Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) Bitkisinin Uçucu Yağ Oranı, Uçucu Yağ Bileşenleri ve Antioksidan İçeriğinde Morfogenetik ve Ontogenetik Varyabilite

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 1, 0 - 0, 29.06.2016

Filiz Ayanoğlu , Şammas Başkaya Nadire Pelin Bahadırlı

Öz

Bu çalışma, biberiye (Rosmarinus officinalis L.) bitkisinde morfogenetik ve ontogenetik varyabilitenin uçucu yağ ve antioksidan içeriği üzerine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Denemede bitkinin herba, yaprak, sap ve çiçek örnekleri üç farklı dönemde (sonbahar, çiçeklenme başlangıcı ve tam çiçeklenme) hasat edilmişlerdir.

Denemede en yüksek uçucu yağ oranı sonbahar döneminde alınan yaprak örneklerinde %0,78 olarak belirlenmiştir. Bu oranı %0,58 ile çiçeklenme başlangıcı ve %0,49 ile tam çiçeklenme dönemi yaprak uçucu yağ oranları izlemiştir. Uçucu yağın temel bileşenleri genel olarak borneol, eucalyptol (1,8 cineole) ve camphor olarak bulunmuştur. En yüksek borneol oranı %23,52 ile tam çiçeklenme döneminde çiçeklerin hasadından elde uçucu yağda bulunurken, bunu %20,91 ile tam çiçeklenme dönemi ve %20,45 ile sonbahar dönemi herba uçucu yağları izlemiştir. En yüksek antioksidan içeriği 25,29 mmol.Fe⁺²/kg ile sonbahar döneminde hasat edilen bitkilerin yapraklarından elde edilmiştir.

Kaynakça

• Angioni A, Barra A, Cereti E, Barile D, Coisson JD, Arlorio M, Dessi S, Coroneo V, Cabras P, 2004. Chemical composition, plant genetic differences, antimicrobial and antifungal activity investigation of the essential of Rosmarinus officinalis L., Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52: 3530-3535.
• Aslan N, Baydar H, Kızıl S, Karık Ü, Şekeroğlu N ve Gümüşçü A 2015. Tıbbi aromatik bitkiler üretiminde değişimler ve yeni arayışlar. VII, Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kong. Syf: 483-507.
• Ayrancı E, Erkan N, Ayrancı G, 2008. Antioxidant activities of Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) extract, blackseed (Nigella sativa L.) essential oil, carnosic acid, rosmarinic acid and sesamol. Food Chemistry, 110: 76–82.
• Bai N, He K, Roller M, Lai CS, Shao X, Pan MH, 2010. Flavonoids andphenolic compounds from Rosmarinus officinalis L. Journal of Agricultural andFood Chemistry, 58: 5363–5367.
• Baratta MT, Dorman HJD, Deans SG, Figueiredo AC, Barroso JG, Ruberto G, 1998. Antimicrobial and antioxidant properties of some commercial essential oils. Flavour and Fragrance Journal, 13: 235-244.
• Malayoğlu H, 2010. Biberiyenin (Rosmarinus officinalis L.) antioksidan etkisi. Hayvansal Üretim, 51(2): 59-67.
• Baytop T, 1984. Türkiye’de bitkilerle tedavi. İstanbul Üniversitesi Yayın No:3255, Ecz. Fak. Yayın No:40, İstanbul.
• Becarro G, Mellano MG, Botta R, Chiabrando V and Bounous G, 2006. Phenolic and anthocyanin content and antioxidant activity in fruits of bilberry (Vaccinium myrtillus L.) and highbush blueberry (V. corymbosum L.) cultivars in North western Italy. Acta Hortic., 715: 553-558.
• Begum A, Sandhya S, Syed Shaff ath A, Vinod KR, Swapna R, Banji D, 2013. An in-depth review on the medicinal flora Rosmarinus officinalis L. (Lamiaceae). Acta Sci.Pol. Technol. Aliment., 12 (1): 61-74.
• Bozin B, Mimica-Dukic N, Samojlik I and Jovin E, 2007. Antimicrobial and antioxidant properties pf rosemary and sage (Rosmarinus officinalis L. and Salvia officinalis L, Lamiaceae) essential oils. J. Agric. Food Chem., 55:7879-7885.
• Ceccarini L, Flamini G, Cioni PL, Morelli I, Macchia M, 2002. Main agronomic-productive characteristics of two ecotypes of Rosmarinus officinalis L. and chemical composition of their essential oils. J. Agric. Food Chem., 2002, 50, 3512-3517.
• Ceylan A, 1987. Tıbbi bitkiler II. Ege Üniversitesi Yayın No:481.
• Çetin Ş, 1996. Biberiye (Rosmarinus officinalis L.)’de farklı biçim yüksekliklerinin verim ve verim komponentlerine etkisi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Elamrani A, Zrira S, Benjilali B, 2000. A study of Moroccan rosemary oils. Journal of Essential Oil Research, 12, 487–495.
• Erkan N, Ayrancı G, Ayrancı E, 2008. Antioxidant activities of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) extract, blackseed (Nigella sativa L.) essential oil,carnosic acid, rosmarinic acid and sesamol. Food Chemistry, 110: 76–82.
• Gurbuz B, Bagdat RB, Uyanik M and Rezaeieh KAP, 2015. Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) cultivation studies under Ankara ecological conditions. Industrial Crops and Products, Article in press.
• Gülbaba AG, Özkurt N, Kürkçüoğlu M, Başer KHC, 2002. Mersin ve Adana yöresindeki doğal biberiye (Rosmarinus officinalis L.) popülasyonlarının tespiti ve uçucu yağ verim ve bileşenlerinin belirlenmesi. Orman Bakanlığı Yayın No:193. ISSN:1300-7912 DOA Yayın No:25.
• Gülçin I, 2010. Antioxidant activity of food constituents: an overview. Arch Toxicol, 86: 345–391. DOI 10.1007/s00204-011-0774-2.
• Hussain AI, Anwar F, Chatha SAS, Jabar A, Mahboob S, Nigam PS, 2010. Rosmarinus officinalis essential oil: antiproliferative, antioxidant and antibacterial activities. Brazilian Journal of Microbiology, 41: 1070-1078.
• İlisulu K, 1992. İlaç ve baharat bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Ders Kitapları No: 1256 syf 360.
• Jiang Y, Wu N, Fu Y-J, Wang W, Luo M, Zhao CJ, Zu YG, Liu XL, 2011. Chemical composition and antimicrobial activity of the essential oil of Rosemary, Environ. Toxicol. Pharmacol., 32: 63-68.
• Jordan MJ, Vanesa Lax, Maria C Rota, Susana Loran,. José A. Sotomayor, 2013. Effect of bioclimatic area on the essential oil composition and antibacterial activity of Rosmarinus officinalis L.. Food Control, 30: 463 – 468
• Kırıcı S ve Çetin Ş, 1997. Effect of height of cutting on herba leaf yield and essential oil content of Rosmarinus officinalis L. proceeding of the XI. World Forestry Congress 13-22 October 1997, Antalya 3:15.
• Kırıcı S ve İnan M, 2002. Effect of different harvesting time on the essential oil content of Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) in the Çukurova conditions. In Proceedings of the Workshop on Agricultural and Quality Aspects of Medicinal and Aromatic Plants, (Ed. M. ÖZGÜVEN) May 29- June 01-2001 Adana.
• Kırıcı S, 2015. Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin genel durumu. TÜRKTOB, 4(15): 4-6.
• Kırpık M, 1998. Farklı kökenli Rosmarinus officinalis L. (biberiye) bitkilerinin verim ve uçucu yağları üzerinde araştırmalar. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Malayoğlu BH, 2010. Biberiyenin (Rosmarinus officinalis L.) antioksidan etkisi. Hayvansal Üretim, 51(2): 59-67.
• Mkaddem M, Romdhane M, Ibrahim H, Ennajar M, Lebrihi A, Mathieu F, Bouajila J, 2010. Essential oil of Thymus capitatus Hoff. et Link. from Matmata, Tunisia: gas chromatographymass spectrometry analysis and antimicrobial and antioxidant activities. J Med Food, 13(6) 1500–4.
• Moghtader M, Afzali D, 2009. Study of the antimicrobial properties of the essential oil of rosemary. American-Eurosian J. Agric. & Environ. Sci., 5(3): 393-397.
• Mukazayire M-J, Tomani JC, St´evigny C, Chalchat JC, Conforti F, Menichini F, Duez P, 2011. Essential oils of four Rwandese hepatoprotective herbs: gas chromatography-mass spectrometry analysis and antioxidant activities. Food Chem., 129(3):753–60.
• Önal S, 1992. Bazı orman tali ürünlerinin kuru ağırlıkları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Araştırma Bülteni Sayı:124, Ankara.
• Özgüven M, Kırıcı S, Tansı S, Aksungur P, Yaman A, 1995. Tıbbi Bitkiler Araştırma ve Geliştirme Projesi. Tübitak, Proje No: TOVAG-990/Dpt. (Temmuz 1995).
• Pellegrini N, Serafini M, Colombi B, Del Rio D, Salvatore S, Bianchi M and Brighenti F, 2003. Total antioxidant capacity of plant food, beverages and oils consumed in Italy assessed by three different in vitro assays. J. Nutr., 133:2812-2819.
• Pintero G, Usai M, Bradesi P, Juliano C, Boatto G, Tomi F, Chesa M, Cerri R, Casanova J, 2002. Chemical composition and antimicrobial activity of Rosmarinus officinalis L. oils from Sardinia and Corsica. Flavour Fragr. J., 17:15-19. doi: 10.1002/ffj.1022.
• Sánchez-Camargo AP, Valdés A, Sullini G, García-Cañas V, Cifuentes A, Ibáñez E, Herrero M, 2014. Two-step sequential supercritical fluid extracts from rosemary with enhanced anticancer activity. J. Funct. Foods, 11: 293-303.
• Singh M and Guleria N, 2012. Influence of harvesting stage and inorganic and organic fertilizers on yield and oil composition of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) in a semi-arid tropical climate. Industrial Crops and Products, 42: 37– 40.
• Sönmez C, 2008. Farklı kökenli biberiye (Rosmarinus officinalis L.) populasyonlarının bazı agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana. syf:66.
• Tewari R, Virmani OP, 1987. Chemistry of Rosemary Oil. C.I.M.A.P. India, 9(4): 185-198.
• Usai M, Marchetti M, Foddai M, Del Caro A, Desogus R, Sanna I, Piga A, 2011. Influence of different stabilizing operations and storage time on the composition of essential oil of thyme (Thymus officinalis L.) and rosemary (Rosmarinus officinalis L.). LWT - Food Science and Technology, 44: 244- 249.
• Valdés A, Simó C, Ibáñez C, Rocamora L, Ferragut JA, García-Cañas V, Cifuentes A, 2012. Effect of dietary polyphenols on K562 leukemia cells: A Foodomics approach. Electrophoresis, 33: 2314–2327.
• Wang W, Li N, Luo M, Zu Y, Efferth T, 2012. Antibacterial activity and anticancer activity of Rosmarinus officinalis L. essential oil compared to that of its main components. Molecules, 17:2704–2713. doi: 10.3390/molecules17032704.
• Wojdylo A, Oszmianski J, Czemerys R, 2007. Antioxidant activity and phenolic compounds in 32 selected herbs. Food Chemistry, 105: 940-949.
• Yeşil Celiktaş Ö, Girgin G, Orhan H, Wichers HJ, Bedir E, Vardar Sukan F, 2007. Screening of free radical scavenging capacity and antioxidant activities of Rosmarinus officinalis extracts with focus on location and harvesting times. Eur. Food Res. Technol., 224: 443–451.
• Yosr Z, Taroub B and Mohamed B, 2010. Essential oil composition in two Rosmarinus officinalis L. varieties and incidence for antimicrobial and antioxidant activities. Food and Chemical Toxicology, 48:3144-3152.
• Yosr Z, Hnia C, Rim T and Mohamed B, 2012. Changes in essential oil composition and phenolic fraction in Rosmarinus officinalis L. var. typicus Batt. organs during growth and incidence on the antioxidant activity. Industrial Crops and Products, 43(2013):412-419.
• Zu YG, Wang W, Wu N, Fu YJ, 2008. Antioxidative activity of Rosmarinus officinalis L. essential oil compared to its main componenets. Food Chemistry, 108(2008):1019-1022.