Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Formel Mekanizmaların İşlevi Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 199 - 221, 28.12.2024

Gamze Aksan , Dilan Karakoç

https://doi.org/10.13114/mjh.1575025

Öz

Kadına yönelik şiddet, günümüzde önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Kadınlar özellikle eşleri ve aile üyeleri tarafından birçok şiddet türüne maruz kalmaktadır. Bu noktada devlet ve sivil toplum kuruluşları şiddet mağduru kadınlar için koruyucu hizmetler sunmaktadır. Bu çalışmada ise, kadına şiddetle mücadelede kurumların rolü ve saha çalışanlarının deneyimleri ele alınmıştır. Araştırma; kurumların şiddetle baş etme stratejilerinin, sahada karşılaşılan zorlukların ve şiddet mağduru kadınlara verilen hizmetlerin neler olduğu gibi sorulara odaklanmıştır. Çalışmada, yöntem olarak nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve buradan hareketle yarı yapılandırılmış sorular eşliğinde Konya ili çerçevesinde 15 saha çalışanı ve gönüllüsüyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerden hareketle; şiddet mağdurlarına destek veren katılımcıların kadın alanında çalışmayı sevdiği ancak tüm çabaları sonucunda kadının şiddet döngüsünden kurtulmak istemeyişi mesleki doyumluluklarını olumsuz etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma verilerine göre; şiddet mağduru kadınlara başta ŞÖNİM ve Kadın Konukevleri olmak üzere yeterli düzeyde koruyucu hizmetlerin verildiği ancak önleyici hizmetlerde eksiklikler olduğu söylenebilir. Bu bağlamda şiddet uygulayıcılarının bilinçlendirilmesi ve şiddet mağduru kadınların ise bu döngüden cesaretle kurtulmaları için ekonomik bağımsızlıklarını kazanmaları noktasında desteklenmeleri gerektiği öne çıkmaktadır Elektronik kelepçe ve kadın sığınma evlerinin şiddetle mücadelede en etkili yöntemler olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Kadina Yönelik Şiddet, Kadina Yönelik Şiddetle Mücadele, Kadinlarin Şiddetle Mücadele Stratejileri, Şiddetle Mücadelede Formel Destekler.

Kaynakça

• Açıkgöz H. O. 2015, “Zonguldak İl Merkezinde Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Yaygınlığı, Şiddet Türleri, Şiddet Algısı Ve Kadınların Şiddete Yönelik Tutumları”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Aksan G. 2013, “Evlilik ve Ayrılma: Ailenin Kurulması ve Sona Ermesi”. Ed. Aydın M. Sistematik Aile Sosyolojisi, 145-166.
• Aktaş A. M. 2006, Aile içi Şiddet, Ankara.
• Aktaş G. 2013, “Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak”. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 53-72.
• Akyılmaz Ö. 2015, Türkiye’deki Bloglarda İslami-Feminist Yaklaşımla Yeni Bir Kadın Kimliğinin İnşası. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi.
• Akyürek, F. 1998, Aile Sağlığı. Eskişehir.
• Altınay A., & Arat, Y. 2008, Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet. İstanbul.
• Altıparmak, B. İ. 2015, “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadelede Şönim’lerin Rolü: Ankara Örneği”. The Journal of Academic Social Science Studies, 36(1), 449-464.
• Altunsu Sönmez, Ö. 2019, “Aile İçi Kadına Yönelik Şiddet ve Kadınlara Düşündürdükleri” Ed. Aksan G. & Altunsu Sönmez Ö. Aile Kurumuna Farklı Bakışlar, 129-168
• Atman Ü. 2003, “Kadına Yönelik Şiddet; Cinsel Taciz / Irza Geçme”. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 12(9), 333.
• Başar D. 2019, “Stalking as a New Form of Violence: its Relationship with Ambivalent Sexism, Honor Endorsement and Gender-Based Violence Attitudes”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Ceylan H. 2024, “Partnere Karşı Şiddet Suçundan Hükümlü Erkeklerde Çocukluk Çağı Travmaları, Şiddet Sorumluluğu ve Utanç-Suçluluk Duyguları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Collins R. 1974, Three faces of cruelty: Towards a comparative sociology of violence. Theory and Society, 1, 415-440.
• Dalkılıç R. A. 2021, “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele: Kamu Politikası Süreç Analizi”. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 61-82.
• Dolu O. 2010, Suç Teorileri: Teori, Araştırma Ve Uygulamada Kriminoloji. Ankara.
• Dökmen Z. Y. 2009, Toplumsal Cinsiyet -Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul.
• Erçetin Y., & Elaltunhan, U. 2020, Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Kadına Yönelik şiddet Olgusuna İlişkin Tutumları Üzerine Bir Araştırma; Gümüşhane Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi.
• Erdem M. 2007, “Aile İçi Şiddet ve 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 73, 56.
• Fromm E. 2011, İnsandaki Yıkıcılığın Kökenleri, Çev. Ş. Alpagut, İstanbul.
• Gökkaya, B. V., Ayan, S. 2013, “Sosyal Öğrenme Kuramı ve Aile İçi Şiddet”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 391-392.
• Hartmann E. 2017, Violence: Constructing an emerging field of sociology. International Journal of Conflict and Violence (IJCV), 11, a623-a623.
• İ., & Uyanık, Z. 2016, “Kadına Yönelik Şiddet”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 6 (1), 39-40.
• İlkkaracan P., Gülçür L., & Arın C. 1996, Sıcak Yuva Masalı: Aile İçi Şiddet ve Cinsel Taciz. İstanbul.
• KADEM. 2014, Kadın ve Hukuk El Rehberi. İstanbul.
• Kadın Çalışmaları Dergisi 2007, Dünya’da Kadına Yönelik Şiddet, 35.
• Kamer, 2015, Kadın Hakları İnsan Haklarıdır Projesi. Proje Final Raporu.
• Kandemir S. 2020, Aile İçi Şiddet ve Kişiyi Aile İçi Şiddetten Koruyan Hukuki İmkânlar- İstanbul Sözleşmesi. Ankara.
• Karaman, N., & Doğan, K. 2023, “Şiddeti Adlandırma Ve Anlama: Türkiye’de Şiddete Maruz Kalan Kadınların Deneyimleri ve Baş Etme Stratejileri”. Sosyal Bilimler Dergisi, 75, 71-86.
• Karataş S., Şener, Ü., & Otaran, N. 2008, Kadın Sığınma Evleri Kılavuzu. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi. Ankara.
• Kardam F., & Yüksel, İ. 2010, “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Algısı: Niteliksel Araştırma Sonuçları”. Ed. S. Üner & F. Kardam. Türkiye'de Kadın Yönelik Aile İçi Şiddet, 103-165.
• Karınca E. 2021, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Ankara.
• Kendirli A. 2023, Kadın Konukevleri: Kadına Şiddet ve Maneviyat Algısı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi.
• Kılıç M. N. 2009, Kadına Yönelik Şiddet: Sosyo Psikolojik Arka Plan, Manevi Boyut, Hukuki Yaptırımlar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
• Kocacık F. 2001, “Şiddet Olgusu”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 1-7.
• Köse A., & Beşer, A. 2007, “Kadının Değiştirilebilir Yazgısı: Şiddet”. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(4), 114.
• KSGM. 2015, Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması Raporu, (ISBN: 978-605-4628-75-9) http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/564_1.pdf.
• KSGM. 2016, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı, Ankara.
• Molina T. E. 2020, “The Relationship Between Childhood Psychological Violence in the Family of Origin and Spousal Psychological Violence Victimization of Women Mediated by the Attitude Toward Psychological Violence”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi.
• Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, 2013, Öykümüz, İstanbul.
• Nancy L. 2014, Murdock; Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları, Çev. F. Akkoyun, İstanbul.
• Nye R. D. 1998, Three psychologies. Perspectives from Freud, Skinner and Rogers. Belmont: Wadsworth/Thomson.
• Okutan N. 2007, “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet: Van'da, Kadınların Şiddet Deneyimleri, Şiddeti Doğuran Koşullar Ve Baş etme Biçimleri, Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Polat O. 2001, Çocuk ve Şiddet, İstanbul.
• Polis Akademisi Başkanlığı 2018, Aile İçi ve Kadına Şiddetle Mücadele. Polis Akademisi Yayınları.
• Saatçi E. 2002, Aile İçi Şiddet, Ulusal Aile Hekimliği Kongresi, Kongre Programı ve Kitabı, Adana.
• Sabit S. 2019, “Partneri Tarafından Şiddet Görmüş Kadınların, Şiddet Algısı, Şiddete İlişkin Tutumları ve Kullandıkları Baş Etme Yöntemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Subaşı N., & Akın, A. 2001, Kadına Yönelik Şiddet; Nedenleri ve Sonuçları. Ankara.
• Sunguray S.,S. 2018, Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin Söylem Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi.
• Tekdere M., & Polat, T, 2022, Kadına Şiddetle Mücadelede Kadın Konukevi Hizmeti ve Belediyeler, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 5-15.
• Temiz M. 2008, Yataklı Psikiyatri Servisinde Tedavi Görmekte Olan Kadın Hastalarda Aile İçi Şiddete Maruz Kalmanın Hastalık Tanıları ve Hastalık Süreciyle İlişkisinin İncelenmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. İstanbul.
• Vahip I., & Doğanavşargil, Ö. 2006, “Aile İçi Fiziksel Şiddet ve Kadın Hastalarımız”. Türk Psikiyatri Dergisi, 17, 107-114.
• Vatandaş, C. 2003, Aile ve Şiddet, Afyon.
• WHO. 2002, World Report on Violence and Health, Geneva.
• Yetim D., & Şahin, E. M. 2008, “Aile Hekimliğinde Kadına Yönelik Şiddete Yaklaşım” Aile Hekimliği Dergisi, 2(2), 48-53.