Bazı Yaygın Mürdümük Çeşitlerinde Kuraklık Stresinin Çimlenme Ve Fide Gelişimine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 2, 218 - 231, 25.12.2018

Hilal Aslan İbrahim Atış

Öz

Bu
araştırma 3 yaygın mürdümük (Lathyrus
sativus L.) çeşidinin (Eren, İptaş ve Karadağ) farklı kuraklık
düzeylerindeki çimlenme ve fide gelişimlerini değerlendirmek amacıyla
yürütülmüştür. Araştırmada mürdümük çeşitlerinin kuraklık stresine tepkilerini
belirlemek amacıyla, saf su (kontrol), -3, -6, -9 ve -12 bar ozmotik basınca sahip
PEG-6000 solüsyonları ile kuraklık ortamları oluşturulmuştur. Araştırmada
çimlenme oranı, çimlenme indeksi, ortalama çimlenme süresi, fide boyu, kök
uzunluğu, fide-kök yaş ağırlığı, tolerans indeksi incelenmiştir. İncelenen
özelliklerden,  kök uzunluğu, fide
uzunluğu, fide yaş ağırlığı, çimlenme oranı, ortalama çimlenme süresi, tolerans
indeksi değerleri çeşitlere bağlı olarak istatistiksel olarak önemli farklılık
gösterirken, kök yaş ağırlığı ve çimlenme indekisi üzerinde çeşitlerin etkisi
istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. İncelenen tüm özelliklerin artan
kuraklık düzeylerinden olumsuz etkilendiği ve bu etkinin istatistiksel olarak
önemli olduğu belirlenmiştir. Çimlenme oranı sadece -12 bar ozmotik basınç
düzeyinde önemli oranda azalırken, diğer özellikler kuraklığın daha düşük
dozlarından önemli derecede etkilenmiştir. Araştırma sonuçları kurak koşullarda
daha iyi çimlenme ve fide gelişimi gösteren Eren çeşidinin kurak koşullarda
tercih edilebileceğini göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

mürdümük, kuraklık, çimlenme

Kaynakça

• Akıncı İE, Çalışkan Ü, 2010. Kurşunun bazı yazlık sebzelerde tohum çimlenmesi ve tolerans düzeyleri üzerine etkisi. Ekoloji, 19(74): 164-172.
• Almansouri M, Kinet JM, Lutts S, 2001. Effect of salt and osmotic stresses on germination in durum wheat (Triticum durum Desf.). Plant and Soil, 231: 243-254.
• Atış İ, 2011. Bazı silajlık sorgum (Sorghum bicolor L. Moench) çeşitlerinin çimlenmesi ve fide gelişimi üzerine tuz stresinin etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2):58-67.
• Aydın M, Hossein Pour A, Haliloğlu K, Tosun M, 2015. Effect of putrescine application and drought stress on germination of wheat (Triticum aestivum L.). Atatürk University Journal of the Agricultural Faculty, 46(1): 43-45.
• Balkan A, Gençtan T, 2013. Ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) osmotik stresin çimlenme ve erken fide gelişimi üzerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2): 44-52.
• Bilgili D., Atak M., Mavi K, 2018. Bazı ekmeklik buğday genotiplerinde tuz ve kuraklık stresinin çimlenme ve fide gelişimine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(1): 85-96.
• Campbell CG, 1997. Grass pea. Lathyrus sativus L. Promoting the conversation and use of underutilized and neglected crops.18. Institute of plant genetics and crop plant research gatersleben /International Plant Genetic Resources Institute. Rome, Italy.
• Carpıcı EB, Celık N, Bayram G, 2009. Effects of salt stress on germination of some maize (Zea mays L.) cultivars. African Journal of Biotechnology, 8(19): 4918-4922.
• Castroluna A, Ruiz OM, Quiroga AM, Pedranzani HE, 2014. Effects of salinity and drought stress on germination, biomass and growth in three varieties of Medicago sativa L. Avances en Investigación Agropecuaria, 18(1): 39-50.
• Çalıkoğlu M, Tilki F, 2002. Orman ağacı tohumlarında çimlenme- su stresi ilişkisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 52(1): 77-88.
• Çarpıcı BE, Erdel B, 2015. Bazı yonca çeşitlerinde (Medicago sativa L.) kuraklık stresinin çimlenme özellikleri üzerine etkisi. Derim, 32 (2):201-210.
• Çırak C, Esendal E, 2006. Soyada kuraklik stresi. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2): 231-237.
• De Leonardis AM, Marone D, Mazzucotelli E, Neffar F, Rizza F, Di Fonzo N, Cattivelli L, Mastrangelo AM, 2007. Durum wheat genes up-regulated in the early phases of cold stress are modulated by drought in a developmental and genotype dependent manner. Plant Science, 172(5): 1005-1016.
• Ellis RH, Roberts EH, 1980. Towards a rational basis for seed testing seed quality. (Ed. P. Hebblethwaitei). Seed Production. Butterworths, London, pp.605-635.
• Fallahi HR, Fadaeian G, Gholami M, Daneshkhah O, Hosseini FS, Aghhavani- Shajari M, Samadzadeh A, 2015. Germination response of grasspea (Lathyrus sativus L.) and arugula (Eruca sativa L.) to osmotic and salinity stresses. Plant Breeding and Seed Science, 71: 97-108.
• Farsiani A, Ghobadi ME, 2009. Effects of PEG and NaCl stress on two cultivars of corn (Zea mays L.) at germination and early seedling stages. World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Agricultural and Biosystems Engineering, 3(9): 442-445.
• Gheidary S, Akhzari D,Pessarakli M, 2017. Effects of salinity, drought, and priming treatments on seed germination and growth parameters of Lathyrus sativus L. Journal of Plant Nutrition, 40(10): 1-23.
• Ghorbanpour A, Mami Y, Ashournezhad M, Abri F, Amani M, 2011. Effect of salinity and drought stress on germination of fenugreek. African Journal of Agricultural Research, 6(24): 5529-5532.
• Gunes A, Cicek N, Inal A, Alpaslan M, Eraslan F, Guneri E, Guzelordu T, 2006. Genotipic response of chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars to drought stress implemented at pre- and postanthesis stages and its relations with nutrient uptake and efficiency. Plant Soil Environ, 52: 368- 376.
• Gürbüz A, Kaya M, Divanlı Türkan A, Kaya G, Kaya MD, Çiftçi CY, 2009. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde tane iriliği ve kuraklık stresinin çimlenme özelliklerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1), 69–74.
• Karadağ Y, 2009. Mürdümük. (Ed. R. Avcıoğlu, R. Hatipoğlu, Y. Karadağ), Yembitkileri: Baklagil Yembitkileri, (Cilt II), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayını, İzmir, 471-479.
• Kaufman MR, Eckard AN, 1971. Evolution of stress control by polyethylene. Glycols by analysis of gulation. Plant Physiology, 47: 453-456.
• Kaya MD, Okçu G, Atak M, Çıkılı Y, Kolsarıcı Ö, 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy, 24: 291–295.
• Khodarhmpour Z, 2011. Effect of drought stress induced by polyethylene glycol (PEG) on germination indices in corn (Zea mays L.) hybrids. African Journal of Biotechnology, 10 (79): 18222-18227.
• Kökten K, Karaköy T, Bakoglu A, Akçura M, 2010. Determination of salinity tolerance of some lentil (Lens culinaris M.) varieties. Journal of Food, Agriculture & Environment, 8(1): 140- 143.
• Molor A, Khajidsuren A, Myagmarjav U, Vanjidorj E, 2016. Comparative analysis of drought tolerance of Medicago L. plants under stressed conditions. Mongolian of Agricultural Sciences, 19(03): 32-40.
• Mujtaba SM, Faisal S, Khan MA, Mumtaz S, Khanzada B, 2016. Physiological studies on six wheat ( Triticum aestivum L.) genotypes for drought stress tolerance at seedling stage. Agricultural Research & Technology: Open Access Journal, 1(2): 1-6.
• Muscolo A, Sidari M, Anastasi U, Santonoceto C, Maggio A, 2014. Effect of PEG-induced drought stress on seed germination of four lentil genotypes. Journal of Plant Interactions, 9(1): 354-363.
• Mut Z, Akay H, 2010. Effect of seed size and drought stress on germination and seedling growth of naked oat (Avena sativa L.). Bulgarian Journal of Agricultural Science, 16(4): 459-467.
• Okçu G, Kaya MD, Atak M, 2005. Effects of salt and drought stresses on germination and seedling growth of pea (Pisum sativum L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 29: 237-242.
• Pantola S, Vibhuti Bargali K, Bargali SS, 2017. Screening of three leguminous crops for drought stress tolerance at germination and seedling growth stage. Indian Journal of Agricultural Sciences, 87(4): 467-472.
• Partheeban C, Chandrasekhar CN, Jeyakumar P, Ravikesavan R, Gnanam R, 2017. Effect of PEG induced drought stress on seed germination and seedling characters of maize (Zea mays L.) genotypes. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 6(5): 1095-1104.
• Petrovic G, Jovicic D, Nikolic Z, Tamindzic G, Ignjatov M, Milosevic D, Milosevic B, 2016. Comparatıve study of drought and salt stress effects on germınatıon and seedlıng growth of pea. Genetika, 48(1): 373-381.
• Piwowarczyk B, Kaminska I, Rybinski W, 2014. Influence of PEG generated osmotic stress on shoot regeneration and some biochemical parameters in Lathyrus culture. Czech Journal Genetic Plant Breed, 50(2): 77-83.
• Pratap V, Sharma YK, 2010. Impact of osmotic stress on seed germination and seedling growth in black gram (Phaseolus mungo). Journal of Environmental Biology, 31(5): 721-726.
• Saxena NP, Johansen C, Saxena MC, Silim SN, 1993. Selection for drought and salinity tolerance in cool-season food legumes (Ed. KB. Singh, MC. Saxena). Breeding for Stress Tolerance in Cool-Season Food Legumes. United Kingdom, 245-270.
• Uğur Ö, 2015. Kuraklık stresinin arpada ilk gelişme dönemi üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Van.Van der Berg L, Zeng YJ, 2006. Response of South African indigenous grass species to drought stress induced by polyethylene glycol (PEG) 6000. South African Journal of Botany, 72:284-286.
• Van der Berg L, Zeng YJ, 2006. Response of South African indigenous grass species to drought stress induced by polyethylene glycol (PEG) 6000. South African Journal of Botany, 72:284-286.
• Wang YR, Yu L, Nan ZB, Liu YL, 2004. Vigor tests used to rank seed lot quality and predict field emergence in four forage species. Crop Science, 44(2): 535-541.
• Yağmur M, Kaydan D, 2008. Alleviation of osmotic stress of water and salt in germination and seedling growth of triticale with seed priming treatments. African Journal of Biotechnology, 7(13): 2156-2162.