NECDET SAKAOĞLU ANISINA (1939-2024): NECDET SAKAOĞLU’NUN TARİH ARAŞTIRMALARI VE MİLLÎ SARAYLAR

Yıl 2024, Sayı: 27, 161 - 183, 24.12.2024

Muhammed Cüneyd Özpilavcı , Hakan Berke Erkan

Öz

Türkiye’nin önde gelen eğitimci, bürokrat ve araştırmacılarından olan Necdet Sakaoğlu, 1966 yılında yayımlanan ilk kitabından 2024 yılının Ağustos ayındaki vefatından yalnızca bir hafta önce yayımlanan son çalışmasına kadar ardında zengin bir külliyat bırakmıştır. Bu makale, Necdet Sakaoğlu’nun hayatını, eserlerini ve Türk tarih yazımına yaptığı katkıları anmak amacıyla kaleme alınmıştır. İlk bölümde yazarın eğitim ve meslek hayatına kısa bir giriş yapılmış, yazarın toplum nezdinde tanınmasını sağlayan yarışmalara katılımından ve aldığı ödüllerden ise ayrıntılı olarak bahsedilmiştir. Devamında Sakaoğlu’nun başta Topkapı Sarayı olmak üzere saraylar ve saray yaşantısına dair çalışmaları konu edilmiştir. Bu bağlamda Sakaoğlu’nun çocukluk yıllarında başlayan Millî Saraylar Başkanlığı ile ilişkisi detaylandırılmış ve kurum dergisinde yayımlanan akademik nitelikli makaleleri özel bir vurguyla ele alınmıştır. Son kısımda ise 16 Mayıs 2024’te
Saray Koleksiyonları Müzesi’nde gerçekleşen ve Sakaoğlu’nun konuşmacı olarak katıldığı halka açık son konferans olma özelliği de taşıyan etkinliğe dair bilgiler, ilk kez kamuoyuyla paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Necdet Sakaoğlu, Sultan Abdülmecid, Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi sarayı, Millî Saraylar, Tanzimat, Saray Hayatı

IN MEMORY OF NECDET SAKAOĞLU (1939–2024): NECDET SAKAOĞLU’S HISTORICAL STUDIES AND NATIONAL PALACES

Öz

Following his passing in August, Necdet Sakaoğlu, one of Türkiye’s foremost educators, bureaucrats, and researchers, left behind a prolific body of work spanning from his first book, published in 1966, to his final work, released just a week before his death. This article provides an examination of Sakaoğlu’s contributions to historical scholarship, focusing on his biography and body of work, and simultaneously serves as a commemoration of his legacy. The first section briefly overviews his educational and professional life, detailing the awards and recognitions he received through notable competitions that established his reputation in the public sphere. The subsequent section delves into Sakaoğlu’s research on palaces and court life, with particular emphasis on his studies of Topkapı Palace. In this context, his longstanding connection with the Directorate of National Palaces, dating back to his childhood years, is explored in depth, with particular emphasis on his scholarly articles published in the directorate’s journal. The final section concludes by presenting, for the first time, details of his last public appearance on May 16, 2024, at a conference held at the Palace Collections Museum, where Sakaoğlu participated as a speaker.

Anahtar Kelimeler

Necdet Sakaoğlu, Necdet Sakaoğlu, Topkapı Palace, Dolmabahçe Palace, National Palaces

Kaynakça

• I. Arşiv Belgeleri
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA).
• II. Kaynak Eserler ve İncelemeler
• Arıkan, Zeki. “Necdet Sakaoğlu, Anadolu Derebeyi Ocaklarından Köse Paşa Hanedanı, Ankara: Yurt Yayınları 8, 1984, 315 [Kitap Tanıtımı]”, Belleten. 224 (1995): 237-241.
• Bostanzade Yahya, Duru Tarih, Çev. Necdet Sakaoğlu. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1978.
• Denknalbant, Ayşe, Fatih Sarımeşe. “Kendi Anlatımıyla Necdet Sakaoğlu”, Necdet Sakaoğlu’na Armağan: Sanat Tarihi Yazıları. Ed. Hayri Fehmi Yılmaz, İstanbul: Kriter Yayınları, 2022: 1-28.
• Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. Cilt 8, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 1995: 549-561.
• Fakir, Cem. “Necdet Hoca’ya Veda”, Atlas Tarih. 87 (2024): 6-8.
• Fakir, Cem. “Necdet Sakaoğlu, Atlas Tarih’e Anlattı: Topkapı, Cumhuriyet’in İlan Ettiği İlk Müzedir”, Atlas Tarih. 87 (2024): 28-39.
• Güngör, Serhan. “Dolmabahçe: Doğu Dünyasında İlk Batı Sarayı”, #Tarih. 32 (2017): 46-53.
• Hassan, Ümit. Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1985.
• İpşirli, Mehmet. “Taşköprizâde Kemâleddin Efendi”, TDV İslâm Ansiklopedisi. Cilt 40, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011: 152-154.
• Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı 2024-2028 Stratejik Plan. İstanbul: Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı.
• Öz, Tahsin. Anılarıyla Tahsin Öz. Haz. Erdem Yücel. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2009.
• Sakaoğlu, Necdet, Mustafa Alp Dağıstanlı, Gökhan Tan, Can Komaz. Rengârenk Beşiktaş. İstanbul: Beşiktaş Belediyesi, 2016.
• Sakaoğlu, Necdet, Nuri Akbayar. Avrupalılaşmanın Yol Haritası ve Sultan Abdülmecid. İstanbul: Denizbank/Creative Yayıncılık, 2001.
• Sakaoğlu, Necdet, Nuri Akbayar. Binbir Gün Binbir Gece: Osmanlı’dan Günümüze Eğlence Yaşamı. İstanbul: Denizbank/Creative Yayıncılık, 1999.
• Sakaoğlu, Necdet, Nuri Akbayar. Osmanlı’da Zenaatten Sanata: Esnaf ve Zenaatkârlar. İstanbul: Körfezbank/Creative Yayıncılık, 1999.
• Sakaoğlu, Necdet, Nuri Akbayar. Osmanlı Dünyasından Yansımalar. İstanbul: Denizbank/Creative Yayıncılık, 2000.
• Sakaoğlu, Necdet, Nuri Akbayar., Osmanlı’da Zenaatten Sanata: Sanatlar ve Sanatkârlar. İstanbul: Körfezbank/Creative Yayıncılık, 2000.
• Sakaoğlu, Necdet. “Beylerbeyi Sarayı”, Skylife. 166 (1997): 174. Sakaoğlu, Necdet. “Dolmabahçe Saat Kulesi”, Skylife. 177 (1998): 226.
• Sakaoğlu, Necdet. “Dolmabahçe Sarayı Harem Teşkilatı”, Milli Saraylar. (1994-1995): 54-69.
• Sakaoğlu, Necdet. “Dolmabahçe Sarayı”, Skylife. 160 (1996): 128.
• Sakaoğlu, Necdet. “Karşı Yakadaki Saray ve Son Sakini Mahlû’ Padişah”, Millî Saraylar Sanat-Tarih-Mimarlık Dergisi. 18 (2019): 7-21.
• Sakaoğlu, Necdet. “Müze Oluşunun 100. Yılında Padişahın Görkemli Evi İmparatorluğun Şaheseri Topkapı Sarayı”, #Tarih. 112 (2024): 56-60.
• Sakaoğlu, Necdet. “Osmanlı Sarayında Bayram”, Skylife. 198 (2000): 24-24.
• Sakaoğlu, Necdet. “Tanzimat Saraylarında Bir Düğünün Belgesi”, Milli Saraylar. (1992): 168-173.
• Sakaoğlu, Necdet. “Topkapı Sarayı Şimşirlik ve Kafes Kasırları”, Milli Saraylar. (1993): 86-95.
• Sakaoğlu, Necdet. “Yeni Saraylarda Hayat”, Milli Saraylar Tarih- Kültür-Sanat-Mimarlık Dergisi. 1 (1999): 26-47.
• Sakaoğlu, Necdet. Anadolu Derebeyi Ocaklarından Köse Paşa Hanedanı. Ankara: Yurt Yayınevi, 1984.
• Sakaoğlu, Necdet. Atatürk ve İstanbul. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2022.
• Sakaoğlu, Necdet. Bu Mülkün Kadın Sultanları. İstanbul: Alfa Yayınları, 2015.
• Sakaoğlu, Necdet. Çantada Kalan Anılar. İstanbul: Alfa Yayınları, 2024.
• Sakaoğlu, Necdet. Güle Güle Çocuklar: Atatürk’ün Beşiktaş Günleri. İstanbul: Beşiktaş Belediyesi, 2008.
• Sakaoğlu, Necdet. Kuruluşundan Günümüze Kadar ‘Çeşm-i Cihan’ Amasra. İstanbul: Latin Matbaası, 1966.
• Sakaoğlu, Necdet. Tarihi, Mekânları, Kitabeleri ve Anıları ile Saray- ı Hûmayun: Topkapı Sarayı. İstanbul: Denizbank/Creative Yayıncılık, 2002.
• Sakaoğlu, Necdet. The Imperial Palace: Topkapı Palace, with Its History, Locations, Inscriptions and Memoirs. Çev. Dâra Çolakoğlu, Zeynep Perker, Fevziye İpekçi. İstanbul: Denizbank/ Creative Publishing, 2002.
• Sakaoğlu, Necdet. Türk Anadolu’da Mengücekoğulları. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1971.
• Sarımeşe, Fatih. “Necdet Sakaoğlu Bibliyografyası”, Necdet Sakaoğlu’na Armağan: Sanat Tarihi Yazıları. Ed. Hayri Fehmi Yılmaz. İstanbul: Kriter Yayınları, 2022: 51-130.
• Sedat Simavi Vakfı Ödülleri: Dokuzuncu Yıl-1985. İstanbul: Sedat Simavi Vakfı.
• Sultan Abdülmecid ve Dönemi. Ed. Kemal Kahraman, İlona Baytar. İstanbul: Millî Saraylar, 2015.
• Şeker, Mehmet. Fetihlerle Anadolunun Türkleşmesi ve İslâmlaşması. İstanbul: Ötüken Yayınevi, 1973.
• Tavernier, Jean-Baptiste. 17. Yüzyılda Topkapı Sarayı, Çev. Teoman Tunçdoğan. Ed. Necdet Sakaoğlu. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2014.
• Uluslararası Millî Saraylar Sempozyumu: 21. Yüzyılda Saray Müzeleri Yeniden Değerlendirmek. Ed. Melek Eyigün. İstanbul: Millî Saraylar, 2023.
• Yıldız, Yasin. “Milli Saraylar Müdürlüğü’nün Kuruluş Mevzuatı”, MS Milli Saraylar Belgeler. 2 (2014): 9-15.
• Yurdaydın, Hüseyin Gazi. “Bostan’ın Süleymannâmesi (Ferdî’ye Atfedilen Eser)”, Belleten. 74 (1955): 137-202.
• III. Gazeteler
• Hürriyet. 11 Aralık 1985. Milliyet. 21 Temmuz 1962. Milliyet. 21 Temmuz 1968. Milliyet. 10 Haziran 1969. Milliyet. 30 Haziran 1969. Milliyet. 7 Temmuz 1969. Milliyet. 10 Temmuz 1969. Milliyet. 11 Temmuz 1969. Milliyet. 30 Temmuz 1969. Milliyet. 9 Temmuz 1970. Milliyet. 7 Temmuz 1971. Milliyet. 9 Temmuz 1971. Milliyet. 7 Temmuz 1981.