Öğretmenlerin Korku Kültürü Algılarının Duygusal Bağlılıklarına ve İçsel Motivasyonlarına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 275 - 295, 20.07.2023

Ahmet Akın Ersü , Hüseyin Akar

Öz

Bu araştırmayla öğretmenlerin okullardaki korku kültürü algılarının duygusal bağlılık ve içsel motivasyonlarına etkisi belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Kilis ilinde devlet okullarında çalışan 255 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Okulların Korku Kültürü Ölçeği (OKKÖ) ile Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin Duygusal Bağlılık alt boyutu ve İçsel Motivasyon Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada betimsel istatistiklerle birlikte T testi ve Anova analizi; nonparametrik değişkenler için Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan korelasyon analizi sonucunda öğretmenlerin korku kültürü algısı ile duygusal bağlılık ve içsel motivasyonları arasında negatif yönlü orta düzey bir ilişki olduğu görülmüştür. Değişkenlerin birbirini yordama düzeyini belirlemek için yapılan Regresyon analizi sonucunda katılımcıların korku kültürü algısı puanları duygusal bağlılık puanlarının %26’sını, içsel motivasyon puanlarının %15’ini açıklayabildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Okullarda Korku Kültürü, Duygusal Bağlılık, İçsel Motivasyon

Teşekkür

Çalışmam sırasında desteğini ve bilgilerini esirgemeyen danışmanım Doç. Dr. Hüseyin AKAR'a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Ağca, V. & Ertan, H. (2008). Çalışanların örgütsel bağlılıklarının demografik özelliklerine bağlı olarak değişmesi: Antalya’da beş yıldızlı otellerde bir inceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22).
• Akar, H. (2018). The relationships between quality of work life, school alienation, burnout, affective commitment and organizational citizenship: a study on teachers. European Journal of Educational Research, 7 (2), 169-180. doi:10.12973/eu-jer.7.2.169
• Akyol, Z. (2018). Denizli Ortaokul yöneticilerinin kayırmacılık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Argon, R., Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(2), 159-179.
• Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. (3. Baskı). Pegem Yayıncılık
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125–139.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cüceloğlu, D. (2008). Korku kültürü: niçin “mış gibi” davranıyoruz. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Cüceloğlu, D. (2014). Gerçek özgürlük. (1. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Cüceloğlu, D. (2018). Öğretmenim bir bakar mısın? (2. Baskı). İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları
• Çakır, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ve okul kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çakıroğlu, A. E. (2013). Değerler eğitiminde korku kültürünün etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Çetin, H. (2012). Korku siyaseti ve siyaset korkusu. İstanbul, İletişim Yayıncılık
• Çobanoğlu, E. ve M. Yalçın. (2006). Pazarlamada yeni açılımlarla üstünlük sağlama: Kurum kimliği boyutları ile modelleme ve üniversite çevresi için öneriler. İstanbul: Beta Yayınları
• Eren, A. (2005). Korku kültürü, değerler kültürü ve şiddet. Aile ve Toplum Dergisi, 2(9).
• Furedi, F. (2014). Korku kültürü risk almamanın riskleri. B. Yıldırım (Çev.). (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gagne, M. ve Deci, E. L. (2005). Self-determination theory and work motivation. Journal of Organizational Behavior, 26(4), 331-362.
• Güler, A. (2008). Türk toplumunda korku kültürü. İstanbul: Şahıs Yayınları
• Gören, T., Yengin Sarpkaya, P. (2014). İlköğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri (Aydın İli Örneği). Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 0(40), 69-87.
• Kahraman, Ü. (2019). Okul yöneticilerinin yönetim tarzı, örgüt DNA’sı ve örgütsel değişimin okullardaki korku kültürüne etkisi. Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karacaoğlu, K., Güney, Y. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının, örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisi: Nevşehir ili örneği. Öneri Dergisi, 9 (34), 137-153.
• Kaşmer, T. (2009). Korku kültürünün yönetim, çalışan ve işletme üzerindeki etkilerinin analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Nartgün, Ş. S., Menep, İ. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algı düzeylerinin incelenmesi: Şırnak/İdil örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7:1.
• Nesin, A. (2014). Korkudan korkmak. (15. baskı). İstanbul: Nesin Yayınevi.
• Özdaşlı, K., Akman, H. (2012). İçsel ve dışsal motivasyonda cinsiyet ve örgütsel statü farklılaşması: Türk Telekomünikasyon A.Ş. çalışanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(7), 73-81.
• Özpolat, A. (2018). Toplumsal korkular üzerine sosyolojik bir araştırma (Fırat Üniversitesi örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elâzığ.
• Polat, S. (2010). Okul öncesi yöneticilerinin kullandıkları yönetsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algıları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Yedi Tepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sincer, S. (2016). Öğretim elemanlarının algılarına göre korku kültürü ile tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şehirli, N. (2007). Çocuk davranışlarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.