Koca Nişancı Celâlzâde Mustafa Çelebi ve Eserlerine Toplu Bir Bakış

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 201 - 213, 30.06.2014

Coşkun Kumru

Öz

Osmanlı İmparatorluğu'nun tartışmasız en ihtişamlı dönemini yansıtan Kanuni Sultan Süleyman'ın saltanatı, muhteşem zaferlerin yanı sıra imparatorluk bürokrasisinin gelişimini ve kanun-devlet ilişkisini yansıtması bakımından da dikkate değerdir. Şüphesiz Sultan Süleyman'ın Kanunî unvanını kazanmasında büyük hukuk adamları Ebûsuud ve Kemalpaşazâde Efendilerin yanında devrin kanunlarını düzenleyen Koca Nişancı olarak bilinen Celâlzâde de önemli katkılarda bulunmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'ndaki değişimlere bağlı olarak gelişen bürokratik yapı Celâlzâde ile birlikte en parlak konumuna yükselmiştir. Onun kullandığı hitaplar ve ifade biçimleri Osmanlı bürokrasisindeki etkisini en az 17. yüzyılın ilk çeyreğine kadar sürdürmüştür. Kendisi üst düzey bir bürokrat olmanın yanında aynı ölçüde bir âlim, tarihçi ve de şairdir. Eserleri bulunduğu döneme ait kaynakların en değerlilerindendir. Devlet kademe- lerindeki tecrübesi ve tanık olduğu olaylar kendisine imtiyazlı bir konum kazandırmış ve bu durum kaleme aldığı eserlerin kıymetini de arttırmıştır. Makalede söz konusu yazarın hayatı ve eserleri hakkında toplu bir malumat verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Nişancı, Celâlzâde Mustafa Çelebi, Bürokrasi, Kanun, Kanuni Sultan Süleyman

Kaynakça

• Ahmet Resmi Efendi. (1269). Halifetü'r-Rüesa. İstanbul: Takvimhâne-i Âmire.
• Akgündüz, M. (1994). Osmanlı Devleti'nde Nişancılık. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Babinger, F. (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri. Çev.: Coşkun Üçok. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bağdatlı Ahdî. (2009). Gülşen-i Şu'arâ. Haz.: Süleyman Solmaz. Denizli: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Baran, B. (2011). Celal-Zade Koca Nişancı Mustafa Çelebi, Cevahirü'l- Ahbar fi Hasaili’l- Ahyar. Ya- yımlanmamış Doktora Tezi. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Beyânî. (2008). Tezkiretü'ş-Şu'arâ. Haz.: Aysun Sungurhan Eyduran. Ankara: Kültür ve Turizm Ba- kanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Bursalı Mehmed Tahir. (1342). Osmanlı Müellifleri. Cilt I. İstanbul: Matbaa-i Âmire. Celâl-Zâde Mustafa Çelebi. (1990). Selim-Nâme. Haz. Ahmet Uğur, Mustafa Çuhadar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Celâlzâde Mustafa Çelebi. (2011). Tabakatü'l- Memâlik ve Derecâtü'l- Mesâlik (Kanunî'nin Tarihçisinden Muhteşem Çağ). Haz.: Ayhan Yılmaz. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Danişmend, İ. H. (1948). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. Cilt II. İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• Demir, M. (2014). “Makbûl İbrahim Paşa’nın Veziriazamlığı ve Mısır’daki Faaliyetleri”. MJH IV/1, 97-114.
• Demirtaş, F. (2009). Celâl-Zâde Mustafa Çelebi, Tabakatü'l-Memâlik ve Derecâtü'l-Mesâlik. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Derman, U. (2001). “Kanunî Devri’nde Yazı San'atımız”. Kanunî Armağanı, 269-289. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Feridun Bey. (1265). Münşeatü's-Selâtin. Cilt II. İstanbul: Takvimhâne-i Âmire.