Comorbid disorders in depression, depression as comorbidity: a review of studies from Turkey

Yıl 2011, , 87 - 94, 01.02.2011

Bilge Burçak Annagür Haluk Asuman Savaş

https://doi.org/10.5455/jmood.20110618110559

Öz

In the current literature, there are many studies showing comorbid other axis-I disorders seen in major depressive disorder. Most prominent findings of these studies is not only the high prevalence of comorbid psychiatric disorders in major depressive disorder but also their effects on the onset, course and the treatment of it. In clinical studies, presence of any psychiatric comorbidity was shown to be among the factors causing increase in relapse, recurrence, chronicity, residual symptoms, suicide tendency and psychosocial problems in depression. There are a few studies conducted in Turkey that show comorbid other psychiatric disorders in major depressive disorder. They were limited to restricted areas and not constituted a cathment area study property. Hence, they actually are far away from sufficient information in general and about the differences of culture. In our country, comorbidity studies were usually done about the depression comorbidity seen in other Axis-I psychiatric disorders. With this paper, reviewing the studies that were conducted in Turkey and have investigated comorbid Axis-I disorders seen in depression and comorbid depression seen in Axis-I were aimed.

Anahtar Kelimeler

-

Depresyonda ekhastalık, ekhastalık olarak depresyon: Türkiye’de yapılmış çalışmaların gözden geçirilmesi

Öz

Literatürde, Major depresif bozuklukta görülen diğer Eksen I bozuklukların yaygınlığını gösteren birçok çalışma vardır. Bu çalışmalarda öne çıkan bulgu, Major depresif bozukluğa eşlik eden psikiyatrik bozuklukların sadece prevalansının yüksek olması değil, depresyonun başlangıcını, seyrini ve tedavi sürecini de etkilediğidir. Klinik çalışmalarda ekhastalık varlığının depresyondaki alevlenme, yineleme, süregenleşme, kalıntı belirtiler, özkıyım eğilimi ve psikososyal sorunların artışına neden olan etmenler arasında yer aldığı gösterilmiştir. Türkiye’de Major depresif bozuklukta görülen diğer Eksen I bozuklukların birlikteliğini gösteren az sayıda çalışma bulunmaktadır. Yapılmış çalışmalar bazı bölgelerle sınırlı kalmıştır ve alan çalışması niteliği taşımamaktadır. Bu nedenle de ülkemiz geneline ilişkin bir fikir verememekle birlikte kültürümüze özgü farklılıklar konusunda da yeterli bilgi sağlamamaktadır. Ülkemizde ekhastalık çalışmaları genellikle diğer 1. Eksen psikiyatrik bozukluklarda görülen depresyon üzerine yapılmıştır. Türkiye’de depresyonda ekhastalık üzerine yapılmış çalışmaların gözden geçirildiği bir yazı ise bulunmamaktadır. Bu yazıda Türkiye’de yapılmış olan depresyon ve eşlik eden 1. Eksen bozukluklara yönelik çalışmaların ve depresyonun ekhastalık olarak gözlendiği 1. Eksen bozukluklara yönelik çalışmaların gözden geçirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekhastalık, 1. eksen bozukluklar, major depresyon

Kaynakça

• Keller MB, Klerman GL, Lavori PW, Coryell W, Endicott J, Taylor J. Long-term outcome of episodes of major depression. Clinical and public health significance. JAMA. 1984;252:788-792.
• Yazıcı O. Depresif Bozukluklarda Eştanı. Psikiyatri Dünyası. 2001;5:89-96.
• Wu LT, Kouzis AC, Leaf PJ. Influence of comorbid alcohol and psychiatric disorders on utilization of mental health services in the National Comorbidity Survey. Am J Psychiatry. 1999;156:1230- 1236.
• Sanderson WC, Beck AT, Beck J. Syndrome comorbidity in patients with major depression or dysthymia: prevalence and temporal relationships. Am J Psychiatry. 1990;147:1025-1028.
• Kessler RC, McGonagle KA, Zhao S, et al. Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States. Results from the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry. 1994;51:8-19.
• Kessler RC, Nelson CB, McGonagle KA, et al. Comorbidity of DSM-III-R major depressive disorder in the general population: results from the US National Comorbidity Survey. Br J Psychiatry. 1996;168:17-30.
• Regier DA, Burke JD, Burke KC. Comorbidity of affective and anxiety disorders in the NIMH epidemiolojic catchment area program. In: Maser JD, Colinger CT, (editors). Comorbidity of Mood and Anxiety Disorders. Washington, DC: American Psychiatric Pres, 1990,p:113-123.
• Kessler RC, Nelson CB, McGonagle KA, et al. The epidemiology of co-occurring addictive and mental disorders: implications for prevention and service utilization. Am J Orthopsychiatry. 1996;66:17-31.
• Mueller TI, Lavori PW, Keller MB, et al. Prognostic effect of the variable course of alcoholism on the 10-year course of depression. Am J Psychiatry. 1994;151:701-6.
• Paykel ES, Ramana R, Cooper Z, Hayhurst H, Kerr J, Barocka A. Residual symptoms after partial remission: an important outcome in depression. Psychol Med. 1995;25:1171-80.
• Fawcett J, Scheftner WA, Fogg L, Clark DC, Young MA, Hedeker D. Time-related predictors of suicide in major affective disorder. Am J Psychiatry. 1990;147:1189-94.
• Foster T, Gillespie K, McClelland R, Patterson C. Risk factors for suicide independent of DSM-III-R Axis I disorder. Casecontrol psychological autopsy study in Northern Ireland. Br J Psychiatry. 1999;175:175-9.
• Fava M, Abraham M, Alpert J, Nierenberg AA, Pava JA, Rosenbaum JF. Gender differences in Axis I comorbidity among depressed outpatients. J Affect Disord. 1996;38:129-33.
• Schatzberg AF, Samson JA, Rothschild AJ, Bond TC, Regier DA. McLean Hospital depression research facility: earlyonset phobic disorders and adult-onset major depression. Br J Psychiatry. 1998;34:29-34
• Zimmerman M, McDermut W, Mattia JI. Frequency of anxiety disorders in psychiatric outpatients with major depressive disorder. Am J Psychiatry. 2000;157:1337-1340.
• Melartin TK, Rytsälä HJ, Leskelä US, Lestelä-Mielonen PS, Sokero TP, Isometsä ET. Current comorbidity of psychiatric disorders among DSM-IV major depressive disorder patients in psychiatric care in the Vantaa Depression Study. J Clin Psychiatry. 2002;63:126-34.
• McDermut W, Mattia J, Zimmerman M. Comorbidity burden and its impact on psychosocial morbidity in depressed outpatients. J Affect Disord. 2001;65:289-95.
• Sato T, Sakado K, Nishioka K, Uehara T, Sato S, Kasahara Y. The relationship of DSM-III-R personality disorder to clinical variables in patients with major depression: possible difference between personality disorder clusters. Psychiatry Clin Neurosci. 1996;50:95-100.
• Sanderson WC, Wetzler S, Beck AT, et al. Prevalence of personality disorders in patients with major depression and dysthymia. Psychiatry Res. 1992;42:93-99.
• Fava M, Alpert JE, Borus JS, et al. Patterns of personality disorder comorbidity in early-onset versus late-onset major depression. Am J Psychiatry. 1996;153:1308-12.
• Zimmerman M, Chelminski I, McDermut W. Major depressive disorder and axis I diagnostic comorbidity. J Clin Psychiatry. 2002;63:187-9.
• Elbozan B, Kaya B, Yalvaç D, Emul HM, Kaya M, Ünal S. Bir üniversite psikiyatri kliniğinde yatarak tedavi gören depresyon hastalarının bazı sosyodemografik ve klinik özellikler yönünden incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2003;4:167-74.
• Aslan S, Demir EY. Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluğu Olan Hastaların Kişilik ve Affektif Mizaç Özellikleri. Klinik Psikiyatri. 2008;11:61-71.
• Buturak ŞV, Başterzi AD, Ertekin Yazıcı A, Yazıcı K, Tot Acar Ş. Comorbid Disorders In Outpatients With Major Depressive Disorder And Their Sociodemographical Aspects. Journal of Mood Disorders 2011;1:7-13.
• Annagür BB, Tamam L. Major Depresyon Hastalarında Diğer Psikiyatrik Bozukluklar. Anatol J Clin Investig. 2010;4:111-17.
• Fidaner H, Alkın T. Mikst Anksiyete Depresyon ve Eştanılı Durumlar. Duygudurum Dizisi. 2001;4:169-76.
• Gorman JM. Comorbid depression and anxiety spectrum disorders. Depress Anxiety. 1996;4:160-68.
• Bakish D, Habib R, Hooper CL. Mixed anxiety and depression: diagnosis and treatment options. CNS Drugs. 1998;9:271-80.
• Tükel R, Demir T, Kızıltan E, Demir D. Sosyal Fobide Klinik Özellikler: 42 Olgunun Değerlendirilmesi. Nöropsikiyatri Arşivi. 1997;34:103-12.
• Dilbaz N, Güz H. Sosyal Kaygı Bozukluklarında Cinsiyet Farklılıkları. Nöropsikiyatri Arşivi 2002;38:79-86.
• Turan M, Çilli AS, Aşkın R, Herken H, Kaya N, Kucur R. Sosyal Fobinin Diğer Psikiyatrik Hastalıklarla Birlikteliği. Klinik Psikiyatri. 2000;3:170-175.
• Sayar K, Solmaz M, Öztürk M, Özer ÖA, Arıkan M. Yaygın Sosyal Fobi Hastalarında Çekingen Kişilik Bozukluğu ve Psikopatolojiye Etkileri. Klinik Psikiyatri. 2000;3:163-169.
• Bayramkaya E, Toros F, Özge C. Ergenlerde Sosyal Fobi ile Depresyon, Özkavram, Sigara Arasındaki İlişki. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2005;15:165-73.
• Kara H, Ağargün MY, Bilgin H, Kıncır F. Panik Bozukluklarda Major Depresyon Prevalansı ve Major Depresyonun Eşlik Ettiği Hastaların Klinik Özellikleri. Düşünen Adam. 1994;7;23-29.
• Konkan R, Yalçınkaya S, Erkıran M, Erkmen H. Panik Bozukluğu ve Komorbid Tanılar. Düşünen Adam. 2003;6:219-22.
• Yaluğ İ, Kocabaşoğlu N, Aydoğan G, Günel B. Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Panik Bozuklukta Depresyon ve Kişilik Bozukluğu Komorbiditesi. Düşünen Adam. 2003;16:28-34.
• Özkan M, Özen Ş, Ertunç N. Panik Bozukluğuna Komorbid Eksen I Bozukluklarının Oluşumunda Travmatik Yaşam Olaylarının Rolü. Klinik Psikiyatri. 2005;8:53-59.
• Stahl SM. Temel psikofarmakoloji. Nörobilimsel temeli ve pratik uygulamaları. (Çev. Ed. B Taneli, Y Taneli). Yelkovan Yayıncılık, İstanbul, 2003.
• Zimmerman M, Chelminski I. Clinician recognition of anxiety disorders in depressed outpatients. J Psychiatr Res 2003; 37:325- 33.
• Özcan M, Uğuz F, Çilli AS. Ayaktan Psikiyatri Hastalarında Yaygın Anksiyete Bozukluğu Yaygınlığı ve Ek Tanılar. Türk Psikiyatri Dergisi. 2006;17:276-285.
• Moffitt TE, Harrington H, Caspi A, et al. Depression and generalized anxiety disorder: cumulative and sequential comorbidity in a birth cohort followed prospectively to age 32 years. Arch Gen Psychiatry. 2007;64:651-60.
• Rickels K, Rynn M. Overview and clinical presentation of generalized anxiety disorder. Psychiatr Clin North Am. 2001;24:1- 17.
• Zitterl W, Lenz G, Mairhofer A, Zapotoczky HG. Obsessive compulsive disorder:Course and interaction with depression. Psychopathology. 1990;23:73-80.
• Beşiroğlu L, Uğuz F, Sağlam M, Yılmaz E, Ağargün MY, Aşkın R. Obsesif kompulsif bozuklukta yaşam kalitesi ile ilgili etmenler. Anadolu Psikiyatri. 2007;8:5-13.
• Demet MM, Deveci A, Deniz F, Taşkın EO, Şimşek E, Yurtsever F. Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik özellikler ve fenomenoloji. Anadolu Psikiyatri. 2005;6:133-44.
• Uğuz F, Aşkın R, Çilli AS. Obsesif Kompulsif Bozukluğun Eksen I ve Eksen II Bozuklukları ile Birlikteliği. Türkiye’de Psikiyatri. 2006;8:1-5.
• Türkbay T, Doruk A, Erman H, Söhmen T. Obsesif Kompulsif Bozukluğun Belirti Dağılımının ve Komorbiditesinin Çocuk ve Ergenler ile Erişkinler Arasında Karşılaştırılması. Klinik Psikiyatri 2000;3:86-91.
• Brady KT, Killeen TK, Brewerton T, Lucerini S. Comorbidity of psychiatric disorders and posttraumatic stres disorder. J Clin Psychiatry 2000;61:22-32.
• Tural Ü, Tolun HG, Karakaya I, Erol A, Yıldız M, Erdoğan S. Marmara Depremzedelerinde Travma Sonrası Stres bozukluğuna Eşlik Eden Başka Bir ruhsal Hastalık Gelişiminin Yordalayıcıları. Türk Psikiyatri Dergisi 2001;12:175-83.
• Özgüler NE, Maner F, Çobanoğlu S, Aker T, Karamustafalıoğlu O. Yaşlılarda Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Eş tanı Özellikleri. Düşünen Adam. 2003;17:141-45.
• Bridges RN, Goldberg DP. Somatic presentation of DSM- III Psychiatric Disorder in primary care. J Psychosom Res. 1985;29:563-69.
• Hamilton M. Frequency of symptoms in melancholia (Depressive Illness). Br J Psychiatry 1990; 154:201-206.
• Akiskal HS. Diagnosis and classification of affective disorders. Psychiatr Dev. 1983;2:123-60.
• Kılıç C. Türkiye Ruh Sağlığı Profili: Erişkin nüfusta hastalıkların yaygınlığı, ilişkili faktörler, yeti yitimi ve ruh sağlığı hizmeti kullanımı sonuçları. TC sağlık Bakanlığı, Ankara, 1998.
• Oğuzhanoğlu NK,Çulha F, Ülkeroğlu F. Somatoform Bozukluk Tanısı alan Hastalarda Anksiyete ve Depresyon. Düşünen Adam 1995;8:37-42.
• Kaygısız A, Alkın T. Konversiyon Bozukluğunda I. ve II. Eksen Ruhsal Bozukluk Eştanıları. Türk Psikiyatri Dergisi 1999;10:33-39.
• Uğuz Ş, Toros F. Konversiyon Bozukluğunda Sosyodemografik ve Klinik Özellikler. Türk Psikiyatri Dergisi. 2003;14:51-58.
• Dilbaz N, Bitlis V, doğan S, Usseli I, Erdoğan S. Konversiyon Bozukluğu Tanısı Alan Hastalarda Psikiyatrik Belirtiler. Düşünen Adam. 1994;7:5-9.
• Göktaş K, Kaya N, Çilli AS. Psikiyatri polikliniğine başvuran konversiyon bozukluğu olan hastaların sosyodemografik ve klinik özellikleri. Genel Tıp Derg. 2003;13:167-170.
• Robins LN, Locke BZ, Regier DA. An overview of psychiatric disorders in America, Psychiatric Disorders in America: The epidemiologic catchment area study. LN Robins, DA Regier (Editors), New York, The Free Press, 1991:328-366.
• Kaplan HI, Sadock BJ. Alcohol Related Disorder. Synopsis of Psychiatry, Kaplan and Sadock (Editors), Baltimore, Maryland, 1998:391-407.
• Arıkan Z, Çepik Kuruoğlu A, Eltutan H, Işık E. Alkol Bağımlılığı ve Depresyon. Düşünen Adam. 1999;12:22-26.
• Uzun Ö, Cansever A, Özgürtaş A, Bozkurt A, Ateş A. Alkol Bağımlılığı, Depresyon ve Serum Folat Düzeyleri. Nöropsikiyatri Arşivi. 2002 39:53-57.
• Hantaş Y, Maner F, Erkıran M, Turan F, Gökalp P. Alkol-Madde Kullanım Bozukluğu Olan Kadınlarda Yeme Özellikleri ve Yeme Bozuklukları Taraması. Düşünen Adam. 2003;16:24-27.
• İnce A, Doğruer Z, Türkçapar MH. Erken ve Geç Başlangıçlı Erkek Alkol Bağımlılarında Sosyodemografik, Klinik ve Psikopatolojik Özelliklerin Karşılaştırılması. Klinik Psikiyatri. 2002;5:82-91.
• Evren C, Er FO, Erkıran M, Çakmak D. Tedavi Arayışında Olan Eroin Bağımlılarında I. Eksen Psikiyatrik Komorbidite Sosyodemografik ve Madde Kullanım Özellikleri ile İlişkisi. Klinik Psikiyatri. 2002;5:92-104.