. A Catalogue (IK 52). Bonn 1997.
• Varinlioğlu E. (1989). “Die Inschriften aus dem Museum von Uşak”.Epigraphica Anatolica 13 (1989) 17-36.
• Waelkens M. (1986). Die kleinasiatischen Türsteine. Typologische und epigraphische Untersuchungen der kleinasiatischen Grabreliefs mit Scheintür. Mainz am Rhein 1986.
• Zingg E. (2013). “Eine Kadoi-Stele im Museum zu Allerheiligen in Schaffhausen”. Epigraphica Anatolica 46 (2013) 181-187.