Türbe Ziyaretlerinin Sebepleri ve Fert Üzerindeki Etkileri: Bilecik Örneği

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 531 - 552, 30.12.2016

Emre Yılmaz

Öz

İnsanoğlunun geçmişine baktığımız zaman en önemli kavramlardan birinin mekân kavramı olduğunu görürüz. İnsan mekânla kurduğu ilişki neticesinde ya mekândan etkilenmiş ya da onu anlamlandırmak suretiyle mekânı etkilemiştir. Bir mekânda kişi, kendisini aşkın varlığa daha yakın hissediyorsa, dini heyecan ve coşkuyu daha baskın yaşıyorsa, o mekân diğer mekânlardan farklı görülmüştür. Benzer bazı özellikleriyle bütün dinlerde dini bir uygulama şeklinde var olan türbe, yatır ve mezar ziyaretlerinin temelinde büyük ölçüde kutsalı arama, ondan yardım bekleme duygusu yatmaktadır. Kutsal kabul edilen bu mekânlar insanlarda psikolojik olarak bir rahatlama ve yaşadıkları coğrafyanın önemini araştırma etkisi yapmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmada birçok insan tarafından Bilecik Şeyh Edebali, Ertuğrul Gazi ve Dursun Fakih türbelerine yapılan ziyaretlerin nedenleri, ziyaret eden fertlerin genel özellikleri, ziyaret sonrasında fertlerin bilgi ve davranışlarında, dini hayatlarında ve ruh hallerinde (iç dünyalarında) meydana gelen değişiklikler tespit edilerek “Türbe Ziyaretlerinin Sebepleri ve Fert Üzerindeki Etkileri”, özetle Bilecik Türbeleri bağlamında türbe-insan ilişkisi incelenmiştir. Araştırmada Din Psikolojisinde kullanılan bilgi toplama vasıta ve tekniklerinden anket, gözlem ve mülakat tekniği, karşılaştırma ve ilişki analizi için Chi-Square testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular belirli bir plan çerçevesinde değerlen- dirilerek kâğıda dökülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din, Türbe Ziyareti ve Ziyaret Sebepleri, Türbe Ziyaretlerinin Fonksiyon ve Etkileri

Kaynakça

• Altun I. (2008). “Kocaeli’de Türbelerle İlgili İnanış ve Uygulamalara Örnek: ‘Sultan Baba’”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 37 (2008) 173-185.
• Aktaş R. (1973). Batıl İnanışlar. İstanbul 1973.
• Aksoy H. (1994). “Dursun Fakih”. İslam Ansiklopedisi/10 (1994) 7-8. İstanbul.
• Arslan M. (2004). Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul 2004.
• Atlı S. (2010). “Şeyh Şa‘Ban-I Veli’nin Türbesi Etrafında Oluşan İnanç ve Uygulamalar”. SûfîAraştırmaları 6 (2010) 51-52.
• Aydın M. (2002). Din Felsefesi. İzmir 2002.
• Bayrak H. (2007). İl İl Dini Ziyaret Yerlerimiz. İstanbul 2007.
• Başar F. (1994). “Ertuğrul Gazi”. İslam Ansiklopedisi/11 (1995) 314-317. İstanbul.
• Canbulat M. (2006). “Ahilik, Şeyh”. Dini Kavramlar Sözlüğü/1 (2006) 12, 619. Ankara.
• Göka Ş. (2001). İnsan ve Mekân. İstanbul 2001.
• Günay Ü., Güngör H., Taştan A. V. & Sayım H. (2001). Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din BilimAraştırması “Kayseri Örneği”. Kayseri 2001.
• Kağıtçıbaşı, Ç., (1988). İnsan ve İnsanlar. İstanbul 1988.
• Karagöz İ. (2006). “Bâtıl”. Dini Kavramlar Sözlüğü/1 (2006) 56-57. Ankara.
• Karaman F. (2006). Tevessül”. Dini Kavramlar Sözlüğü/1 (2006) 659. Ankara.
• Kayıkçı S. (2005). Türbe Ziyaretlerinin Psiko-Sosyal Sebepleri ve Etkileri Üzerine Bir Araştırma(Cüneyd-i Bağdadi Türbesi Örneği). Yayımlanmamış Lisans Bitirme Tezi. Marmara Üniversitesi,İlahiyat Fakültesi, İstanbul 2005.
• Kılavuz A. S. (2004). İlmihal (İman ve İbadetler)/1. Ankara 2004.
• Kılıç A. (2001). “Isparta Yöresi Halk İnançları”. Uluslararası Anadolu İnançları Kongresi Bildirileri(2001) 415 Nevşehir-Ankara.
• Kıyak A. (2012) “Halk Dindarlığı Bağlamında Kutsal Mekan Anlayışı (Baskil Örneği)”. GümüşhaneÜniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2012) 178.
• Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali (2002). Ankara 2002.
• Olguner F. (1992). “Batıl”. İslam Ansiklopedisi 5 (1992) 147-148. İstanbul.
• Özcan H. (2007). Halkın Çoban Dede’den Beklentilerinin Psikolojik Nedenleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Adana 2007
• Paçacı İ. (2006). “Kabir, Veli”. Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara 2006.
• Şahin K. (1994). “Edebali”. İslam Ansiklopedisi/10 (1994) 393-394. İstanbul.
• Taş K. (2006). Dindarlığın Kriterleri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma (Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi). Adana 2006.
• Yıldırım A. & Şimşek H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara 2000.