Osmanlı Medreselerinde İktisat Eğitimi/ Educatıon of Economıcs in Ottoman Madrasas

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 20, 93 - 102, 10.12.2013

Harun Şahin

Öz

Bu çalışma Osmanlı medreselerinde iktisat eğitiminin nasıl verildiği konusunda bilgiler sunmaktadır. Osmanlı medrese programlarında daha çok İslam eğitim-öğretim geleneğine özgü dersler yer almaktaydı. Tanzimat'tan önce Osmanlı medreselerinde iktisat adı altında bağımsız bir ders okutulmamakla birlikte, okutulan dersler klasik Osmanlı iktisat kültürünü barındırmaktaydı. Bu medreselerde ilimlerin sınıflandırılması geleneğine bağlı olarak bir kısım iktisadi konular da öğretilmiştir. İktisadi konular Osmanlı ilim geleneğinde büyük ölçüde ahlaki ilimler içerisinde erimiş durumdaydı. Osmanlı medreseleri geleneksel yapı özelliklerini büyük ölçüde koruduklarından, modern iktisat eğitimine yabancı kalmışlardır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Medrese, İktisat Eğitimi.

This study presents information on how the education of economics is given in Ottoman madrasas. Ottoman madrasa programs mostly included courses which were specific to the tradition of Islamic education-instruction. An independent course titled economics was provided in Ottoman madrasas and other courses involved the classical Ottoman economics culture before Tanzîmat period. Some topics on economics were also taught in these madrasas based on the tradition of the classification of sciences. Topics on economics largely melted within moral sciences in the Ottoman tradition of science. Ottoman madrasas did not know beans about modern education of economics because they largely protected their traditional structural features.

Key Words: Ottoman, Madrasa, Education of Economics.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Medrese, İktisat Eğitimi

Kaynakça

• Adıvar, A. Adnan (1991). Osmanlı Türklerinde İlim. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Atay, H. (1983). Osmanlı'larda Yüksek Din Eğitimi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Baltacı, C. (1976). XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri. İstanbul: İrfan Matbaası.
• Barkan, Ö. L. (2000). “Osmanlı Devleti'nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Tetkikler-Makaleler”. (1), İstanbul: İÜ Rektörlük Yayını No: 4214, İktisat Fakültesi Yayını No:565, Türk İktisat ve İçtimaiyat Tarihi Araştırmaları Merkezi Yayını. Yayına Haz.: Hüseyin Özdeğer.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1944). Ahlak Tarihi. I. Cilt, İstanbul: İÜ Edebiyat Fakültesi Yay.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1946). “Türkiye'de İktisat Tedrisatı Tarihçesi ve İktisat Fakültesi Teşkilatı”. İstanbul: İÜ İktisat Fakültesi İktisat ve İçtimaiyat Enstitüsü Yayını, İsmail Akgün Matbaası.
• Gül, A. (1997). Osmanlı Medreselerinde Eğitim-Öğretim ve Bunlar Arasında Dar'ul-Hadislerin Yeri. Ankara: TTK Yayını.
• Katip Çelebi (1941). Keşf-el Zunun. İstanbul: Maarif Matbaası. (I).
• Kınalızade Ali Efendi. Ahlak-ı Alai: Ahlak İlmi Haz: Hüseyin Akgül. Tercüman Gazetesi Yayınları, İstanbul.
• Mosca, G. (1945). Eski Yunanistan'da Siyasî Müessese ve Doktrinler. Çev: Mukbil Özyörük, Ankara: AÜ Hukuk Fakültesi Mecmuası, (II), (4).
• Orman, S. (1992). “İlm-i Tedbir-i Menzil Oikonomia ve İktisat”. Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, (I), Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayını, 265–310.
• Orman, S. (1992). “İslam İktisadi Düşünce Tarihinin Kaynakları”. İlim ve Sanat, (32), 50–57.
• Parmaksızoğlu, İ. (1976). “Medrese”. Türk Ansiklopedisi, (XXIII), Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 370–374.
• Sayar, A. G. (1986). Osmanlı İktisat Düşüncesinin Çağdaşlaşması. İstanbul: Der Yayınları, (1).
• Taşköprülüzade Ahmed Efendi (1975). Mevzuat'ül Ulûm. Üçdal Neşriyat, Cilt I, İstanbul.
• Tekeli, İ, ve İlkin, S. (1993). Osmanlı İmparatorluğu'nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, (VII).
• Yaltkaya, M. Ş. (1940). “Tanzimattan Evvel ve Sonra Medreseler”. Tanzimat, İstanbul: Maarif Matbaası, 463–467,
• Ziyaeddin Fahri (1934). Bizde Avrupavari İktisatçılığın Başlangıcı. İş Mecmuası, (1), İstanbul.