Şekerotu (Stevia rebaudiana Bertoni) ve Melisa (Melissa officinalis L.)'nın Farklı Sıcaklık ve CO2 Konsantrasyonlarına Tepkilerinin Araştırılması

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 2, 49 - 60, 04.12.2017

Ayşe Tursun , Elif Türk İlhan Üremiş

Öz

Sanayileşmeye ve yerleşim bölgelerinden çıkan sera gazlarına bağlı
olarak çevre hızla büyük miktarda kirlenmekte ve küresel boyutta sorunlar
giderek artmaktadır. Özellikle sera gazları içerisinde ve küresel ısınmada
önemli payı olan CO₂ ve buna bağlı olarak artan sıcaklık bitkiler
açısından da bazı olumlu ve olumsuz özellikleri ortaya çıkarmaktadır. Günümüzde
insan sağlığı açısından önemli rolü bulunan ve tıbbi - aromatik bitkiler
içerinde yer alan Melissa officinalis
L. (Melisa, Oğulotu) ve Stevia rebaudiana
Bertoni (şekerotu) bitkilerinin değişik CO₂ konsantrasyonlara ve değişik
sıcaklıklara olan tepkilerini belirlemek amacıyla çalışmalar İnönü
Üniversitesi, Ziraat Fakültesi’nde bulunan tam otomasyonlu 4 odalı serada yürütülmüştür.
Denemeler farklı sıcaklık (26 ⁰C/16 ⁰C, 29 ⁰C/19
⁰C, 32 ⁰C/22 ⁰C, 35 ⁰C/25 ⁰C)
ve farklı CO₂ (400 ppm, 600 ppm, 800 ppm, 1000 ppm) konsantrasyonlarında
4 tekerrürlü olarak tesadüf parselleri deneme desenine göre yapılmıştır. Çalışmalar
sonucunda şekerotu ve melisa bitkilerinde en yüksek G-max (maksimum çimlenme
oranı) değeri 400 ppm CO₂ ve 26 ⁰C/16 ⁰C
sıcaklıktan elde edilmiştir. Şeker otu ve melisa’nın bitki boyu, yaş ağırlık,
kuru ağırlık, kök boyu, kök yaş ağırlığı ve kök kuru ağırlıklarında en düşük
değerler 400 ppm CO₂ ve 26 ⁰C/16 ⁰C sıcaklık
değerlerinden alınırken, en yüksek veriler 1000 ppm CO₂ ve 35 ⁰C/25
⁰C sıcaklık derecelerinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeker otu, melisa, sıcaklık, karbondioksit, çimlenme

Kaynakça

• Ahrens CD, 1988. Meteorology Today. An Introduction to Weather, Climate and the Environment, 3rd Edition, West Publishing Com.,581s.
• Akıncı IE, Akıncı S, 2010. Effect of chromium toxicity on germination and early seedling growth in melon (Cucumis melo L.) African Journal of Biotechnology, 9 (29): 4589-4594.
• Akın G, 2006. Küresel ısınma, nedenleri ve sonuçları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46 (2): 29-43.
• Alberto AMP, Ziska LH, Cervancia CR, Manalo PA, 1996. The influence of increasing carbon dioxide and temperature on competitive interactions between a C3 crop, rice (Oryza sativa) and a C4 weed (Echinochloa glabrencens). Australian Journal of Plants Physiology, 23 (6): 795-802.
• Bakal AI, O’Brien Nabors L, 1986. Stevioside. In: Alternative Sweeteners (O’Brien Nabors L, Gelardi RC, Eds.), Marcel Dekker, Inc., New York, pp. 295-307.
• Baydar H, 2013. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Yayın No:51, Isparta.
• Baytop T, 1984. Türkiye’de Bitkilerle Tedavi. İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Yayınları No: 40, İstanbul.
• Brandle JE, Starratt AN, Gijzen M, 1998. Stevia rebaudiana: Its a agricultural, biological and chemical properties. Can. J. Plant Sci. 78: 527-536.
• Cacciola F, Delmonte P, Jaworska K, Dugo P, Mondello L, Rader JI, 2011. Employing ultra high pressure liquid chromatography as the second dimension in a comprehensive two-dimensional system for analysis of Stevia rebaudiana extracts. Journal of Chromatography A, 1218: 2012-2018.
• Conroy JP, Senewera S, Basra AS, Rogers G ve Nissen-Wooler B, 1994. Influence of rising atmospheric CO2 Consentrations and temperature on growth, yield and grain quality of cereal crops. Journal of Plant Physiology, 21: 741758.
• Cramber B, Ikan R, 1986. Sweet glycosides from Stevia plants. Chem. Br.,22: 915-916
• Davis PH, 1982. Flora of Turkey and East Aegean Island, Vol:7. University of Edinburgh, England.
• Ghaffari A, Cook HF, Lee HC, 2002. Climate change and winter wheat management: A modelling scenario for South-eastern England. Climatic Change, 55: 509-533.
• Houghton J, 2005. Global Warming Rep. Prog. Phys., 68: 1343- 1403
• Jones PD, Wigley TML, Farmer G, 1991. Marine and Temperature Data Sets: A Comparision and A Look at Recent Trends In: Greenhouse
• Gas-Induced Climatic Change (Schlesinger, M.E. Ed.),. Elsevier, Amsterdam, 1007-1023.
• IPPC (2001), Climate Change 2001: Synthesis Report Summary for Policymarkers. http:/www.ipcc.ch/ipccreports/tar/vo14/pdf/spm.pdf,30.06.2009.
• Kadıoğlu M, 2008. Günümüzden 2100 yılına küresel iklim değişikliği. TMMOB İklim Değişikliği Sempozyumu 13-14 Mart 2008 Ankara.
• Karl TR, Kukla G, Razuvayev VN, 1991. Global warming: Evidence for asymmetric diurnal temperature change. Geophysical Research Letters, 18 : 2253-2256.
• Kim J, Choi YH, Choi YH, 2002. Use of stevioside and cultivation of Stevia rebaudiana in Korea. In: Stevia, the Genus Stevia. Medicinal and Aromatic Plants-Industrial
• Profiles, (Kinghorn AD Ed.) Taylor and Francis, London/NewYork, 196-202.
• Kinghorn AD, Soejarto DD, 1991. Stevioside. In: Alternative Sweeteners (O’Brien Nabors L, Gelardi RC Eds.) Marcel Dekker, Inc., New York, pp. 157-171.
• Korkmaz K, 2007. Küresel ısınma ve tarımsal uygulamalara etkisi. Alatarım, 6(2):43-49.
• Lemus-Mondaca R, Vega-Galvez A, Zura-Bravo L, Ah-Hen K. 2012. Stevia rebaudiana Bertoni, source of a high-potency natural sweetener: a comprehensive review on the biochemical, nutritional and functional aspect. Food Cheem., 132: 1121-1132.
• Maccracken MC, 2001. Global Warming: A Science Overwiev, In: Global Warming and Energy Policy. Kluwer Academy/Plenum Publishers, pp. 151-159 Newyork ..
• Mizutani K, Tanaka O, 2002. Use of Stevia rebaudiana sweeteners in Japan. In: Stevia, the genus Stevia, medicinal and aromatic plants-industrial profiles (Kinghorn AD, Ed),, London and NY: Taylor and Francis, 178-195.
• Norby RJ, Wullschleger SD, Gunderson CA, Jonhson DW, Ceule-Mans R, 1999. Tree responses to rising CO2 in field experiments: Implications for he future forest. Plant, Cell and Environment, 22: 683-714.
• Pal PK, Prasad R, Pathania V, 2013. Effect of decapitation and nutrient aplications on shoot branching, yield and accumulation of secondary metabolites in leaves of Stevia rebaudiana Bertoni. J. Plant Physiol, 170: 1526-1535.
• Patterson DT, 1993. Implications of global climate change for impact of weeds, insects and plant diseases. International Crop Science, 1: 273-280.
• Poorter H, Navas ML, 2003. Plant growth and competition at elevated CO2: On winners, losers and functional groups. New Physology, 157: 175-198.
• Price AJ, Runion GB, Prior SA, Rogers JrHH, Torbert III HA, Gjerstad DH, 2006. The invasive weed tropical spiderwort increases growth under elevated atmospheric CO2 (Abstract). Symposium on tropical Spiderwort: A New Troublesome Exotic-Invasive Weed in Peanut. 38th American Peanut Research and Education Society, 119. Pp82.
• Sarı AO, 2001. Farklı Kökenli Melissa officinalis L. (Oğulotu)’lerin Menemen ve Bozdağ Ekolojik Koşullarında Bazı Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
• Şaylan L, 1995. Bitki gelişimi simülasyon modellerinin toprak, bitki ve su ilişkisinin analizinde kullanılması. 5. Ulusal Kültür Teknik Kongresi Bildirileri, Kültür Teknik Derneği, 30 Mart-2 Nisan 1995, Kemer-Antalya, 311-317.
• Tanaka O, 1997. Improvement of taste of natural sweeteners. Pure Appl. Chem., 69: 675-683.
• Tezcan A, Atılgan A, Öz H 2011. Levels of carbon dioxide in greenhouses and possible effects of carbon dioxide fertilization. Ziraat Fakültesi Dergisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 6 (1): 44-51.
• Tubiello FN, Rosenzweig C, Volk T, 1995. Interactions of CO2, temperature and management practises. Simulations with a modified version of CERES-Wheat. Agricultural System, 49: 135-152.
• Wolker-Rieck U, 2012. The leaves of Stevia rebaudiana (Bertoni), their constituents and the analyses there of: a review. J. Agric. Food Chem., 60 (4) 886-895.
• Ziska LH, Bunce AJ, 1993. The influence of elevated CO2 and temperature on seed germination and emergence from soil. Field Crops Research, 34 (2): 147-157