Babil Kuneiform Tabletleri ile Antik Kaynaklar Işığında Media, Lydia ve Küçük Asya Fatihi Büyük Kyros

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 2, 195 - 211, 30.12.2011

Sevgi Sarıkaya

Öz

Bu makalede, Büyük Kyros’un İ.Ö. ca. 559 yılında tahta geçişiyle İ.Ö. 553-İ.Ö. ca. 547/546 yıllarına kadar giriştiği seferler ışığında Pers/Akhaimenid imparatorluğunun kuruluş süreci; siyasi-idari yapılanma- sıyla Kyros’un kişiliği ve politikası ele alınmaktadır. Çalışma esas itibariyle döneme ilişkin temel ve başlıca bilgiler veren Babil küneiform tabletleri ve antik kaynaklar çerçevesinde incelenmiştir. Birinci elden dokümanlar, resmi ve güvenilir belgeler olan çivi yazılı tabletlerin azlığı ve özet halinde kaleme alınmasından ötürü, Kyros hakkında en ayrıntılı veriler antik kaynaklardır. Bu nedenle şu ana kadar mo- dern yazarlarca ihmal edilmiş, dağınık halde bulunan antik kaynaklar ve çivi yazılı tabletler derlenerek analiz edilmiş; metinin ilgili kısımlarında detaylıca tartışılmıştır. Bununla birlikte Pers yerel kaynakla- rınca adeta efsaneleştirilen krala ait anekdotların yer yer Hellen yazarları tarafından da kabul görülüp, takip edilmesi Kyros’a ilişkin bir dizi spekülasyona yol açmaktadır. Bu bağlamda küneiform tabletleriyle antik kaynakların kendi içlerinde uzlaştıkları ve ayrıştıkları yanlar belirlenerek efsane ile tarihsel gerçek- ler ayrıştırılmaya; bununla birlikte Pers kralının bir portresi çizilmeye çalışılmıştır. Ardından tarihsel bilgiler ve modern araştırmalar ışığında antik yazarların anlatılarının analizi, tarih yazımlarının irdelen- mesi gerekçeleriyle metne eklenmiştir. Çalışma, genel bir değerlendirmeyle sonlandırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kyros, Astyages, Kroisos, Harpagos, Med, Sardeis

Kaynakça

• AMI Archäologische Mitteilungen aus Iran.
• AAraş. Anadolu Araştırmaları.
• App. Appianus, Rhomaika: Appian’s Roman History. Trans. H. White I-IV (1912–1913). Cambridge, Mass.-London: Loeb.
• Aristot. Rhet. Aristoteles, On Rhetoric: a theory of civic discourse. Trans. with introduction, notes and appendices by G. A. Kennedy (2007 2 ). New York: Oxford University Press.
• Ath. Deip. Athenaios, The Deipnosophistis. Trans. C. B. Gulickvol. I-VII (1927-1999 6). Cambridge, Mass.-London: Loeb.
• AS Anatolian Studies.
• Asher, A., Lloyd, A., & Corcella, A. (2007). A Commentary on Herodotus Books I-IV. New York: Oxford University Press.
• Bacchyl. Bacchylide. Dithyrambes, epinicies, fragments. Ed. J. Irigoin (1993). Paris: Les Belles Lettres.
• Balcer, J. M. (1984). Sparda by the Bitter Sea: Imperial interaction in Western Anatolia. Chico, California: Brown University.
• Balcer, J. M. (1993). The Ancient Persian satrapies and satraps in Western Anatolia. AMI, 26, 81-90. Berlin.
• Balcer, J. M. (1995). The Persian Conquest of the Greeks 545-450 B.C. Konstanz: Universitätsverlag Konstanz.
• Briant, P. (2002). Histore de I’Empire perse. Paris 1996: Çeviri: From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Trans. P. T. Daniels. Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns.
• Brosius, M. (2006). The Persians. London, New York: Routledge.
• Burn, A. R. (1962). Persia and the Greeks the Defence of the West, c. 546-478 B.C. London: Edward Arnold Publisher