Levinas’ın Öteki Etiğini Badiou’nun Hakikat Etiği Perspektifinden Yeniden Düşünmek

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 365 - 377, 30.12.2018

Feyza Şule Güngör

Öz

20. yüzyılın önemli etik kuramcılarından Emmanuel Levinas, Batı düşüncesindeki Öteki ihmalinin kökeninin Aynı’yı önceleyen özdeşlik metafiziği olduğunu savunmuştur. Bu yadsıyıcı ihmalin reddi için felsefi hareket noktasını tümüyle değiştirmiş ve ontolojiyi değil, etiği ilk felsefe olarak kabul etmiştir. Öteki’ni Aynı’ya öncelediği etik teorisi bu nedenle “öteki etiği” olarak tanımlanırken, kendisi de “öteki’nin filozofu” olarak tanınmıştır. Levinas’ın tezleriyle temellenen Öteki etiği, çağın felsefi gündeminde oldukça yoğun bir ilgi görmekle beraber birçok yeni tartışma alanları da açmıştır. Öteki etiğine en keskin eleştiriler, aynı kıta geleneğine mensup Alain Badiou’dan gelmiştir. Badiou, ötekiliğin felsefi bir kategori olarak değerlendirilmesine ve Öteki’ne karşı merhamet retoriği ile etik kuramsallaştırma çabalarına karşı çıkmıştır. Tek sahici etik olarak gördüğü hakikat etiğini, kaba bir sosyolojiye dayandığını düşündüğü öte- ki etiğinin tam karşıtı bir konuma yerleştirmiştir. Bu çalışmada Levinas’ın öteki etiği ile Badiou’nun hakikat etiğinin bazı temel sorun ve kavramları diyakritik bir yorumlama yöntemiyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede özellikle “ötekilik ve conatus essendi” nosyonları üzerinde durulmuştur. Levinas ve Badiou’nun kuramlarının analizindeki temel amaç, indirgemeci bir kategorizasyona gitmek değil; radikal bir felsefi hamle yaparak klasik etik teorilerinden bir kopuş gerçekleştiren iki filozofun keskin ayrış- malarının felsefi anlamını sorgulamaya çalışmak ve alternatif düşünme tarzlarını tartışmaya açmaktır.

Anahtar Kelimeler

Öteki Etiği, Hakikat Etiği, Conatus Essendi, Sorumluluk, Özne

Kaynakça

• Acar S. M.(2016). “Levinas’ta Aşkınlık Düşüncesine Giriş”. Kaygı Dergisi 27 (2016). 93-110.
• Badiou A. (2012). Felsefe İçin Manifesto. Çev. M. Erşen. İstanbul 2012.
• Badiou A. (2015). Gerçek Mutluluğun Metafiziği. Çev. M. Erşen. İstanbul 2015.
• Badiou A. (2016a). Sonsuz Düşünce. Çev. I. Ergüden & Tuncay Birkan. İstanbul 2016.
• Badiou A. (2016b). Etik-Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme. Çev. T. Birkan. İstanbul 2016.
• Başok-Diş S. (2018). “Bauman’ın Modern Etik Eleştirileri Bağlamında Ahlakiliğin Müphemliğine İlişkin Görüşleri”. Kutadgubilig 37 (2018) 173-191.
• Bernasconi R. (2004). “Levinas ve Ötekilik Politikası”. Ed. Y. Aktay, Levinas Öteki, Etik ve Siyaset, Tezkire 38-39 (2004) 110-125.
• Chalier C. (1991). “Ethics and Feminine”. Ed. R. Bernasconi-Simon Critchley, Re-Reading Levinas. (1991) 119-130. London.
• Ciaramelli F. (1991). “Levinas’s Ethical Discourse Between Individuation and Universality”. Eds. R.
• Bernasconi-Simon Critchley, Re-Reading Levinas (1991) 83-109. London.
• Critchley S. (2012). İmansızların İmanı-Siyasal Teoloji Deneyleri. Çev. E. Ünal. İstanbul 2012.
• Çırakman E. (2000). “Levinas’ta Öteki ve Adalet: Eleştirel Bir Not”. Doğu Batı 13 (2000) 185-207.
• Davis C. (2004). Levinas- An Introduction. Cambridge 2004.
• Davy B. J. (2007). “An Other Face of Ethics in Levinas”. Ethics & the Environment 12/1 (2007) 39-65.
• Finkielkraut A. (2012). Sevginin Bilgeliği. Çev. A. Ekmekçi. İstanbul 2012.
• Hallward P. (2016). “Sonsöz”. A. Badiou, Etik-Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme. Çev. T. Birkan. İstanbul 2016.
• Hewlett N. (2018). Badiou, Balibar, Ranciére. Çev. H. İ. Mavituna. İstanbul 2018.
• Kearney R. (2012). Yabancılar, Tanrılar ve Canavarlar-Ötekiliği Yorumlamak. Çev. B. Özkul. İstanbul 2012.
• Levinas E. (1979). Totality and Infinity. Çev. A. Lingis. Hingham 1979.
• Levinas E. (2001). Sonsuza Tanıklık. İstanbul 2001.
• Levinas E. (2004). “Öteki İnsanın Hakları”. Ed. Y. Aktay, “Levinas Öteki, Etik ve Siyaset”. Tezkire 38-39 (2004) 126-129.
• Levinas E. (2005). Zaman ve Başka. Çev. Ö. Gözel. İstanbul 2005.
• Levinas E. (2010). “Sonsuz’un Etiği”. Çev. H. Arslan, Çağdaş Filozoflarla Söyleşiler Kıta Felsefesi Tartışmaları (2010) 75-96. İstanbul
• Megill A. (2008). Aşırılığın Peygamberleri: Nietzsche, Heidegger, Foucault, Derrida. Çev. T. Birkan. Ankara 2008.
• Spinoza B. (2011). Etika. Çev. H. Z. Ülken. Ankara 2011.
• Türk D. (2013). Öteki, Düşman, Olay, Levinas, Schmitt ve Badiou’da Etik ve Siyaset. İstanbul 2013.