Katılımcı Sanatın Dönüştürücü Etkisi: Kadınların Tiyatro Deneyimi Üzerinden Betimleyici Bir Çözümleme

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 403 - 421, 30.12.2017

Merih Taşkaya

Öz

Öncelikli olarak kadınların katılımını hedefleyen katılımcı sanat çalışmaları, kadınlara kendi sorunlarına ilişkin farkındalık kazanmaları için olanaklar sunarken, aynı zamanda kendilerini gerçekleştirme ve ifade edebilme alanları sağlayabilmektedir. 2010 yılında Antalya‟da öncelikle dezavantajlı bölgelerde yaşayan ev kadınlarının katılımını hedefleyerek hayata geçirilen ve halen devam eden “Kadınlar Tiyatroyla Buluşuyor” adlı proje, bir “katılımcı sanat” projesidir. Projede, kadınların, sorunlarını, umutlarını, korkularını, beklentile- rini toplumla paylaşabilecekleri bir ortam olarak tiyatro sahnesini kullanmalarını sağlamak hedeflenmiştir. Proje, kadınların kendi yaşadıkları sorunlardan yola çıkarak yazdıkları öykülerini senaryolaştırma ve sahne sanatlarına yönelik beceri kazandırma etkinliklerini içermektedir. Proje katılımcısı kadınların önemli bir kısmı, kentin -sosyal ve ekonomik açıdan- dezavantajlı bölgelerinde yaşayan ev kadınlarıdır. 2010-2017 yılları arasında üçü katılımcı kadınlar tarafından yazılan dört ayrı oyun, yurtiçinde kırk bir, yurt dışında bir defa, katılımcı kadınlar tarafından sahnelenmiştir. 34 katılımcı kadın arasından derinlemesine görüşme yapılan 13 kadın projeye halen devam etmektedir. Bu 13 kadın, 2011 ve 2015 yıllarında yapılan derinlemesine görüşmelerde, kendilerini ifade etme becerilerindeki gelişmeyi dile getirmişler ve tiyatro projesini bir özgürlük alanı olarak niteleyerek proje sürecinde özgürleştiklerini ifade etmişlerdir. Bu çalışmada, kadınların özgürlük algılarının sosyolojik analizi, şu anda projeye devam eden kadınlarla 2011 ve 2015 yıllarında yapılan görüşmelerdeki ifadeleri üzerinden yapılmış ve özgürlük algıları Bauman‟ın toplumsal bir ilişki olarak analiz ettiği özgürlük yaklaşımı kapsamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Kadın Mücadelesi, Katılımcı Sanat, Tiyatro, Zygmunt Bauman

Kaynakça

• Bauman Z. (20001). Siyaset Arayışı. İstanbul 2000.
• Bauman Z. (2012a). Akışkan Aşk - İnsan İlişkilerinin Kırılganlığına Dair. İstanbul 2012.
• Bauman Z. (2012b). Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları. İstanbul 2012.
• Bauman Z. (2013). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm Küresel Çağda Sosyal Eşitsizlik. İstanbul 2013.
• Bauman Z. (2014). Azınlığın Zenginliği Hepimizin Çıkarına mıdır?. İstanbul 2014.
• Bauman Z. (20162). Özgürlük. İstanbul 2016.
• Bauman Z. (201714). Sosyolojik Düşünmek. İstanbul 2017.
• Bora A. (2004). “Kamusal Alan Sahiden `Kamusal mı?”. Der. M. Özbek, Kamusal Alan (2004) 529-538. İstanbul.
• Bora A. (2011). Feminizm Kendi Arasında. Ankara 2011.
• Everts S. (1998). Gender and Technology: Empowering Women, Engendering Development. London 1998.
• Goldman E. (2006). Dans Edemeyeceksem Bu Benim Devrimim Değildir. İstanbul 2006.
• Hacking S., Secker J., Kent L., Shenton J. & Spandler H. (2016). “Mental Health and Arts Participation: the State of the Art in England”. The Journal of The Royal Society for the Promotion of Health JRSH (2016). Doi: 10.1177/1466424006064301
• Kanwar A. S. (1999). “Women Technology and Distance Education”. 13th Annual Conference Asian Association of Open Universities, Open and Distance Education Systems and Models Facing 21st Century‟s Information and Learning Societies, Conferance Proceedings. Volume 2. HKSAR, China- USA 1999.
• Kelly M. (2014). Encyclopedia of Aesthetics. Oxford 2014.
• Matarasso F. (1997). Use or Ornament? The Social Impact of Participation in the Arts Comedia. Stroud 1997.
• Punch K. F. (2014). Sosyal Araştırmalara Giriş – Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Ankara 2014.
• Taşkaya M. (2013). “As Public Relationship Application Countinability of Participated Art Projects via Distance Education Method: A Case of „Women‟s are Meeting with Literature Project”. Turkish Online Journal of Distance Education-TOJDE (2013) 351-373.
• Yamaner G. (20111). “Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosunun Yarattığı Cinsiyetçi İmgelem”. Der. S. Sancar, Birkaç Arpa Boyu: 21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar: Prof Dr. Nermin Abadan Unat'a Armağan (2011) 680-701. İstanbul.