Seyahatnamelerde ve Modern Literatürde Tios / Tieion ve Teritoryumu

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 161 - 176, 30.06.2012

Bülent Öztürk

Öz

Antikçağda Billaios Irmağı’nın (= Filyos Çayı) denize döküldüğü deltanın batısında kurulan ve Bithynia ile Paphlagonia bölgeleri arasındaki geçiş noktalarından biri kabul edilen Tios /Tieion; bugün Batı Karadeniz Bölgesi, Zonguldak İli, Çaycuma İlçesi, Filyos Beldesi’nde yer almakta olup, Tios egemenlik alanı ile kentin bulunduğu Filyos Bölgesi, 19. yüzyılın başlarından itibaren Anadolu veya Karadeniz seyahat veya araştırmaları kapsamında, Ch. Texier, E. Boré, W. F. Ainsworth, H. De Hell, W. Von Diest, E. Kalinka, G. Mendel, L. Robert, A. Gökoğlu, D. French ve Ch. Marek gibi birçok arkeolog, epigraf, gezgin, elçi ve misyoner tarafından ziyaret edilmiştir. Söz konusu bu kişiler yaptıkları çalışmaların sonuçlarını veya gözlemlerini gerek günlükler şeklinde gerekse sonradan kaleme aldıkları yazılarla yayımlamışlardır. Ziyaret ve çalışma amaçlı gelen bu kişilerin yanı sıra, kentte hiç bulunmamış; ancak kentle ilgili tarihsel, epigrafik veya nümismatik çalışmalar yapmış olan veya kente değinen P. Becker, W. Ruge ve P. Franke gibi bilim adamları da olmuştur. Bunlara ek olarak son dönemde kentte Prof. Dr. Sümer Atasoy tarafından başlatılan arkeolojik kazılarla birlikte, kent ile ilgili bazı yeni çalışmalar yayımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tios, Tieion, Filyos, Karadeniz, Bithynia, seyahatname, literatür

Kaynakça

• Ainsworth, W. F. (1839). “Notes on a Journey from Constantinople, by Heraclea, to Angora, in the Autumn of 1838”. Journal of the Royal Geographic Society of London, 9, 216–276.
• Ainsworth, W. F. (1842). Travels and Researches in Asia Minor, Mesopotamia, Chaldea, Armenia, I. London.
• Ainsworth, W. F. (1855). “The Resources of the Anatolian Shores of the Black Sea”. Bentley’s Miscellany, 37, 235–241.
• Akyürek-Şahin, E., & Uyar, S. (2009). “Ein neues Bleigewicht aus dem Territorium von Tios in Ostbithynien”. Gephyra, 6,137–148.
• Anderson, W. (2009). “Late Byzantine Occupation of the Castle at Tios”. Anatolia Antiqua, 17, 265–277.
• Atasoy, S. (2008). “Zonguldak-Filyos (Tios/Tieion/TionTianos/Tieium) Kurtarma Kazısı”. Ed. İ. Delemen, S. Çokay-Kepçe, A. Özdizbay, & Ö. Turak. Euergetes. Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu’na 65. Yaş Armağanı. 91–97. İstanbul
• Atasoy, S., & Ertuğrul, Ö. (2009). “Filyos – Tios Kazısı 2007”. Kazı Sonuçları Toplantısı, 30/4, 1–14.
• Atasoy, S., & Yıldırım, Ş. (2011). “Filyos – Tios 2009 Yılı Kazısı”. Kazı Sonuçları Toplantısı, 32/4,1–16.
• Bean, G. (19792). “Tios”. The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, 925.
• Becker, P. (1852). Essai d’explication d’une monnaie inédite, relative à la ville de Tius. Odessa (non vidi).
• Becker, P. (1853). “Zur Erklärung einer noch unedirten Münze von Tius in Bithynien”. Archiv für Philologie und Pädagogik, 19, 189–209.
• Belke, K. (1996). Paphlagonien und Honorias (Tabula Imperii Byzantini, 9). Vienna.
• BMCBithynia. Catalogue of the Greek Coins of Pontus, Paphlagonia, Bithynia, Kingdom of Bosphorus. Ed. W. Wroth. Bolognia, 1963
• Boré, E. (1840). Correspondance et mémoires d’un voyageur en Orient, I-II. Paris.
• Boutkowski-Glinka, M. A. (1864). Recherches historiques sur la ville de Tium. Paris.