Rusya’da Taşnaksutun İddianamesi Dosyasında Yer Alan Şifreli Kelimeler ve Deşifresi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 183 - 187, 30.12.2017

Şahin Doğan

Öz

1890 yılında Tiflis’te kurulmuĢ olan TaĢnaksutun Komitesi, Osmanlı Devleti’nde Ermeni olaylarının ortaya çıkmasında en önemli rol oynamıĢ komitelerden biridir. I. Dünya SavaĢı arifesinde ve sırasında ise bu komite Ermeniler üzerinde en etkili komite durumuna gelmiĢti. TaĢnaksutun hem Rusya hem de Osmanlı Devleti içerisinde aktif bir Ģekilde örgütlenmiĢ ve yasal olmayan gizli bir komiteydi. ĠĢte bu makalede, araĢtırmacıların konuya iliĢkin Rus arĢivlerinde çalıĢırken karĢılaĢabilecekleri Ermeni Ġhtilal Komitesi TaĢnaksutun’un Çarlık Rusya mahkemelerine konu olan dava dosyalarında karĢılaĢılan gizli kiĢi, yer ve diğer Ģifreli kelimeler ile Rus makamlarınca yapılan deĢifreleri verilerek değerlendirilmiĢtir

Anahtar Kelimeler

Ermeni Komiteleri, Rusya, Taşnaksutun Komitesi, Şifreli Kelimeler

Kaynakça

• Agayan S. P. (1968). “Armyanskiye Politiçeskiye Partii i Pervaya Mirovaya Voyna”. Pervaya Mirovaya Voyna 1914-1918 (1968) 334-347. Moskva.
• Bashanov M. (2013). Türkiye’de Ermeni Meselesi (Rus Genelkurmay Başkanlığı Belgeleri). Çev. Ġ. Kemaloğlu. Ankara 2013.
• Basilaya ġ. Ġ. (1968). Zakavkaze v Godı Pervov Mirovoy Voynı. Suhumi 1968.
• Dasnabedıan H. (1989). History of the Armenian Revolutionary Federation Dashnaksutun (1890-1924). Ġtaly 1989.
• Dilan H. (2005). Fransız Diplomatik Belgelerinde Ermeni Olayları. Ankara 2005.
• Doğan ġ. (2007). Rus Kaynaklarına Göre Doğu Anadolu’daki Ermeni Faaliyetleri (1914–1918). KahramanmaraĢ 2007.
• Gaibov B. (1990). Daşnaki. Baku 1990.
• Gürün K. (1988). Ermeni Dosyası. Ankara 1988.
• Karacakaya R. (2016). Ermenilere Yönelik Ermeni Terörü. Ġstanbul 2016.
• Koçar M. R. (1988). Armyano–Turetskie Obşestvenno–Politiçeskie Otnoşeniya i Armyanskiy Vopros v Kontse XIX–Naçale XX Vekov. Yerevan 1988.
• Lalayan A. (1990). Kontrrevolutsionnıy “Taşnaksütun”i İmperialistiçeskaya Voyna 1914-1918 gg. Baku 1990.
• Nalbandian L. (1963). The Armenian Revolutionary Movement. Los Angeles 1963.
• Oganesyan E. (1991). Vek Borbı. Moskva 1991.
• Sonyel S. R. (2014). İngiliz Gizli Belgelerine Göre Adana’da Vuku Bulan Türk–Ermeni Olayları (Tem-muz 1908–Aralık 1909. Ankara 2014.
• B. N. (1989-1990). British Documents on Armenians. Ankara 1989-1990.
• Şimşir Uras E. (1950). Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi. Ankara 1950.