Bireysel ve Takım Sporcularının Psikolojik Performans Stratejilerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 11, 30.06.2021

Ahmet Arslan , Erhan Şahin , Orhan Şahin

Öz

Bu çalışmanın amacı bireysel ve takım sporcularının psikolojik performans stratejilerinin incelenmesidir. Çalışmaya farklı spor branşlarında yarışan 60’ı kadın (%35,5), (yaş=18,72±3,46), 109’u erkek (%52,8), (yaş=19,28±4,98) olmak üzere toplam 169 sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada sporcuların demografik bilgilerini (cinsiyet, yaş, milli durum ve spor deneyimi) içeren Kişisel Bilgi Formu ile sporcuların psikolojik performans stratejilerini ölçmek için Miçooğulları (2017) tarafından Türkçeye geçerliliği ve güvenirliliği çevrilen, Thomas vd. (1999) tarafından geliştirilen TOPS ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 25 Paket Programı kullanılmıştır. Sporcuların psikolojik performans stratejilerinin cinsiyet, branş ve milli durum değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için verilere T-Testi uygulanmıştır. Spor deneyim süresi değişkenleri ile envanterden elde edilen puanlar arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak, psikolojik performans stratejileri alt boyutlarından negatif düşünme alt boyutunda takım sporcularının puanları bireysel sporculara oranla daha yüksek ortalamaya sahip iken; imgeleme alt boyutunda bireysel sporcuların puanları takım sporcularına oranla daha yüksek ortalamaya sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca hedef, imgeleme, kendinle konuşma alt boyutları sonuçlarına göre milli sporcuların puanları milli olmayan sporculara oranla daha yüksek ortalamaya sahip olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Bireysel Spor,, Takım Sporu,, Psikolojik Performans

Examining the Psychological Performance Strategies of Individual and Team Athletes

Öz

The aim of this study is to examine the psychological performance strategies of individual and team athletes. A total of 169 athletes, 60 women (35.5 %), (age=18,72±3,46), and 109 men (52,8 %), (age=19,28±4,98), competing in different sports branches, voluntarily participated in the study. In the study, with the Personal Information Form containing the demographic information of the athletes (gender, age, national status and sports experience) and the TOPS scale, which was translated into Turkish by Miçooğulları (2017) and developed by Thomas vd. (1999), was used to measure the psychological performance strategies of the athletes. SPSS 25 Package Program was used in the analysis of the data. In order to determine whether the psychological performance strategies of the athletes differ according to gender, branch and national status variables, T-Test was applied to the datas. Pearson's correlation analysis was used to determine the relationship between the variables of sports experience time and the scores obtained from the inventory. As a result, while the scores of the team athletes in the negative thinking sub-dimension of the psychological performance strategies sub-dimensions were higher than the individual athletes; in the imagination sub-dimension, it was determined that individual athletes' scores were higher than team athletes. In addition, according to the results of the sub-dimensions of goal, visualization, and talking with yourself, it was determined that the scores of national athletes had a higher average than non-national sportsmen.

Anahtar Kelimeler

Individual Sport,, Team Sport,, Psychological Performance

Kaynakça

• Altıntaş, A., Akalan C. (2008). Zihinsel Antrenman ve Yüksek Performans. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, VI (1) 39-43.
• Altıntaş, A., Kelecek, S., & Aşçı, H.F. (2013). Elit Sporcularda Durumsal Güdülenme ve Optimal Performans Duygu Durumu Arasındaki İlişki, Pamukkale Journal of Sport Sciences, Vol.4, Special Issue, Pg:14-21.
• Arı, Ç., Ulun, C., Yarayan, Y. E., Dursun, M., Mutlu, T., & Üstün, Ü. D. (2020). Mindfulness, healthy life skills and life satisfaction in varsity athletes and university students, Progress in Nutrition, 22.
• Aslan, Ö. (2015). Golfe Yeni Başlayanlarda (13-15 Yaş), Zihinsel antrenman uygulamalarının pata vuruş becerisini öğrenme sürecine etkisi.
• Baltaş, Z. & Baltaş, A. (2012). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi.
• Bayköse, N. (2014). Sporcularda kendinle konuşma ve imgeleme düzeyinin optimal performans duygu durumunu belirlemedeki rolü. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Bayköse, N. (2017). Sporcuların kendinle konuşma ve tutkunluk düzeylerinin zihinsel dayanıklılık düzeylerini belirlemedeki rolü. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bedir, D. Erhan, E.S., & Akkuş, Y. (2019). Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Sporcuların Psikolojik Becerilerini Etkiler Mi? Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, C:21, S:1(A), ISSN:1302-2040.
• Berengüí, R., García-Pallarés, J., López-Gullón, J. M., Garcés de Los Fayos, E. J., Caravaca, E. C., & Martinez-Abellán, A. (2013). Fundamental psychological skills in Olympic Wrestling Cuadernos de Psicología del Deporte, 12 (2), 19-22.
• Bozkurt, S. (2009). Sportif Performansa Psikolojik Bakış, Celal Bayar Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2009, 5,1:28-37.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 3. Baskı Ankara: Pegem Akademi.
• Cankurtaran, Z. (2020). Okçuların Rekabet Ortamında Kullandıkları Zihinsel Antrenman Becerilerinin Sıralama Atış Skorlarına Etkisi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 13-29.
• Cox, R.H. (1998). Sport Psychology: Concepts and Applications (4th ed.), WCB/Mc Graw Hill, Boston: 4.
• Cox, R.H. (2012). Sport Psychology. Concepts and Applications. 7th ed., New York: McGraw-Hill, 297-298.
• Çavdar, E., & Kaya, M. (2021). Zihinsel Canlandırmanın Sirkadiyen Ritme Göre Dart Atış Performansına Etkisi. Journal of Physical Education & Sports Science/Beden Egitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1).
• Çiftçi, M. C., Tolukan, E., & Yılmaz, B. (2021). Sporcuların Zihinsel Antrenman Becerileri ile Sürekli Sportif Öz Güven Düzeyleri Arasındaki İlişki. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 26(1), 151-162.
• Ekmekçi, R. (2016). Hakemlikte Zihinsel Hazırlık. Ankara: Detay.
• Ekmekçi, R. (2017). Sporda Zihinsel Antrenman (Bir Adım Önde). Ankara: Detay.
• Erdoğan, B. S., & Gülşen, D. B. A. (2020). Spor Bilimleri Fakültesinde Öğrenim Gören Sporcuların Zihinsel Antrenman Düzeylerinin Belirlenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 219-228.
• Erdoğan, E. & Karatas, Ş. (2019). Kadın Sporcuların Şiddet Eğilimi İle Psikolojik Durumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, C:1, S:2, ISSN: 2667-8985
• Erdoğan, N., Zekioğlu, A. & Dorak, F. (2014). Hentbol Antrenörlerine Göre, Sporcuların Performansını Psikolojik Yönden Etkileyen Faktörler Nelerdir? Nitel Çalışma. International Journal of Science Culture and Sport, July, ISSN: 2148-1148
• Gürer, B., Bektaş, F., & Kural. B. (2018). Doğa Sporları Faaliyetlerine Katılan Sporcuların Psikolojik Performanslarının İncelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi Journal of Sports and Performance Researches, 9(2): 74-85.
• Güvendi, B., Güçlü, M., & Işım, T.A. (2018). Korumalı Futbol (Amerikan Futbol) Sporcularının Kişilik Özellikleri ve Psikolojik Performans Stratejileri ile Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişki, İ.Ü. Spor Bilimleri Dergisi, C:8, S:2, ISSN 2630-6077
• Güvendi, B., Güçlü, M., ve Işım T.A. (2019). Psikolojik Performans Stratejileri Uygulamalarının Bazı Bağımsız Değişkenlere Göre İncelenmesi. Volume 14 Issue 3, 2019, p. 1499-1512.
• Kaplan, E., & Andre, H. (2021). Investigation of the Relationship Between Mental Training and Sports Injury Anxiety. Turkish Journal of Sport and Exercise, 23(1), 1-8.
• Karaca, R., & Gündüz, N. (2021). Oryantiring Sporcularında Zihinsel Antrenman ve Performans İlişkisinin İncelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(1), 99-115.
• Kılıç, M. (2019). Sosyolojik Açıdan Sporda Şiddet Olgusu: Bütüncül Bir Bakış, Muhakeme Dergisi, 2(1), 83-98.
• Kulak, A., Kerkez, F. İ., & Aktaş, Y. (2011). Zihinsel antrenman programının 10-12 yaş futbolcularda bazı motor özelliklere etkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 104-114.
• Miçooğulları, B. O. (2017). Reliability and validity of the Turkish language version of the Test of Performance Strategies. Montenegrin Journal of Sports Science and Medicine, 6(1), 73.
• Nicholls, A. R., & Polman, R. C. (2007). Coping in sport: A systematic review. Journal of Sports Science, 25(1), 11-31
• Öner, Ç., & Cankurtaran, Z. (2020). Elit Okçuların Zihinsel Beceri ve Tekniklerinin Atış Performanslarını Belirleyici Rolü. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 2(1), 1-9.
• Özdal, M., Akcan, F., Abakay, U., & Dağlıoğlu, Ö. (2013). Video destekli zihinsel antrenman programının futbolda şut becerisi üzerine etkisi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 40-46.
• Syer, J. & Connolly, C. (1998). Sporcular için antrenman rehberi. (E. Umur, Çev.). Ankara: Bağırgan.
• Tabachnick, L, & Fidell, L, S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
• Thomas, P. R., Murphy, S. M., & Hardy, L. (1999). Test of performance strategies: Development and preliminary validation of a comprehensive measure of athletes' psychological skills. Journal of Sports Science, 17(9), 697-711. Yarayan, Y. E., & Ayan, S. (2018). Farklı takım sporlarında olan sporcuların imgeleme biçimlerinin incelenmesi, Journal of International Social Research, 11(60).
• Yarayan, Y. E., & İlhan, E. L. (2018). Sporda zihinsel antrenman envanteri’nin (SZAE) uyarlama çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(4), 205-218.
• Yarayan, Y. E., Yıldız, A. B., & Gülşen, D. B. A. (2018). Examination of mental toughness levels of ındividual and team sports players at elite level according to various variables, Journal of International Social Research, 11(57), 992-999.
• Yarayan, Y. E., Yıldız, A. B., Gülşen, D. B. A., & İlhan, L. (2020). Futbolculuk seviyesi prososyal ve antisosyal davranışların bir belirleyicisi midir? Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(4), 125-133.
• Yıldırım, Y. & Sunay, H. (2009) Türkiye’de Performans Tenisi Yapan Sporcuların Tenise Başlama Nedenleri ve Beklentileri, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2009, VII (3) 103-109.