Antikçağ Kaynaklarında ve Sonraki Seyahatnamelerde Kastamonu Kıyıları

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 151 - 165, 30.12.2014

Murat Karasalihoğlu

Öz

Antikçağda Paphlagonia Bölgesi’nin sınırlarında yer alan Kastamonu, günümüzde Batı Karadeniz Bölgesi sınırları içinde kalır. Altı ilçesi bulunan Kastamonu şehrinin Karadeniz boyunca 170 km’lik bir sahili bulunmaktadır. Bu ilçelerin tümü antikçağ kayıtlarında belgelenen antik kentler üzerine kurulmuş ve bazıları antik isimlerinin kısmen değişmeleri ile günümüze gelmiştir. Kastamonu kıyılarındaki antik yerleşimlere dair yazılı kaynaklar Homeros ile başlayıp Bizans Dönemi sonlarına kadar devam etmekte-dir. Daha sonra kaleme alınan seyahatnameler ise bölgedeki yerleşimler hakkında detaylı bilgiler sunmuş-lardır. Bu bağlamda sahil bandı üzerindeki yerleşimler, yakın çevresinde olan Herakleia Pontike (Karadeniz Ereğli), Amastris (Amasra) ve Sinope (Sinop) gibi doğal limanlara sahip olmamasından dolayı söz ko-nusu bölgede yer alan yerleşimlerin çok fazla gelişemedikleri görülmektedir. Bu çalışma, kente ilişkin antik kaynakların ve 20. yüzyıl başına kadar buraya ziyarette bulunmuş seyyahların eserlerinden elde edilen coğrafi, ekonomik ve sosyo-kültürel bilgilerin değerlendirmesini amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kastamonu, seyyah, seyahatname, Kytoros, Abonuteikhos, Aigialos

Kaynakça

• Antik Kaynaklar
• Amm. Marc. Ammianus Marcellinus, Rerum Gestarum Libri. Trans. J. C. Rolfe, Loeb Classical Library Cambridge London 1935-1939.
• Apoll. Rhod. argon. Apollonius Rhodius, Argonautica. Trans. R. C. Seaton, London/New York 1919.
• Arr. Periplus Arriannus, Periplus Ponti Euxini. Çev. M. Arslan, İstanbul, 2005.
• Catull. Gaius Valerius Catullus, Carmina. Ed. C. Stuttaford, G. Bell and Sons 1912.
• Cod. Just. Justinian I. The Code of Justinian and its Value. F. H. Blume, 1938; https://uwacadweb. uwyo.edu/blume&justinian/code-and-value.asp
• Const. Proph. De Adm. Imp. Constantinus Porphyrogenitus, De Thematibus et de Admintranto Imperio. I. Bekkerus, Bonn, 1840.
• Eust. Eustathius of Thessaloniki, Eustathii Commentarios in Homeri Iliadem et Odysseam: Studio Mathaei Devarii. Lipsia,1828.
• Hdt. Herodotos, Historia, Çev. M. Ökmen, İstanbul, 1991.
• Hieroclis. Hieroclis, Synecdemus et Notitiae graecae episcopatuum: accedunt Nili Doxapatrii Notitia patriarchatuum et locorum nomina immutata. Trans. G. Parthey, Berlin, 1866.
• Hom. II. Homeros, Ilyada. Çev. A. Erhat - A. Kadir, İstanbul, 2003.
• Lucian. Alex. Lucianos, Alexandros Pseudomantis. Trans. A. M. Harmon, Loeb Classical Library 1925.
• Marcian. Perpl. Marcian (Marciani Heracleensis). Menippi periplus maris interni (epitome Marciani). Geographi Graeci Minores. I. Ed. K. Müller, Paris 1855.
• Mela. Pomponius Mela, De Chorographia. Trans. G. Parthy, Berolini 1867.
• Ovid. Met. Puplius Ovidivus Naso, Metamorphoses. Ed. B. More, Cornhill Publishing Co. 1922.
• Plin. nat. Gaius Plinius Secundus, Naturalis Historia. Trans. J. Bostock-H. T. Riley, London 1855.
• Ptol. geogr. Cladius Ptolemaeus, Geographika Hyphegegis. Trans. and Ed. E. L. Stevanson, New York, 1932.
• Skylaks Perip. Pseudo Skylaks, Periplous. Trans. G. Shipley, 2002
• Steph. Byz. Ethnika Stephanus Byzantinus, Stephani Byzantii, Ethnicorum quae supersunt. Augustus Meineke, Berolini, 1849.
• Strab. Strabon, Geographika. Çev. A. Pekman, İstanbul 2003.
• Suda. Suda, Suidae Lexicon ex recognitione. I. Bekkeri, Berolini, 1854.
• Tabula Peutingeriana. Annalina Levi ve Mario Levi, Itineraria picta: Contributo allo stüdyo della Tabula Peutingeriana. (Roma: Bretschneider) 1967.
• Theophr. hist. plant. Theophrastus, Historia Plantarum. Trans. A. Hort, Loeb Classical Library, Harvard University Press, London 1999.
• Val. Flac. Gaius Valerius Flaccus, Argonauticon. Trans. J. H. Mozley, Loeb Classical Library, No 286, Harvard Ubiversity Pres. 1934.
• Verg. Georg. Vergilius Maro, Georgica. Ed. J. B. Greenough, Boston: Ginn & Co., 1900.
• Modern Literatür
• Aleppo, P. (1836). The Travels of Macarius, Patriarch of Antioch: Part the Ninth: Conclusion of the Travels: Black Sea.-Anatolia- Syria. (Trans.: F. C. Belfour), London.
• Alexiad. Anna Comnena (Komnene), The Alexiad. Ed. and Trans. E. A. Dawes. London: Routledge, Kegan, Paul, 1928.
• Anonim. (1970). Türkiye Mülki İdare Bölümleri ve Bunlar Bağlı Köyler Belediyeler. Ankara: T. C. İçişleri Bakanlığı.
• Belke, K. (1996). Paphlagonien und Honorias (Tabula Imperii Byzantini, 9). Wien.
• Bore, E. (1840). Correpondance et Memories D’un Voyageur en Orient. Tome I, Paris.
• Bostancı, E. (1952). “Gökırmak Vadisinde Prehistuvar Araştırmalar, Yeni Paleolitik Buluntular”. AÜDTCF Dergisi, IX (3), 137-142.
• Bryer, A., & Winfield, D. (1985). The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, II vols., Washington: Dumbarton Oaks Studies Twenty.
• Clavijo, R. G. (1859). Narrative of the Embassy of Ruy Gonzales de Clavijo to the Court of Timur at Samarkand AD 1403-1406. (Trans.: C. R. Markhom), London.
• Cramer, J. A. (1832). Geographical and Historical Description of Asia Minor with a Map. vol I, Oxford.
• Cuinet, V. (1894). La Turquie D’Asia Geographie Administrative, Tome Quatime. Paris.
• D’Anville, J. B. B. (1791). Compendium of Ancient Geography by MonsiurD’Anville. (Trans.: L. J. Horsley), London.
• Danoff, M. Chr. (1972). “Zepyrium”. RE X, 227-228, Stuttgart.
• Di Cosmo N. (2010). “Black Sea Emporia and the Mongol Empire: A Reassessment of the Pax Mongolica”. Journal of the Economic and Social History of the Orient, 53 (1-2), 83-108.
• Düring, B, & Glatz, C. (2010). “The Cide Archaeological Project 2009: First Results”. Anatolia Antiqua, XVIII, 203-213.
• Düring, B. & Glatz, C. (2011). “2009 Cide Arkeoloji Projesi: İlk Sonuçlar”. AST 28/1, 188-201.
• Düring, B. S., & Glatz, C., & Şerifoğlu, T. E. (2012). “The Cide Archaeological Project”. Anatolia Antiqua, XX, 167-175.
• Düring, B. S., & Şerifoğlu, T. E., & Glatz, C. (2012). “2010 Cide Arkeoloji Projesi: İkinci Sezon Sonuçlar”. AST 29/3, 237-250.