Happiness as a Value in Farabi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 6, 06.10.2022

Abdiraşit Babataev , Yusuf Gökalp

Öz

Undoubtedly, one of the most important issues that thinkers have focused on in the history of humanity is the issue of happiness. From ancient times to the present, the subject of happiness has been researched and discussed from different perspectives. What happiness is, whether happiness really exists, how it can be obtained if it exists, why people desire happiness, etc. The subjects were constantly discussed, tried to be defined and tried to give a meaning. In general, happiness has been discussed within the framework of moral philosophy, but it has also been examined and evaluated in fields such as psychology, politics and law. In most of the moral philosophy currents, people agree that the last goal they want to achieve is happiness, but they differ in what the nature of happiness is, in which areas it is achieved and to what extent it is realized or realized, and the determination of the place of happiness in human life. When the morality of happiness is mentioned in the Islamic world, one of the first Islamic philosophers that comes to mind is Farabi. The works that Farabi deals with are state administration, politics, education, morality, family, etc. covers many topics. His works are one of the most important works that shed light not only on the period in which they were written, but also on the present. In the understanding of happiness, Farabi had a great influence on the Islamic philosophers and moralists who came after him. In this paper, we will discuss the subject of happiness as a value within the framework of the works written by Farabi, the most famous thinker of the Islamic world, and we will focus on the happiness of the active mind, which is defined as the highest degree that human beings can reach and which has a driving force-power role in achieving happiness of the human mind.

Anahtar Kelimeler

Philosophy, Farabi, Values, Happiness, Mind Concept.

Фарабинин Философиялык Системасында Негизги Баалуулук Катары Бактылуулук Маселеси

Öz

Адамзат тарыхында ойчулдар көңүл бурган эң маанилүү маселелердин бири бактылуулук маселеси экендиги талашсыз. Байыркы доорлордон бүгүнкү күнгө чейин бактылуулук темасы ар түрдүү көз караштардын алкагында изилденип жана талкууланып келет. Бактылуулуктун эмне болгондугу, бакыт деген нерсенин чындап бар болуп болбогондугу, эгер бар болсо ага кантип жетүүгө боло тургандыгы, адамдардын эмне үчүн бакытты каалагандыгы ж.б.у.с. суроолор тынымсыз талкууланып, жооп табууга аракет кылынган. Жалпысынан бактылуулук ахлак философиянын алкагында талкууланган, бирок ошол эле учурда психология, саясат, укук сыяктуу тармактарда да талкууланып келген. Ахлак философиясынын агымдарынын көпчүлүгү адамдар эӊсеген эң жогорку нерсенин бактылуулук болгондугу тууралуу бир пикирде болгондугуна карабастан, бактылуулукту кайсы тармактарда канчалык деӊгээлде ишке ашырууга мүмкүн болгондугу, ошондой эле бактылуулуктун табияты жана адамдын жашоосундагы бакыттын ордун аныктоо маселеси боюнча бири-биринен айырмаланат. Ислам дүйнөсүндө бактылуулук ахлагы тууралуу айтылганда эң биринчи ойго келген ислам философторунун бири катары Фараби эске түшөт. Фараби жазып калтырган эмгектер мамлекеттик башкаруу, саясат, билим, адеп-ахлак, үй-бүлө ж.б. көп темаларды камтыйт. Чындыгында ал жазып калтырган чыгармалар жазылган мезгилге гана эмес, азыркы учурга да жарык чачкан эң маанилүү эмгектер болуп саналат. Фараби бактылуулук маселеси боюнча өзүнөн кийинки ислам философторуна чоң таасир тийгизген. Бул макалада бактылуулук темасын Ислам дүйнөсүнүн эң атактуу ойчулу Фарабинин жазган эмгектеринин алкагында талкуулайбыз жана бактылуулук маселесин анын акыл категориялары менен байланышына токтолобуз.

Anahtar Kelimeler

Философия, Фараби, баалуулук, бактылуулук, акыл категориялары., Philosophy, Farabi, Values, Happiness, Mind Concept.

Kaynakça

• Aydın, Mehmet. ‘Farabi’nin Siyasi Düşüncesinde Sa’adet Kavramı’. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25, (1976): 303. Bircan, H. H. İslam Felsefesinde Mutluluk. İstanbul: İz yayıncılık, 2001. Çağrıcı, Mustafa. İslam Düşüncesinde Ahlak. İstanbul: Maramara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1989. Farabi. es-Siyaset’ul-Medeniyye. çev. Mehmet Aydın. Abdulkadir Şener, Rami Ayas, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1980. Farabi. İdeal Devletin Yurttaşlarının Görüşlerinin İlkeleri. çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990. Farabi. Mutluluğun Kazanılması. çev. Ahmet Arslan. 3. Basım. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018 Mücahid, Huriye Tevfik. Farabi’den Abduh’a Siyasi Düşünce. çev. Vecdi Akyüz. İstanbul: İz yayıncılık, 1995. Taylan, Necip. Anahatlarıyla İslam Felsefesi. 3. Baskı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1991. Tokat, Latif. ‘Farabi Felsefesinde Mutluluğun Araştırılması’, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VI/3 (2006): 134. Байракдар, Мехмет. Ислам философиясынын негиздери. которгон: Абдирашит Бабатаев. Бишкек: Мега басмасы, 2018.