The place and importance of preservation of Kyrgyz culture on celebrations for children in the family

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 61 - 68, 06.10.2022

Yusuf Gökalp Cazgül Colaliyeva

Öz

In all societies, there are some celebratory ceremonies that are practiced from birth to death. Especially in societies where traditions are strictly kept, such ceremonies are of great importance. Tradition refers to all kinds of material, spiritual knowledge, thought and cultural accumulation that a community inherits from previous generations and transfers to the next generations by being relatively renewed in various ways. In traditional societies where the position of individuals is located within the tradition, there is a very close relationship and intense face-to-face communication between individuals. In such societies where tradition is an important source of information, the family institution also has an important place and importance. Traditions reflect values and characters of societies, and often traditions play a unifying and integrating role within society. In other words, they form the basis of social consensus. On the other hand, the normal cycle of human life in traditional societies has been marked by celebrations loaded with some religious and social meanings. It can be said that this situation provides continuity in social life. Traditions can differ according to the national and religious values, mentalities and geography of societies. Today, the Kyrgyz, who have a traditional social identity and live their traditions to a large extent, have a unique social character, although they are similar to other Turkish communities. Family values are of great importance for the Kyrgyz, who live and strive to continue their centuries-old traditions in all areas of social life. Among the traditional celebrations held in connection with important events in different periods of human life in Kyrgyz culture, there are also many ceremonies for children. In this article, we will focus on traditional celebrations for children aged 0-7 in Kyrgyz society and their value in the family. Among the ceremonies applied for children; 'süünçülöö' (announcing the birth of the child), 'naming the child', 'kırkın çıgaruu' (a special ceremony for a newborn baby after 40 days of birth), 'centek toy' (a big celebration for a newborn child), 'beşik toy' '(putting the child in the cradle), 'tuşoo kesü' (rope cutting ceremony), 'circumcision' can be counted. These traditional celebrations held within the family reflect the beliefs of the Kyrgyz people, their approach to material and spiritual values, and their attitudes towards children. In addition, it has an important place in transferring the Kyrgyz culture to the next generations, keeping the family values alive and teaching new values to the children. We are convinced, that these practices, containing religious and national values should be reflected in formal and non-formal education. Such approach will contribute to the future of the family institution in Kyrgyzstan.

Anahtar Kelimeler

Kırgızlar, Kırgız Kültürü, Gelenek, Aile, Değer..

Aile İçerisinde Çocuklara Yönelik Kutlamaların Kırgız Kültürünün Yaşatılmasındaki Yeri ve Önemi

Öz

Bütün toplumlarda insanın doğumundan ölümüne kadar uygulana gelen bir takım kutlama merasimleri yer almaktadır. Özellikle geleneklerin güçlü bir şekilde yaşandığı toplumlarda ise bu tür merasimler büyük önem arz etmektedir. Gelenek, bir topluluğun kendinden önceki nesillerden miras olarak aldığı ve çeşitli yollarla nispeten yenilenerek sonraki kuşaklara aktardığı her türlü maddi, manevi bilgi, düşünce ve kültür birikimini ifade etmektedir. Bireylerin pozisyonunun gelenek içerisinde konumlandığı söz konusu geleneksel toplumlarda bireyler arasında çok sıkı bir ilişki ve yoğun bir şekilde yüz yüze iletişim bulunmaktadır. Geleneğin önemli bir bilgi kaynağı olduğu böylesi toplumlarda aile kurumu da önemli bir yere ve öneme sahiptir. Kendi öz değerlerini ve karakterlerini yansıtan geleneklerini canlı olarak yaşayan toplumlarda gelenek çoğu zaman birleştirici ve bütünleştirici bir rol oynamaktadır. Başka bir ifadeyle toplumsal mutabakatın zeminini oluşturmaktadır. Öte yandan Geleneksel toplumlarda insan hayatının olağan döngüsü bir takım dini ve sosyal anlamlarla yüklü kutlamalarla işaretlenmiş bulunmaktadır. Bu durumun da toplumsal yaşamda bir devamlılık sağladığı söylenebilir. Gelenekler, toplumların milli ve dini değerlerine, zihniyetlerine, yaşadıkları coğrafyaya göre farklılık gösterebilmektedir. Günümüzde, geleneksel bir toplum kimliğine sahip olan ve geleneklerini büyük oranda yaşayan Kırgızlar da, diğer Türk topluluklarla benzerlik arz etmekle birlikte, kendilerine özgü bir toplumsal karaktere sahiptirler. Toplumsal hayatın her alanında yüzyıllardır süregelen geleneklerini yaşayan ve devam ettirme çabası içerisinde olan Kırgızlarda aile ve ailevi değerler büyük önem taşımaktadır. Kırgız kültüründe insan hayatının farklı dönemlerine yönelik önemli olaylara bağlı olarak yapılan geleneksel kutlamalar arasında çocuklara yönelik olarak da çok sayıda merasim bulunmaktadır. Bu makalede Kırgız toplumunda 0-7 yaş arası çocuklara yönelik geleneksel kutlamalar ve bunların aile içerisindeki değeri üzerinde duracağız. Çocuklara yönelik uygulana gelen merasimler arasında; ‘süyünçülöö’ (çocuğun doğumunu müjdeleme), ‘çocuğa isim verme’, ‘kırkın çıgaruu’ (kırklama/yeni doğan çocuğa 40 gün olduğunda yapılan özel merasim), ‘centek toy’ (yeni doğan çocuk için yapılan büyük kutlama), ‘beşik toy’ (çocuğu beşiğe koyma), ‘tuşoo kesüü’ (ip kesme merasimi), ‘sünnet etme’ sayılabilir. Aile içinde yapılan bu geleneksel kutlamalar Kırgız halkının inançlarını, maddi ve manevi değerlere olan yaklaşımlarını ve çocuklara gösterdiği tutumlarını yansıtmaktadır. Ayrıca Kırgız kültürünün sonraki nesillere aktarılmasında, aile içi değerlerin canlı tutulmasında ve çocuklara yeni değerlerin öğretilmesinde önemli bir yere sahip bulunmaktadır. Dini ve milli değerler içeren bu tür uygulamaların yaşatılması ve bu uygulamalardan üretilen değerlerin gerek örgün gerekse yaygın eğitime yansıtılmasının Kırgızistan’da aile kurumunun geleceğine yönelik önemli katkılar sağlayacağı kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler

Kırgızlar, Kırgız Kültürü, Gelenek, Aile, Değer..

Kaynakça

• Akmataliev, A. (2000). Kırgızdın Köönörbös Döölöttörü [Kırgızların Tükenmez Zenginlikleri]. Bişkek: Şam.
• Alimbekov, A. (1996). Kırgız Etnopedagogıkası [Kırgız Etnopedagojisi]. Bişkek: Altın Tamga.
• Erdem, M. (2005). Kırgız Türkleri: Dini ve Sosyal Hayat. Ankara: Türk Dünyası Vakfı Araştırmaları.
• Ergeshkyzy, A. (2020). Kırgız Toplumunda Aile ve Ailenin Değişen Yaşam Döngüsü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankaraö Türkiye.
• Kaktus Medya. (2021). Nazvanı samıye Populyarnıye İmena Dlya Novorojdennıh v Kırgızstane [Kırgızsitan’da Çocuklara En Yaygın Olarak Verilen İsimler Duyuruldu]. Alıntı yapılan site https://kaktus.media/doc/439538_nazvany_samye_popyliarnye_imena_dlia_novorojdennyh_v_kyrgyzstane.html
• Murzakmetov, A. (2015). Kırgız Salttarı (Kırgız Örf Adetleri) Alıntı yapılan site https://sputnik.kg/society/20151119/1020244458.html.