Kırmızı Pelerinli Kent Kitabının İngilizceye Çevirisinin Çeviri Kuramında Toplumsal Cinsiyet ve Yeniden Yazma Ekseninde Bir Değerlendirmesi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 13, 30.06.2017

Göksenin Abdal

Öz

Bir kadın yazar olarak, Aslı Erdoğan, anlatılarını dünyanın kurulu düzenine karşı dirençle ayakta kalma isteğiyle kurgular. Kırmızı Pelerinli Kent’te ana izleği oluşturan kent imgesi, Rio şehrinde vücut bulur. Kitabın başkahramanı Özgür, zıtlıkların ortasında çareyi bir ‘kırmızı pelerinli kent’ kitabı yazmakta bulmuştur. Metnin kadın çevirmeni Amy Marie Spangler metni toplumsal cinsiyet eşitliği temelli bir çeviri yaklaşımıyla yeniden yazma girişimi olarak ele alır. Bu çalışma içerisinde, Aslı Erdoğan’ın Kırmızı Pelerinli Kent kitabının çevirisi The City in Crimson Cloak kitabı, metnin Amerikalı çevirmeni Amy Marie Spangler’ın Rio de Janeiro’da geçen Türkçe bir öyküyü çevirme motivasyonu çerçevesinde çözüm-lenmiştir. Çalışmanın amacı hem çevirmenin hem de yazarın kişiliklerinden izler taşıyan çeviri metindeki kültüre bağlı ve toplumsal cinsiyet temalı çeviri kararlarının izini sürmektir. Çalışmanın ilk bölümünde, Aslı Erdoğan’ın üslubu ve kitaplarında kullandığı temalar okur bakış açısı üzerinden ele alınmıştır. İkinci kısımda, kaynak metin Kırmızı Pelerinli Kent kitabındaki kültürel öğeler üzerinden öykünün ana hattı çizilmiş; üçüncü kısımda, çevirmenin aldığı kararlar, önceki bölümde bahsedilen kültürel öğeler de göz önünde tutularak, kültürel çeviri kuramında toplumsal cinsiyet ve yeniden yazma kavramları ışığında değerlendirilmiştir. Yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda, çevirmenin kültürel sınırları yansıtma, dilsel gelenekleri birleştirme ve çevirinin uzamını genişletme girişimleriyle metnin çeviri versiyonunun kültürel anlamda bir melez metine dönüştüğü fark edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet, Edebiyat Çevirisi, Cinsiyete Dayalı Çeviri, Yeniden Yazma

Kaynakça

• Armağan B. (2013). Aslı Erdoğan, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon 2013.
• Bağcı S. T. (2010). İzlek Açısından Aslı Erdoğan Anlatıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ 2010.
• Bassnett S. & Lefevere A. (1998). “Constructing Cultures: Essays On Literary Translation Topics in Translation: 11”. Multilingual Matters Ltd. (1998).
• Cumhuriyet (1990). Yunus Nadi Ödülleri 1989 1990. Cumhuriyet. Kaynak: http://www.cumhuriyetarsivi.com/ katalog/4200/sayfa/1990/6/29/10.xhtml
• Erdoğan A. (2003). La Ville dont la Cape est Rouge. Çev. Esin Soysal Dauvergne. Acte Sud 2003.
• Erdoğan A. (2007). The City in Crimson Cloak. Çev. Amy Spangler. California 2007.
• Erdoğan A. (2008). Die Stadt mit der Roten Pelerine. Çev. Angelika Gillitz-Acar, Angelika Hoch. Deutschland 2008.
• Erdoğan A. Kırmızı Pelerinli Kent. (1998 – 1999) Adam Yayınları, 1-2. Basım; (2001 – 2005) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 3-5. Basım; (2006 – 2012, 6-9. Basım; (2014), 10. Basım.
• Forfatterforening (2013). Ord i Grenseland-prisen til Asli Erdogan. Den norske Forfatterforening. Kaynak: http://forfatterforeningen.no/artikkel/ord-i-grenseland-prisen-til-asli-erdogan#.WSx5KuLTIV
• Gentzler E. (2001). Contemporary Translation Theories: Revised (Topics in Translation 21). England 2001.
• Hermans T. (2009). Translation in Systems: Descriptive and System-oriented Approaches Explained. England 2009.
• House J. (2016). “Translation As Communication Across Cultures”. Across Languages and Cultures 17/2 (2016) 137-142.
• İmşir Ş. B. (2012). Aslı Erdoğan’ın Roman ve Öykülerinin Julia Kristeva Teorileri Çerçevesinde İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul 2012.
• Karaca Ş. (2012). “Aslı Erdoğan’ın Taş Bina ve Diğerleri’nde Mekânın Hâlleri”. Türkbilig 24 (2012) 155-170.
• Kristeva J. (1980). Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art. USA 1980.
• Munday J. & Blakesley J. (2016). “Poetry Translation: Agents, Actors, Networks, Contexts”. Translation and Literature 25/1 (2016) 1-9.
• Özger M. & Parlakpınar M. (2012). “Aslı Erdoğan’ın Anlatılarında Ontolojik Sorunlar”. Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7/4 (2012) 2561-2575.
• Payot M. (2014). “Mille et une fictions au Moyen-Orient”. L’express. Kaynak: http://www.lexpress.fr/ culture/livre/mille-et-une-fictions-au-moyen-orient_1633956.html
• Savaş N. (2004). “Aslı Erdoğa’nın Norveç Başarısı”. Biamag Cumartesi. Kaynak: http://bianet.org/ biamag/medya/47535-asli-erdoganin-norvec-basarisi
• Spivak G. C. (1999). A Critique of Post-Colonial Reason: Toward the History of A Vanishing Present. England 1999.
• Svenskapen (2016). “Svenska PENs Tucholskypris 2016 går till Aslı Erdoğan”. Svenskapen. Kaynak: http://www.svenskapen.se/index.php?option=com_k2&view=item&id=374:svenska-pens-tucholskypris-2016-gar-till-asli-erdogan&Itemid=50
• Unionsverlag (2010). “Sait Faik-Preis für Asli Erdogan”. Unionsverlag. Kaynak: http://www.unionsverlag. com/info/text.asp?text_id=3095
• Unionsverlag (n.d.). “Ausführliche Biografie von Asli Erdogan (Englisch)”. Unionsverlag. Kaynak: http://www.unionsverlag.com/info/link.asp?link_id=7454&pers_id=1762
• Venuti L. (1995). The Translator’s Invisibility: A History of Translation. England 1995.
• Verissimo J. (2011). “Norsk Litteraturfestival (24-29 May 2011)”. Awapointe. Kaynak: http://oniammemory. blogspot.com.tr/2011/05/norsk-litteraturfestival-24-29-may-2011.html
• Von Flotow L. (1997). Translation and Gender: Translating in the 'Era of Feminism. England 1997.
• Writers-in-residence (2012). “In Conversation with Aslı Erdoğan”. Writers-in-residence. Kaynak: http://www.writers-in-residence.ch/en/event/8