Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 19 - 33, 30.12.2014

Özgür Arun , Deniz Pamuk

Öz

Yaşam süresinin uzamasıyla beraber yaşlılara hizmet veren bakım kurumlarına ihtiyaç artmaktadır. Bu kurumlarda yaşlılarla yüzyüze iletişim halinde olan bakım personelinin ageism düzeylerinin belirlen-mesi bakımın kalitesi açısından önemlidir. Bu nedenle, yaşlanma ve yaşlılığa ilişkin tutumlarını analiz etmek üzere, Antalya’da bakım kurumlarında çalışan 102 bakım personeline sosyodemografik bilgi formu ve Fraboni Ageism Ölçeği uygulanmıştır. Analizler sonucunda, bakım sektöründeki deneyim, son işyerin-deki çalışma süresi ve toplumsal cinsiyetin, bakım personelinin ageism düzeyini etkileyen faktörler ol-duğu anlaşılmaktadır. Ageismin alt boyutları olan ayrımcılık, önyargı ve kaçınma boyutları değerlendiril-diğinde, haftalık yasal çalışma süresinin üzerinde çalışan bakım personelinin, 3 kat daha fazla ayrımcı tutuma sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca bakım personelinin kaçınma düzeyi, bakım sektöründeki deneyimle doğru orantılı olarak artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ageism, yaşlı bakımı, kurumsal bakım, bakım personeli, yaş ayrımcılığı

Kaynakça

• T. C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı: Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2013). From Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü: www.eyh.gov.tr
• Adelman, R. D., Greene, M. G., & Charon, R. (1991). “Issues in Physician-Elderly Patient Interaction”. Ageing and Society, 11/2, 127-148. doi:http://dx.doi.org/10.1017/S0144686X00003974
• Akdemir, N., Çınar, F. İ., & Görgülü, Ü. (2007). “Yaşlıların Algılanması ve Yaşlı Ayrımcılığı”. Turkish Journal of Geriatrics, 10/4, 215-222.
• Anderson, G. (1990). Fundamentals of Educational Research. London: The Falmer Press.
• Arun, Ö., (2008). “Yaşlı Bireyin Türkiye Serüveni: Kaliteli Yaşlanma İmkanı Üzerine Senaryolar”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7/2, 313-330.
• Arun, Ö. (2013). “International Spotlight: Developing Gerontological Social Policy Agenda for Turkey”. The Gerontologist, 53/6, 891-897. DOI:gnt071v1-gnt071.
• Arun, Ö., (2014). “Disability in Turkey: The Risks in Being Disabled for Accessing Educational Opportunities”. Mediterranean Journal of Humanities, 4/1, 53-62. DOI:10.13114/MJH.201416423
• Arun, Ö., (2014). ‘Que Vadis’ “Türkiye? 2050’ye Doğru Yaşlanan Türkiye’yi Bekleyen Riskler”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 1-12.
• Arun, Ö., & Çakıroğlu-Çevik, A., (2013). “Quality of Life in an Ageing Society: A Comparative Analysis of Age Cohorts in Turkey”. Zeitschrift füt Gerontologie und Geriatri, 46/8, 734-739. DOI:10.1007/s00391-013-0502-z
• Banazak, D. A., Mickus, M., Averill, M., & Colenda, C. C. (2000). “Herding Cats: Barriers to Implementing a Nurse Aide Educational Program”. Ann Longerm Care, 8, 68-71.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü. (2003). İş Kanunu. Retrieved 29 9, 2014, from Resmi Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/06/20030610.htm#1
• Behar, C. (2006). “Demographic Developments and “Complementarities”: Ageing, Labor and Migration”. Turkish Studies, 7/1, 17-31.
• Bektaş, G., & İlhan, N. (2008). “Huzurevlerinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri”. Turkish Journal of Geriatrics, 11/3, 128-135.
• Brown, R. (2010). “Prejudice Its Social Psychology”. Prejudiced Individuals. R. Brown, II/14-18. West Sussex, United Kingdom: Wiley-Blackwell.
• Breckler, S. J. (1984). “Empirical Validation of Affect, Behavior, and Cognition As Distinct Components of Attitude”. Journal of Personality and Social Psychology, 47/6, 1991-1205. Doi: 10.1037/0022-3514.47.6.1191
• Buchan, J., & Seccombe, I. (2006). “Worlds apart? The UK and international nurses”. Paper commissioned by the Royal College of Nursing, Publication code, 3, 049.
• Butler, R. N. (1969). “Ageism: Another Form of Bigotry”. The Gerontologist, 9, 243-246.
• Butler, R. N. (1989). “Dispelling Ageism: The Cross-Cutting Intervention”. American Academy of Political and Social Sciences, 503/1, 138-147.
• Butler, R., & Lewis, M. (1973). Aging and Mental Health: Positive Psychological Approaches. Saint Louis: C.V. Mosby Press.
• Caporael L. R., (1981). “The Paralanguage of Caregiving: Baby Talk to the Institutionalized Aged”. Journal of Personality and Social Psychology, 40, 876-884.
• Chaudhury, H. (2008). Remembering Home: Rediscovering the Self in Dementia. Baltimore: The John Hopkins University Press.
• Clark, A., (2009). Ageism and Age Discrimination in Social Care in the United Kingdom. London. Centre for Policy on Ageing.
• Cuddy, A. J., & Fiske, S. T. (2002). “Doddering but Dear: Process, Content, and Function in Stereotyping of Older Persons”. In T. D. Nelson, Ageism: Stereotyping and Prejudice Against Older Persons, 17-32. London: The Mit Press.