Türkçe Mizah Basınında İlk Polemik: Terakki ile Diyojen

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 157 - 175, 30.06.2017

Gökhan Demirkol

Öz

Türk Basın Tarihi’ne “polemik” kavramı ilk kez 1860 yılında Ceride-i Havadis ile Tercüman-ı Ahvâl gazeteleri arasında yaşanan tartışma ile girmiştir. İki gazetenin arasında yaşanan olayların temelinde mesleki rekabetin yer aldığı polemiğin bir benzeri de ilk Türkçe mizah dergileri Terakki ile Diyojen arasında yaşanmıştır. 1870 yılında Terakki gazetesinin mizah eki olarak yayınlanan Terakki Dergisi yayın hayatını tek Türkçe mizah dergisi olarak sürdürürken Diyojen Dergisi’nin Türkçe bir dergi yayınlaması Türkçe mizah dergileri arasında yaşanan ilk polemiğin çıkış sebebi olmuştur. Bu çalışma, Terakki ile Diyojen arasında yaklaşık bir yıl süren polemiği konu almaktadır. İki dergi arasında yaşanan polemik aynı zamanda dönemin mizah ve mizah dergiciliğinin durumuna ilişkin tespitler yapmaya yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra bu çalışmanın akademik anlamda az çalışılan Türk Mizah Dergiciliği hakkında da literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Basın Tarihi, Türkçe Mizah Dergileri, Polemik, Terakki, Diyojen

Kaynakça

• Arslan A. (2010). İlkçağ Felsefe Tarihi 2. İstanbul 2010.
• Cevizci A. (2014). İlkçağ Felsefesi. Ankara 2014.
• Çapanoğlu M. S. (1962). Basın Tarihine Dair Bilgiler ve Hatıralar. İstanbul 1962.
• Demir Ş. (2004). “Tartışma ve Polemik Kavramlarına Dair”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi 3/9 (2004) 183-192.
• Demirkol G. (2016). “Türkiye’nin İlk Türkçe Mizah Dergisi: Terakki”. Gazi Akademik Bakış 10/19 (2016) 141-160.
• Diyojen. Hakkı Tarık Us Koleksiyonu Yer No: 100.
• Es, H. F. (17 Haziran 1945). “Tanımadığımız Meşhurlar”. Akşam Gazetesi.
• İnuğur M. N. (2005). Basın ve Yayın Tarihi. İstanbul 2005.
• Kahraman, A. (2011). “Terakki”. DİA 40. İstanbul (2011) 481-482.
• Kut T. (2011). “Teodor Kasab”. DİA 40. İstanbul (2011) 473-475.
• Özyıldırım A. E. (2014). Asır. Ankara 2014.
• Ruzname-i Ceride-i Havadis. Milli Kütüphane Yer No: 1956 SC 20.
• Sıhhatnüma. Hakkı Tarık Us Koleksiyonu No: 0291.
• Terakki. Hakkı Tarık Us Koleksiyonu Yer No: 360.
• Tercüman-ı Ahval. Hakkı Tarık Us Koleksiyonu Yer No: 369.
• Tevfik E. (1290). Salname-i Hadika. İstanbul 1290.