Elizabeth Gaskell'ın North and South Romanında Toplumsal Cinsiyet Bağlamında İkilikler

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 187 - 198, 28.12.2024

Damla Tanal Tatar

https://doi.org/10.13114/mjh.1574676

Öz

Bu çalışmada 19.yüzyıla ışık tutan dönemin önemli kadın yazarlarından olan Elizabeth Gaskell’ın North and South (Kuzey ve Güney) romanı, toplumsal cinsiyete dayalı ikilikler bağlamında içerik analizi yöntemi ile incelenmektedir. Yazarın sözkonusu eserinin bu çalışma kapsamında seçilmesinin başlıca sebebi, sanayileşen İngiltere’nin yarattığı ikilikli toplum yapısına ilişkin yapıları içerisinde barındırmasıdır. Buradan hareketle, Kuzey/Güney, özel/kamusal, işçi sınıfı kadınlıklar/erkeklikler, orta sınıf kadınlıklar/erkeklikler ve tüm bunlara bağlı deneyimler, romanda yaratılan karakterlerin ifadeleri üzerinden tartışmaya açılmaktadır. Toplumsal cinsiyete dayalı ikiliklerin anlaşılması, arkasında yatan süreçlerin ortaya konulması ve tartışılması için kendisi de üst yapıda konumlanan bir üretim olan, hem yazarının ortaya koyduğu şekliyle yazarından izler taşıyan hem de ondan bağımsız bir varoluşu olan romana odaklanmak anlamlı görünmektedir. Bu bağlamda ikiliklerin ortadan kalktığı ve toplumsal cinsiyet anlamında eşitlikçi bir toplumun inşası için ideolojik inşanın sürece dahil olduğu üretimlere, bu çalışma özelinde North and South adlı romana feminist bir bakış açısıyla eleştirel bir yaklaşımla yaklaşmak anlamlı görünmektedir. 19. yüzyılda yazılmış bir esere bugün odaklanmak, 19. Yüzyıl kadınlarının sesini 21. yüzyılda duyabilmeyi mümkün kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Elizabeth Gaskell, Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Edebiyat Eleştirileri, Feminizm, İkilikler

Kaynakça

• Acar Savran G. 2002, “Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İlikleri Aşan Bir Feminizme Doğru”. Praksis. (8). http://www.praksis.org/wp-content/uploads/2011/07/008-09.pdf.
• Bannerji H. 2016, Marx’tan Yeniden Doğmak: “Irk”, Toplumsal Cinsiyet ve Sınıf Üzerine Düşüceler. Ed. C. Eroğlu Çev. S. Özdemir. İstanbul.
• Berger A. A. 1995, Cultural Criticism: A Primer of Key Concepts Sage Publications, California.
• Brodetsky T. 1986, Elizabeth Gaskell. Berg Publishers Ltd., UK. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/197575.
• Chodorow, N. 2021, Anneligin Yeniden Üretimi: Toplumsal Cinsiyetin Sosyolojisi. (1. Baskı), Çev. D. Tanal Tatar, Phoenix.
• Çetin O. B. 2005, “Ekofeminizm: Kadın ve Doğa İlişkisi ve Ataerkillik”. Sosyo Ekonomi. 61-76. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/197575.
• David D. 2001, “Introduction”. The Cambridge Companion to The Victorian Novel. Ed. D. Deirdre, Cambridge University Press, UK 1-16.
• Donovan J. 2015, Feminist Teori, Çev. M. Ağduk Gevrek, A. Bora ve F. Sayılan, İletişim Yayınları, İstanbul.21-73.
• Flint K., 2001, “The Victorian Novel and Its Readers” . The Cambridge Companion to The Victorian Novel. Ed. D. David Cambridge University Press, UK. 17-60.
• Gaskell E. 2011, North and South. Collins Books, Great Britain.
• Gleadle K. 2001, British Women in The Nineteenth Century. Palgrave, London.
• Markels J. 2003, The Marxian Imagination: Representing Class in Literature. Monthly Review Press, Canada.
• Marx Karl. 1976, Capital I, Çev. B. Fowkes). Penguin Books, London.
• Moran Berna. 1991, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. Cem Yayınevi, İstanbul.
• Schor H. M. 1992. Scheherazade in Market Place: Elizabeth Gaskell and the Victorian Novel. Oxford University Press, New York.
• Showalter E. 1995, “Edebiyatta Kadın Geleneği”. Kadın Araştırmalarında Yöntem. Hzl. S. Çakır ve N. Akgöçe, Çev. A.B. Karadağ vd. İstanbul: SelYayıncılık. 165-185.
• Slattery M. 2018, Sosyolojide Temel Fikirler. (10. Baskı). Hzl. Ü. Tatlıcan ve G. Demiriz. Çev. Ö. Balkız vd., 137-152.
• Uglow J. 1993, Elizabeth Gaskell: A Habit of Stories. Faber and Faber., London.
• Wollstonecraft, M. 2014, A Vindication of the Rights of Women. Harper Torch Classics, Harper Collins Publishers Ltds., Toronto.
• Woolf V. 1987, Kendine Ait Bir Oda, Çev. S. Öncü, Afa Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım A. & Şimşek H. 2000, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (2. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.