Türkçe Öğretmenliği Birinci Sınıf Öğrencilerinin Hazırlıksız Konuşma Becerileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt 3, Sayı 2, 81 - 103, 30.07.2021

Duygu YÜCEER Yusuf DOĞAN

Öz

Araştırmanın amacı Türkçe öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma beceri düzeylerini ve bunu etkileyen unsurları belirlemektir. Araştırmada genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümünde öğrenim gören birinci sınıf öğrencileri (n=94) oluşturmaktadır. Araştırmada Türkçe öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma beceri düzeylerini belirlemek için öncelikle çalışma grubunda yer alan her bir öğrenciye sınıf ortamında hazırlıksız konuşmalar yaptırılmış ve bu konuşmalar kamera ile kaydedilmiştir. Ardından öğrencilerle onların hazırlıksız konuşma başarılarına etki edebileceği düşünülen faktörleri belirlemeye yönelik bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Veri analizinin ilk aşamasında kayıtlar izlenerek gerçekleştirilen hazırlıksız konuşmalar puanlandırılmış, ikinci aşamasında öğrencilerin hazırlıksız konuşma beceri düzeyleri ve buna etki edebilecek faktörler arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğrenci puanlarının aritmetik ortalaması 100 üzerinden 64 olarak tespit edilmiştir. Öğrencilerin hazırlıksız konuşma beceri düzeyleri ve buna etki edebilecek temel faktörler arası ilişki incelendiğinde ise bu faktörlerden tiyatro ve drama çalışmasına katılım durumu ile hazırlıksız konuşma başarı düzeyi arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Tiyatro ve drama çalışmasına katılanların hazırlıksız konuşma becerisi başarı puanı ortalaması, katılmayanların başarı puanı ortalamasından daha yüksektir. Bu sonuçlar doğrultusunda konuşma eğitimiyle ilgili öğretmenlere, öğretmen adaylarına ve araştırmacılara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hazırlıksız konuşma, konuşma eğitimi, öğretmen adayları

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Yayıncılık.
• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil. Ankara: TDK.
• Aykaç, M., & Çetinkaya, G. (2013). Yaratıcı drama etkinliklerinin Türkçe öğretmen adaylarının konuşma becerilerine etkisi. Turkish Studies, 8(9), 671-682.
• Baki, Y., & Kahveci, G. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygılarının etkili konuşma becerileri üzerindeki etkisi: Bir yapısal eşitlik modellemesi. Turkish Studies, 12(4), 47-70.
• Balantekin, Y. (2021).İlkokul düzeyinde Türkçe dersinde yaşanan sorunlara yönelik çalışmaların analizi: Bir meta- sentez çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 242-261.
• Bayburtlu, Y. S. (2019). Öğrencilerin hazırlıksız konuşmalarında Kelime Hazinesi Katsayıları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 44-66.
• Büyükı̇kı̇z, K. K., & Hasırcı, S. (2013). Ana dili öğretiminde konuşma becerisinin yeri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 57-63.
• Demir, S. & Börekçi, M. (2021). Ortaokul öğrencilerinin sözlü̈ anlatım öz yeterlik algılarına çeşitli değişkenlerin etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 94-110.
• Demirel, Ö. (2002). Türkçe öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Ergenç, İ. (2000). Dilin beyindeki organizasyonu ve konuşmanın gerçekleşmesi. S. Karakaş, H. Aydın, C. Erdemir, & Ç. Özsemi. (Editörler), Multidisipliner yaklaşımla beyin ve kognisyon içinde (ss. 113-125). Çizgi Tıp Yayınevi.
• Gedik, M., & Orhan, S. (2014). Öğrencilerin sosyal etkinliklere katılımlarının konuşma becerilerini geliştirmeye etkisi. Turkish Studies, 9 (5), 167-178.
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
• Hamzadayı, E., Bayat, N., & Gölpınar, Ş. (2018). Konuşma kaygı düzeyi ile konuşma başarımı arasındaki ilişki. Journal of Language Education and Research, 4(2), 75-85. DOI: 10.31464/jlere.425224
• Kalfa, M. (2019). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin konuşma becerisine yönelik söz varlığı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 158-178.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kardaş, N. (2018). Drama etkinliklerinin 7. Sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi konuşma becerisi ve kaygısına etkisi: Karma yöntem araştırması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. & Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin.
• Kaya, Ö. (2019). Türkçe öğretmenlerinin konuşma becerisi yeterliliklerine ilişkin bir durum çalışması - Sakarya örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Kıymaz, M. S. & Doyumğaç, İ. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının dinlediklerinden hareketle hazırlıksız konuşma başarıları: Karma yöntem araştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1049-1070.
• Kutlu, Ö., Doğan, C. D. ve Karakaya, İ. (2010). Öğrenci başarısının belirlenmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Ömür, M. (2006). Kulağımızın göz kapağı yoktur. Cumhuriyet Bilim, 990, 16-17.
• Özbay, M. (2009). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü.
• Öztürk-Pat, Ö., & Yılmaz, M. (2021). Impact of creative drama method on students’ speaking skills. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 14(2), 223-245.
• Öztürk, Ö. (2017). İlkokul 3. sınıf Türkçe dersinde yaratıcı drama yönteminin konuşma becerilerini geliştirmeye etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Sever, S. (1997). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı.
• Sevim, O., & Turan, L. (2017). Drama etkinliklerinin 6. Sınıf öğrencilerinin dinleme ve konuşma becerilerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 1-13.
• Uçgun, D. (2007). Konuşma eğitimini etkileyen faktörler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1),59-67.
• Uysal, B. (2014). Dinleme ve konuşma becerilerinin kazandırılmasında yaratıcı drama temelli bir model önerisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ.
• Yavuzer, H. (2012). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.