On the Struggle by Turkish Trade Union Movement against the Discri mination Based on Sexual Orientation and Gender Identity

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 64, 15 - 28, 01.05.2017

Ceyhun Güler

Öz

This study focuses on the policies and strategies ofthe trade union movement to combat the discrimination based on sexual orientation and gender identity.The visibility of the struggle by the Turkish trade unionmovement against the discrimination based on sexualorientation and gender identity is examined through thefield research. This examination was tried to be embodied through semi-structured interviews. Besides, thetrade unions’ activities and documents related to thistopic were also searched on their web sites using electronic data collection technique. LGBTI visibility intrade unions’ policies, combating the discriminationbased on sexual orientation and gender identity in theguidelines and documents of the trade unions and thetexts of the collective agreements, the level of the coverage LGBTI struggle gets on trade unions’ publications, web sites and social media accounts, therepresentation of LGBTI members through the committees and commissions of the trade unions, sexual orientation and gender identity in the trade unions’training and awareness activities and the solidarity networks formed of the trade unions and other LGBTI organizations were among the topics discussed in thisstudy. As a result of the study, it was determined thatthe struggle against the discrimination based on sexualorientation and gender identity is being carried out inTurkey by very few number of trade unions, by way ofextremely limited activities

Anahtar Kelimeler

Discrimination, equality, trade unionmovement, sexual orientation and gender identity

TÜRKİYE SENDİKAL HAREKETİ İÇİNDE CİNSEL YÖNELİM VE CİNSİYET KİMLİĞİ TEMELLİ AYRIMCILIKLA MÜCADELE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Bu çalışma, sendikal hareket içinde cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılıkla mücadele politikaları ve stratejileri üzerine yoğunlaşmaktadır. Gerçekleştirilen alan araştırması aracılığıyla Türkiye sendikal hareketi içinde cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılıkla mücadelenin görünürlüğü sorgulanmaktadır. Bu sorgulama süreci yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla somutlaştırılmaya çalışılmıştır. Ayrıca sendika web sitelerinden elektronik veri toplama tekniğiyle konuya ilişkin sendikal faaliyet ve belgeler de taranmıştır. Elde edilen bu bilgiler, bulguların oluşturulmasında diğer unsurlarla ilişkilendirilerek anlamlandırılmıştır. Sendikal politikalarda LGBTİ görünürlüğü, sendika tüzük ve belgeleri ile toplu iş sözleşmesi metinlerinde cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılıkla mücadele, LGBTİ mücadelesinin sendika yayınları, internet siteleri ve sosyal medya hesaplarında ne ölçüde yer bulduğu, LGBTİ üyelerin sendika komite ve komisyonları aracılığıyla temsili, sendika eğitim ve farkındalık faaliyetlerinde cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ve sendikaların diğer LGBTİ örgütlerle oluşturdukları dayanışma ağları çalışmada tartışmaya açılan konular arasındadır. Çalışma sonucunda cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılıkla mücadelenin Türkiye’de çok az sayıda sendika tarafından son derece sınırlı faaliyetlerle yürütülmeye çalışıldığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Ayrımcılık, eşitlik, sendikalhareket, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği

Kaynakça

• Baş T, Akturan U, “Nitel Araştırma Yöntemleri: Nvivo ile Nitel Veri Analizi, Örnekleme, Analiz, Yorum”, 2. Baskı, Seçkin, Ankara, 2013.
• Urhan V, “Siyaset Felsefesinde Adalet, Eşitlik, Özgürlük”, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 2016;26: 103-119.
• Kaya PA, “Çalışma Hukukunda Eşitlik ve Ayrımcılık: Karşılaştırmalı Teorik Bir Bakış”, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2014.
• Güler C, “Küresel Çerçeve Sözleşmelere Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği Temelli Ayrımcılık Penceresinden Bakmak”, KaosQ+, Emek, 2016;5: 69-87.
• Callinicos A, “Eşitlik”, Çev. Öncel Sencerman, BilgeSu, Ankara, 2014.
• Gülmez M, “Çalışma Özgürlüğü ve Hakkı Açısından Emeğin Evrimi: Ulusal ve Ulusalüstü Hukuksal Boyutlar Üzerine Düşünceler”, VI. Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu, İstanbul:Petrol-İş, 2014: 63-128.
• Acas, “Sexual Orientation Discrimination: Key Points for the Workplace”, http://www.acas.org.uk/ media/pdf/m/2/Sexual-orientation-discrimination-key- points-for-the-workplace.pdf, (30/01/2017).
• Altunpolat R, “Çalışma Yaşamında LGBTİ’lere Yönelik Ayrımcılık Üzerine Derkenar”, http://kaosgl.org/ sayfa.php?id=21991, (30/01/2017).
• ILO, Pride at Work: A study on discrimination at work on the basis of sexual orientation and gender identity in Indonesia, Geneva: ILO Office, Geneva, 2016
• Doğan ET, “İşgücü Piyasasında Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği Ayrımcılığının Sosyal Politika Açısından Değerlendirilmesi”, Çalışma Hayatında Ayrımcılık, Der. Yıldız Tar, KaosGL, Ankara, 2015.
• Doris W, “Sexual Orientation Discrimination in Hiring”, Labor Economics, 2013;10: 629-642.
• KaosGL, Sendikalar LGBTİ Hareketine Mesafeli, http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=22889, (30/01/2017).
• KaosGL, “LGBT’ler İçin Sendikalarda Eşitliği Çoğaltmak”, Ayrıntı Basımevi, Ankara, 2011.
• Hancıoğlu F, “Sendikal Mücadele ve LGBTİ Hareket Üzerine ”, Çalışma Hayatında Ayrımcılık, Der. Yıldız Tar, KaosGL, Ankara, 2015.
• Lusting R, “Amerika’da Irkın ve Sınıfın Kördüğümü”, İşçi Sınıfı Kimlikler Arasında, Der. Michael Zweig, Çev. Haldun Ünal, H2O Kitap, İstanbul, 2013.
• Sarı C, “Sendikalara Çizilen Sınırlar”, Çalışma Hayatında Ayrımcılık, Der. Yıldız Tar, KaosGL, Ankara, 2015.
• TUC, “Lesbian, Bisexual and Transgender Rights”, https://www.tuc.org.uk/equality-issues/lesbian-gay- bisexual-and-transgender-rights, (02/02/2017).
• Glen, “Being Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender at Work: A Guide for LGBT People and Trade Unions”, http://www.glen.ie/attachments/Workplace_ tradeunions. PDF, (02/02/2017)
• PSI, “LGBT Workers”, http://www.world- psi.org/en/issue/lgbt, (02/02/2017)
• ETUC, “ETUC actions and Activities on Promoting Equal Rights, Respect and Dignity for Workers Regardless of Their Sexual Orientation or Gender İdentity” https://www.etuc.org/sites/www.etuc.org/ files/LGBT_Recommendations_20081204_final- EN1_2.pdf, (02/02/2017).
• ETUC, Extending Equality, ETUC, Brussels, 2008.
• Güler C, “Uluslararası Sendikal Harekete İlişkin Heteroseksüel Hegemonik Bir Söylem Sorgulaması”, Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu VIII, DİSK Yayınları, 2016: 185-199.
• UNISON, “LGBT Members”, https://www.unison. org.uk/about/what-we-do/fairness-equality/lgbt/, (02/02/2017).
• FrittFram, “All Clear”, http://www.frittfram. se/default.asp?lid=1, (02/02/2017)
• Hunt G, “Going Global: International Labour and Sexual Orientation Discrimination”, Sexual Orientation at Work: Contemporary Issues and Perspectives, Ed. Fiona Colgan, Nick Rumens, Routledge, New York, 228-243.
• Atviri, “For LGBT Equality against Homophobia in Lithuania” http://www.atviri.lt/index.php?item_id=, (03/03/2017).
• KaosGL, “KaosGL Sendika Grubu 2016’da Ne Yapacak?”, http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=20770, (03/03/2017).
• Güvenlik-Sen, “Güvenlik Sen Ana Tüzüğü”, http://www.guvenliksen.org.tr/guvenlik-sen-ana- tuzugu, (30/03/2017).
• Hava-İş, “Türkiye Sivil Havacılık Sendikası Ana Tüzüğü”, http://havais.org.tr/tr/tuzuk/, (30/03/2017).
• TGS, “Türkiye Gazeteciler Sendikası Ana Tüzüğü”, http://tgs.org.tr/biz-kimiz/tuzuk/, (30/03/2017).
• Eğitim-Sen, “Tüzük: Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası”, http://egitimsen.org.tr/wp-content/uploads /2015/07/51040a5e4881afc_ek-2.pdf, (30.03.2017).
• ÇSGB, “Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası Tüzüğü”, https://www.csgb.gov.tr/media/2537/ses.pdf, (30/03/2017).
• KESK, “Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu Tüzüğü”, http://www.kesk.org.tr/2010/03/31/kamu- emekcileri-sendikalari-konfederasyonu-tuzugu/, (30/03/2017).
• Sosyal-İş, “Sosyal-İş Sendikası 14. Olağan Genel Kurul Kararları”, http://www.sosyal-is.org.tr/images/ YAYINLAR/calisma_raporlari/14_genel_kurul/14_ genel_kurul_kararlari.pdf, (03/03/2017).
• KaosGL, “KESK ve DİSK’in Anayasasında Cinsel Yönelim”, http://kaosgl.org/sayfa.php?id=2979, (03/03/2017).
• Eğitim-Sen, “Eğitim-sen Kadın Bülteni: Barışın Rengidir Kadın”, 2015;(9)4.
• SES, “SES’li Kadınlar”, http://2015.ses.
• org.tr/2016/06/sesli-kadinlar-sayi7-haziran- (30/03/2017). 2016/
• KaosGL, “Eğitim-Sen’de Toplumsal Cinsiyet Eğitimi”, http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=16565, (20/03/2017).
• Eğitim-Sen İstanbul 3 no’lu Şube LGBTİ Komisyonu, “Faaliyet Raporu”, İstanbul,2017.
• KaosGL, “Heteroseksisiz Karşıtı Öğretmenler Malatya’da Buluştu”, http://www.kaosgl.org/sayfa. php?id=21727, (20/03/2017).
• KaosGL, “Kadın ve LGBT Örgütleri Buluştu”, http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=20261, (20/03/2017).
• KaosGL, “Birgün’ün Toplu İş Sözleşmesinde 17 Mayıs İzni”, http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=17079, (20/03/2017).
• TGS, “Bianet 1. Dönem TİS”, http://tgs.org.tr/bianet- 1-donem-tis-01-02-2016-01-02-2018/, (30/03/2017).
• TGS, “Toplu İş Sözleşmeleri”, http://tgs.org.tr/toplu-is- sozlesmeleri/, (30/03/2017).
• Sosyal-İş, Toplum Gönülllüleri Vakfı ile Sosyal İş Sendikası Arasında Bağıtlanan 4. Dönem Toplu İş Sözleşmesi”, http://www.sosyal- is.org.tr/images/toplu_sozlesmeler/toplumgonulluleri vakfi.pdf, (20/03/2017).
• Sosyal-iş, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi ile Sosyal İş Sendikası Arasında Bağıtlanan Toplu İş Sözleşmesi http://www.sosyalis.org.tr/images/toplu_ sozlesmeler/ uao.pdf, (20/03/2017).
• KaosGL, “LGBT Hakları Sendikal Haklardır Çalıştayı Mersin’de yapıldı”, http://www.kaosgl.org/sayfa.
• php?id=17735, (20/03/2017).
• KaosGL, “Eskişehir Eğitim-Sen’de “LGBT Hakları Sendikal Haklardır Çalıştayı””, http://www.kaosgl. org/sayfa.php?id=17684, (20/03/2017).
• KaosGL, “KaosGL Eskişehir’de Eğitim Emekçileriyle Buluşuyor”, http://www.kaosgl.org/ sayfa.php?id=17606, (20/03/2017).
• KaosGL, “Medyada LGBT’lere Yönelik Nefret Söylemi Atölyesi”, http://kaosgl.org/sayfa.php?id=16249, (20/03/2017).
• KaosGL, “Sendikacılar EuroPride’ta Buluştu”, http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=22085, (20/03/2017).
• KaosGL, “Hollanda, Türkiye ve Kıbrıs’tan Sendikacılar İzmir’de Buluştu”, http://www.kaosgl. org/sayfa.php?id=21836, (20/03/2017).
• KaosGL, “Eğitim-Sen LGBTİ Komisyonları Nefrete Karşı Buluştu”, http://www.kaosgl.org/sayfa. php?id=21568, (23/03/2017).
• KaosGL, “İnterseks Bedenler Patolojikleştiriliyor”, http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=20713, (23/03/2017).
• KaosGL, “KESK Eşbaşkanı Köse Bütün Normlar Kökünden Sarsılmalıdır”, http://www.kaosgl.org/sayfa. php?id=18263, (25/03/2017).
• KaosGL, “LGBT Hakları Sendikal Haklardır Sempozyumu”, http://www.kaosgl.org/ sayfa.php?id=18225, (25/03/2017).
• KaosGL, “Sendikacılar LGBT’lerin Çalışma Hakkı İçin Buluşuyor”, http://www.kaosgl.org/sayfa. php?id=12895, (25/03/2017).l