Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Yıllarında Bir Kararlılık Gösterisi: ‘Kıtalararası Osmanlı Hava Seferi’

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 327 - 347, 30.12.2014

Osman Yalçın

Öz

Osmanlı İmparatorluğu Avrupa Kıtası’ndaki topraklarının yaklaşık 175.000 km2’sini Balkan Savaş- ları sonunda ve I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde kaybetmiştir. Bu kaybın halk üzerindeki olumsuz etkisinin giderilmesi için İstanbul’dan Kahire’ye kadar sürecek uzun mesafeli bir uçuş yapılması planlanır. Kısa bir süre önce, Fransa’nın tamamladığı Paris-İstanbul-Kahire hattı uçuşundaki başarısı dolayısı ile Fransız havacılığına duyulan hayranlığın, Türk pilotlarına ve Türk devletine yönlendirilmesi düşünülür. Bu gelişmeler sonucunda; Osmanlı Devleti vatandaşlarının çoğunluğunu oluşturan Türklerin ve diğer müslümanların, moral-motivasyonunu geliştirmek, Türk Havacılığı’nın gücünü dünyaya göster- mek amacıyla İstanbul-Kahire yolculuğuna karar verilir. Bu görev için dönemin en iyi Türk pilotları ve uçakları görevlendirilmiştir. Ancak havacılığın henüz gelişmekte olması ve uzun uçuş tecrübesi olmaması nedeniyle 3 pilot şehit olmuş, en iyi uçaklar kaybedilmiştir. Osmanlı Devleti idarecileri, seferin başarılma- sını devletin ve milletin onuru olarak gördüklerinden, üç kıtayı içeren ve İstanbul’dan Kahire’ya kadar bir mesafeyi öngören hava seferi tamamlanmıştır. Türk Havacılığı için tarihe intikal etmiş bir hatıranın yanında Türk Devleti’nin en zor şartlarda bile kararlılığından asla vazgeçmeyeciğinin belgesi olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nuri Bey, Sadık Bey, Fethi Bey, İstanbul-Kahire Seferi, Havacılık

Kaynakça

• Armaoğlu, F. (19992). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi. 1789-1914, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Aydar, O. (1938). “Kaybettiğimiz Hava Kahramanı: Salim İlkuçan’a Ait Hatıralar”. Havacılık ve Spor Dergisi, C. 10.
• Aydar, O. (1948). Uçan Süvariler. Ankara: Ulus Basımevi.
• Buddecke, H. J. (2009). Çanakkale Üzerinde Bir Şahin. Çev.: Bülent Erdemoğlu. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İstanbul: Yaylacık Matbaacılık.
• Dürrü N. (1933). “İlk Hava Şehitlerimiz”. Cumhuriyet Gazetesi, (Şubat).
• Eldem, V. (1970). Osmanlı İmparatorluğunun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Erickson, E. J. (2009). I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu Çanakkale-KuT’ül Amare ve Filistin Cephesi. Çev.: Kerim Bağrıaçık. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gediz, E. (1933). Türk Hava Kuvvetleri Tarihi-1 (1911-1918). Hv.K.Tarihçe Şube Müdürlüğü Çalışması, Ankara.
• Havacılık ve Spor Dergisi (1933). “İlk Hava Kahramanımız Fethi”. Cilt/7.
• Hava Dergisi (1974). “Havacılıkta Türkler III”. Temmuz, 244/21.
• Hürkuş, V. (2008). “Havada”. 1. Kitap, 1915-1925. 3. Baskı. İstanbul: Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Yayınları.
• İlmen, S. (1947). Türkiye’de Tayyarecilik ve Balonculuk Tarihi. İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi.
• Kansu, Y. Ş., & Yılmaz, S. Ö. (1971). Havacılık Tarihinde Türkler I. Ankara: Hav. Kuvvetleri Basımevi.