Üniversite Hastanesi Masa Başı Çalışanlarında Kardiyovasküler Hastalık Riski ve Fiziksel Aktivite Düzeyinin Cinsiyete Göre İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 353 - 364, 30.12.2018

Mükerrem Erdoğan Alpay Güvenç

Öz

Bu çalışmanın amacı, masa başı çalışanlarda kardiyovasküler hastalık riski ve fiziksel aktivite düze- yinin cinsiyete göre incelenmesidir. Araştırmaya üniversite hastanesinde masa başında çalışan toplam 401 kişi (128 erkek ve 273 kadın) katılmıştır. Kardiyovasküler hastalık riski, katılımcıların bel çevresi ve bel kalça oranı belirlenerek değerlendirilmiştir. Katılımcılara ilişkin fiziksel aktivite düzeyi “Uluslararası Fiziksel Aktivite Değerlendirme Anketi” kısa formu kullanılarak incelenmiş ve fiziksel aktivite düzeyi; “aktif olmayan”, “düşük” ve “yeterli” olarak sınıflandırılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde ki-kare testi kullanılmıştır. Masa başı işi yapan bireylerin % 93,5’inin yetersiz fiziksel aktivite düzeyine sahip olduğu ve sadece % 6,5’inin fiziksel aktivite düzeyinin yeterli olduğu belirlenmiştir. Erkek masa başı çalışanlarda fiziksel aktivite düzeyinin kadın çalışanlara göre anlamlı ölçüde yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Ancak fiziksel aktivite düzeyindeki bu cinsiyet farklılığı, “yeterli” düzeyde fiziksel aktivite değişkenliğinden değil, “aktif olmayan” ve “düşük” fiziksel aktivite düzeyi gruplarındaki değişkenlikten kaynaklanmaktadır. Diğer taraftan bel çevresi ve bel kalça oranı dağılımları dikkate alındığında, katılım- cıların yarısından fazlası artmış ya da yüksek kardiyovasküler hastalık riski taşımamaktadır. Bununla birlikte fiziksel aktivite düzeyi, kardiyovasküler hastalık riski olarak kabul edilen bel çevresi ya da bel kalça oranı gruplarına göre değişkenlik sergilememektedir. Bu durum örneklemi oluşturan bireylerin fiziksel aktivite düzeyinin oldukça yetersiz olmasından kaynaklı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Kardiyovasküler Hastalık Riski, Fiziksel Aktivite, Ofis Çalışanları, Bel Kalça Oranı

Kaynakça

• American College of Sports Medicine (ACSM). (2013). ACSM’s Guidelines for Exercise Testing and Prescription. Lippincott Williams & Wilkins.
• Balcı A. S., Kolaç N., Şahinkaya D., Yılmaz E. & Nirgiz C. (2018). “Ofis Çalışanlarında Kardiyovasküler Hastalık Riski ve Bilgi Düzeyi”. Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 9/18 (2018) 1-6.
• Batty G. D. & Lee I. M. (2004). “Physical Activity and Coronary Heart Disease. Fifty Years of Research Confirms Inverse Relationship”. British Medical Journal 328/7448 (2004) 1089-1090.
• Craig C. L., Marshall A. L., Sjöström M., Bauman A. E., Booth M. L., Ainsworth B. E., Pratt M., Ekelund U., Yngve A., Sallis J. F. & Oja P. (2003). “International Physical Activity Questionnaire: 12-Country Reliability and Validity”. Medicine and Science in Sports and Exercise 35/8 (2003) 1381-1395.
• Fişne M. (2009). Fiziksel Aktivitelere Katılım Düzeyinin, Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarıları, İletişim Becerileri ve Yaşam Tatminleri Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri 2009.
• Genç M., Eğri M., Kurçer M. A., Kaya M., Pehlivan E., Karaoğlu L. & Güneş G. (2002). “Malatya Kent Merkezindeki Banka Çalışanlarında Fiziksel Aktivite Sıklığı”. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 9/4 (2002) 237-240.
• Hamer M., Ingle L., Carroll S. & Stamatakis E. (2012). “Physical Activity and Cardiovascular Mortality Risk: Possible Protective Mechanisms”. Medicine and Science in Sports and Exercise 44/1 (2012) 84-88.
• Haskell W. L., Lee I. M., Pate R. R., Powell K. E., Blair S. N., Franklin B. A., Macera C. A., Heath G. W., Thompson P. D. & Bauman A. (2007). “Physical Activity and Public Health: Updated Recommendation for Adults from The American College of Sports Medicine and The American Heart Association”. Medicine and Science in Sports and Exercise 39/8 (2007) 1423-1434.
• Hua L. P., Brown C. A., Hains S. J., Godwin M. & Parlow J. L. (2009). “Effects of Low-intensity Exercise Conditioning on Blood Pressure, Heart Rate, and Autonomic Modulation of Heart Rate in Men and Women with Hypertension”. Biological Research for Nursing 11/2 (2009) 129-143.
• Klein S., Allison D. B., Heymsfield S. B., Kelley D. E., Leibel R. L., Nonas C. & Kahn R. (2007). “Waist Circumference and Cardiometabolic Risk: A Consensus Statement from Shaping America’s Health: Association for Weight Management and Obesity Prevention; NAASO, The Obesity Society; The American Society for Nutrition; and The American Diabetes Association”. Obesity 15/5 (2007) 1061- 1067.
• LaMonte M. J., Blair S. N. & Church T. S. (2005). “Physical Activity and Diabetes Prevention”. Journal of Applied Physiology 99/3 (2005) 1205-1213.
• Meseri R. & Ünal B. (2009). “Kardiyovasküler Risk ve Diyabeti Belirlemede Şişmanlık Nasıl Ölçülmeli?”. TAF Preventive Medicine Bulletin 8/6 (2009) 507-514.
• Onat A. (2003). “Türkiye’de Obezitenin Kardiyovasküler Hastalıklara Etkisi”. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 31/5 (2003) 279-289.
• Onat A. (2008). “Erişkinlerimizde Kalp Hastalıkları Prevalansı, Yeni Koroner Olaylar ve Kalpten Ölüm Sıklığı: Türk Erişkinlerinde Kalp Hastalıkları ve Risk Faktörleri Çalışması”. TEKHARF çalışması Kaynak: <http://tekharf. org>.
• Özer D. & Baltacı G. (2008). İş Yerinde Fiziksel Aktivite. Klasmat Matbaacılık Ankara 2008.
• Öztürk M. (2005). Üniversitede Eğitim-Öğretim Gören Öğrencilerde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin Geçerliliği ve Güvenirliği ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara 2005.
• Pearson T. A., Palaniappan L. P., Artinian N. T., Carnethon M. R., Criqui M. H., Daniels S. R., Fonarow G. C., Fortmann S. P., Franklin B. A., Galloway J. M., Goff Jr. D. C., Heath G. W., Frank A. T. H., Kris-Etherton P. M., Labarthe D. R., Murabito J. M., Sacco R. L., Sasson C. & Turner M. B. (2013). “American Heart Association Guide for Improving Cardiovascular Health at the Community Level, 2013 Update. A Scientific Statement for Public Health Practitioners, Healthcare Providers, and Health Policy Makers”. Circulation 127/16 (2013) 1730-1753.
• Petersen S., Peto V., Rayner M., Leal J., Luengo-Fernández R. & Gray A. (2008). European Cardiovascular Disease Statistics. British Heart Foundation. London 2008.
• Shen W., Punyanitya M., Chen J., Gallagher D., Albu J., Pi Sunyer X., Lewis C. E., Grunfeld C., Heshka S. & Heymsfield S. B. (2006). “Waist Circumference Correlates with Metabolic Syndrome Indicators Better Than Percentage Fat”. Obesity 14/4 (2006) 727-736.
• Shibata A., Oka K., Nakamura Y. & Muraoka I. (2007). “Recommended Level of Physical Activity and Health-Related Quality of Life among Japanese Adults”. Health and Quality of Life Outcomes 5/1 (2007) 64.
• Siavash M., Sadeghi M., Salarifar F., Amini M. & Shojaee-Moradie F. (2008). “Comparison of Body Mass Index and Waist/Height Ratio in Predicting Definite Coronary Artery Disease”. Annals of Nutrition and Metabolism 53/3-4 (2008) 162-166.
• Şanlı E. (2008). Öğretmenlerde Fiziksel Aktivite Düzeyi-Yaş, Cinsiyet ve Beden Kütle İndeksi İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara 2008.
• Tsai J. C., Yang H. Y., Wang W. H., Hsieh M. H., Chen P. T., Kao C. C., Kao P. F., Wang C. H. & Chan P. (2004). “The Beneficial Effect of Regular Endurance Exercise Training on Blood Pressure and Quality of Life in Patients with Hypertension”. Clinical and Experimental Hypertension 26/3 (2004) 255-265.
• Vural Ö., Eler S. & Güzel N. A. (2010). “Masa Başı Çalışanlarda Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Yaşam Kalitesi İlişkisi”. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 8/2 (2010) 69-75.
• World Health Organization (WHO). (1999). Definition, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus and Its Complications: Report of a WHO Consultation. Part 1, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus (No. WHO/NCD/NCS/99.2). Geneva 1999.
• Yılmaz M. & Boylu M. (2016). “Masa Bası Çalışanlarda Kardiyovasküler Hastalık Risk Faktörleri Bilgi Düzeyleri ve Davranış Durumları”. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 13/1 (2016) 27-34.