Lise Öğrencilerinin Teknoloji Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 80 - 95, 25.01.2023

Cumaali Şimşek Cihan Halıcı Burçin Ayaz Dursun Osman Gür

Öz

Bu çalışmada lise öğrencilerinin teknoloji bağımlılıkları, akıllı telefon bağımlığı ile sosyal medya İnternette oyun oynama bozukluğu açısından incelenmiştir. Araştırma, Türkiye’nin doğusunda yer alan bir ilde farklı liselerde öğrenim gören 294 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli benimsenmiştir. Verilerin analizinde yüzde, ortalama değerleri hesaplanmış, ilişkilerin belirlenmesi amacıyla korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, lise öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı ile sosyal medya bozukluğu arasında pozitif yönlü orta düzey, akıllı telefon bağımlılığı ile İnternette oyun oynama bozukluğu arasında pozitif yönde orta düzey, sosyal medya bozukluğu ile İnternette oyun oynama bozukluğu arasında pozitif yönde orta düzey bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca akıllı telefon bağımlığı, sosyal medya ve İnternette oyun oynama bozukluğu günlük bilgisayar/İnternet ve akıllı telefon kullanım süresi değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Araştırma sonucunda akıllı telefon bağımlığı, sosyal medya ve İnternette oyun oynama bozukluğu arasında anlamlı ilişkili olduğu; bağımlılık konusunda yapılacak etkinliklerin farklı bağımlılıkları da olumlu etkileyebileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

teknoloji, bağımlılık, bozukluk

Kaynakça

• Arıcak, O. T., Dinç, M., Yay, M., & Griffiths, M. D. (2018). İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği Kısa Formu’nun (İOOBÖ9-KF) Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal On Addictions, 5, 615-636.
• Atıcı, Ö. B. (2017). Ergenlerin akıllı telefon bağımlılığı ve kontrol hissi düzeyleri arasında ilişkinin incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Ayas, T., & Horzum, M. B. (2016). İlköğretim Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı Ve Aile İnternet Tutumu. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 4(39).
• Ayhan, B., & Köseliören, M. (2019). İnternet, Online Oyun Ve Bağımlılık. Online Journal Of Technology Addiction And Cyberbullying, 6(1), 1-30.
• Bakioğlu, F., Deniz, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2022). Adaptation and validation of the Online-Fear of Missing Out Inventory into Turkish and the association with social media addiction, smartphone addiction, and life satisfaction. BMC psychology, 10(1), 1-10.
• Balcıoğlu, İ. & Türk, B. (2021) Teknoloji Bağımlılığı: Sosyal Ve Adli Sorunlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, 33-40.
• Bulut Özek, M. (2019). "Analysis Of Technology Perceptions Of Secondary School Students Through Pictures." Kastamonu Education Journal 27.3 (2019).
• Bülbül, H., Tunç, T., & AYDİL, F. (2018). Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığı: Kişisel özellikler ve başarı ile ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 97-111.
• Büyüköztürk S. (2011). Sosyal Bilimler Icin Veri Analizi El Kitabı. 14. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Caz, Ç., & Bardakçı, S. (2019). Sosyal Medya Bozukluğu: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 1100-1124.
• Cha, S.-S., & Seo, B.-K. (2018). Smartphone use and smartphone addiction in middle school students in Korea: Prevalence, social networking service, and game use. Health Psychology Open, 5(1), 205510291875504. doi:10.1177/2055102918755046
• Chen, C., Zhang, K. Z. K., Gong, X., Lee, M. K. O., & Wang, Y.-Y. (2021). Preventing relapse to information technology addiction through weakening reinforcement: A self-regulation perspective. Information & Management, 58(5), 103485. doi:10.1016/j.im.2021.103485
• Chung, A., Vieira, D., Donley, T., Tan, N., Jean-Louis, G., Gouley, K. K., & Seixas, A. (2021). Adolescent peer influence on eating behaviors via social media: scoping review. Journal of medical Internet research, 23(6), e19697.
• Çakır, Ö., & Oğuz, E. Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri İle Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişki The Correlation Between High School Students' Loneliness Levels And Smart Phone Addiction.
• Demir, Ü. (2016). Sosyal Medya Kullanımı Ve Aile İletişimi: Çanakkale’de Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim Dergisi, 9 (2): 27-50.
• Deniz, L., & Gürültü, E. (2018). Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367.
• Doğrusever, C. (2021). Ergenlerin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin bazı sosyo demografik değişkenler açısından incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 23-42.
• Erdem, G.(2019). Lise Düzeyindeki Öğrencilerde, Sosyal Medya Kullanımı, Akran İlişkileri Ve Duygu Düzenleme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı
• Göldağ, B. (2018). Lise Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılık Düzeylerinin Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1287-1315.
• Göymen, R., & Ayas, T., (2019). Akıllı telefon bağımlılığı ve oyun bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 6(2), 36-52.
• Güney, M., & Taştepe, T. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımı ve sosyal medya bağımlılığı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 183-190.
• Gürültü, E., & Deniz, L. (2017). Lise Öğrencilerinin Akademik Erteleme Davranışları Ve Sosyal Medya Kullanımları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Journal Of Human Sciences, 14(1), 772-788.
• Hamutoğlu, N. B., Gezgin, D. M., Samur, Y., & Yıldırım, İ. S. (2018). Genç nesil arasında yaygınlaşan bir bağımlılık: Akıllı telefon bağımlılığının farklı değişkenler açısından incelenmesi.
• Haug, S., Castro, R. P., Kwon, M., Filler, A., Kowatsch, T., & Schaub, M. P. (2015). Smartphone use and smartphone addiction among young people in Switzerland. Journal of behavioral addictions, 4(4), 299-307.
• Hazar, Z., & Hazar, M. (2017). Digital Game Addiction Scale For Children Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği. Journal Of Human Sciences, 14(1), 203-216.
• Hekim, Ö., Göker, Z., Aydemir, H., Çöp, E., Dinç, G., & Üneri, Ö. (2019). Ergenlerde İnternet Bağımlılığı Ve Psikopatoloji İle İlişkisi: Kesitsel Bir Çalışma. Klinik Psikiyatri Dergisi, 22(3).
• Jin, Y., Qin, L., Zhang, H., & Zhang, R. (2021). Social Factors Associated with Video Game Addiction Among Teenagers: School, Family and Peers. In 2021 4th International Conference on Humanities Education and Social Sciences (ICHESS 2021) (pp. 763-768). Atlantis Press.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi (22. Bs). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karakaya, E. N. (2021). Covid-19 sürecinde eğitimine evde devam eden ortaöğretim öğrencilerinin teknoloji bağımlılığı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Karabük
• Karunanayake, D. D. K. S., Perera, R. A. A. R., & Vimukthi, N. D. U. (2020). Impact of Mobile Phone Game Addiction on Sri Lankan Teenagers: An Exploratory Study. Asian Journal of Education and Social Studies, 13(4), 61-72.
• Kızıltoprak, A. (2018). Lise öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı ile iletişimci biçimleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi) Necmettin Erbakan Universitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kumar, S., & Manhas, A. (2021) An Analysıs Of Internet, Novel Technology Addıctıon Among Adolescents And Psychologıcal Health Effect. Journal of Cardiovascular Disease Research. 12 (3),1795-1801.
• Kuyucu, M. (2017). Gençlerde Akıllı Telefon Kullanımı Ve Akıllı Telefon Bağımlılığı Sorunsalı:“Akıllı Telefon (Kolik)” Üniversite Gençliği. Global Media Journal TR Edition, 7(14), 328-359.
• Muslu, M., & Gökçay, G. F. Teknoloji Bağımlısı Çocuklarda Obeziteye Neden Olan Risk Faktörleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2), 72-79.
• Noyan, C. O., Enez Darçın, A., Nurmedov, S., Yılmaz, O., & Dilbaz, N. (2015). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeğinin Kısa Formunun Üniversite Öğrencilerindetürkçe Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması. Anatolian Journal Of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16.
• Samaha, M., & Hawi, N. S. (2016). Relationships Among Smartphone Addiction, Stress, Academic Performance, And Satisfaction With Life. Computers İn Human Behavior, 57, 321-325.
• Şata, M., & Karip, F. (2017). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonunun Ergenler İçin Türk Kültürüne Uyarlanması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 6(4), 426-440.
• Şata, M., Çelik, İ., Ertürk, Z., & Taş, U. E. (2016). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği’nin (ATBÖ) Türk Lise Öğrencileri İçin Uyarlama Çalışması. Eğitimde Ve Psikolojide Ölçme Ve Değerlendirme Dergisi, 7(1), 156-169.
• Savcı, M., Ercengiz, M., & Aysan, F. (2018). Turkish Adaptation Of The Social Media Disorder Scale İn Adolescents. Archives Of Neuropsychiatry, 55(3), 248.
• Taş, İ. (2019). Ergenler İçin İnternet Bağımlılığı Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Journal Of Kirsehir Education Faculty, 20(2).
• Thomee, S., Harenstam, A., & Hagberg, M. (2011). Mobile Phone Use And Stress, Sleep Disturbances, And Symptoms Of Depression Among Young Adults-A Prospective Cohort Study. BMC Public Health, 11(1), 66.
• Toran, M., Ulusoy, Z., Aydın, B., Deveci, T., & Akbulut, A. (2016). Çocuklarin Dijital Oyun Kullanimina İlişkin Annelerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2263.
• Tunc Aksan, A., & Akbay, S. E. (2019). Smartphone addiction, fear of missing out, and perceived competence as predictors of social media addiction of adolescents. European Journal of Educational Research, 8(2), 559-566.
• TÜİK (2019). http://www.tuik.gov.tr/pretablo.do?alt_id=1028 (Erişim Tarihi:06.01.2021).
• Yalçın Irmak, A., & Erdoğan, S. (2016). Ergen Ve Genç Erişkinlerde Dijital Oyun Bağımlılığı: Güncel Bir Bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128-137.
• Yayman, E. (2019). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı, oyun bağımlılığı ve aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.