ÇALIŞMA KOŞULLARI İLE İŞ KAZALARI ARASINDAKİ İLİŞKİSİ:BİR HASTANE ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 60, 67 - 75, 01.07.2016

Aslı Davas Meral Türk Mümine Yüksel

Öz

Amaç: Sağlıkta çalışma koşulları; performansa bağlı çalışma, güvencesiz çalışma, verimliliğin ve kalitenin artırılmasıyla ilgili ortaya çıkan bürokratik işyükü ile maliyet kısıtlamaları ve sürekli yenilenen teknolojiye uyum sağlama zorunluluğu gibi ticarileşme ve özelleştirme uygulamaları nedeniyle ağırlaşmıştır. Bu durumun, sağlık çalışanlarında iş kazaları, sakatlık ve iş görmezlik durumlarını arttırdığı bilinmektedir. Bu araştırmanın amacı, bir üniversite hastanesinde çalışanların iş kazası sıklığı ve bunu etkileyen çalışma koşullarının belirlenmesidir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte olan araştır- mada, bir üniversite hastanesi Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Birimi’nde, 2015 yılı içinde gerçekleştirilen periyodik muayene kayıtlarına dayanarak, son bir yılda iş kazası geçirme sıklığı belirlenmiştir. Periyodik muayene formunda yer alan yaş, cinsiyet, medeni durum, çocuk sayısı, çalıştığı bölüm, meslek, istihdam tipi, ortalama aylık çalışma saati, gece çalışma durumuyla ilgili veriler bir istatistik paket programına aktarılmış ve analiz edilmiştir. İş kazası sıklık hızı hesaplaması Sosyal Güvenlik Kurumu hesaplamalarında esas alınan formül kullanılarak yapılmıştır. Bulgular: Muayene kayıtlarına göre son bir yılda en az bir iş kazası geçirenlerin oranı %27,5’tir. 100 tam zamanlı çalışan başına toplam iş kazası sıklık hızı 354,3/100TZÇ. Acil serviste çalışmanın; cerrahi birimlere göre 2,5 kat, dahili birimlere göre 3,0 kat, idari ve teknik birimlere göre 5,2 kat daha riskli olduğu görülmüştür. 4-B’li çalışanlar, kadrolu çalışanlardan 2,4 kat daha riskli bulunmuştur. Haftada 160 saatin üzerinde çalışma riski 2,6 kat, gece çalışma 2,7 kat, otuz yaşın altında olmak 2,1 kat, kadın olmak 2,6 kat artırmaktadır.Sonuç: Sağlık çalışanlarının çalışma saatlerinin ve nöbet sayılarının yasal düzeye çekilmesi, nöbet ertesi izinlerinin zorunlu olarak kullanmalarının sağlanması, sözleşmeli çalışmanın engellenmesi; iş kazalarını büyük oranda önleyecektir. Anahtar kelimeler: Sağlık çalışanları, iş kazaları, hastane

Anahtar Kelimeler

Sağlık çalışanları, iş kazaları, hastane

Kaynakça

• European Agency for Safety and Health at Work. “Current and emerging issues in the healthcare sector, including home and community care” European Risk Observatory Report Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• OSHA, 2013. “Facts About Hospital Worker Safety” https://www.osha.gov/dsg/hospitals/documents/ 1.2_Factbook_508.pdf (25/08/2016).
• Sepkowitz, K., Eisenberg, L.”Occupational Deaths among Healthcare Workers” Emerging Infectious Diseases” 2005; 11(7): 1003-1008
• Ogan H,(yayına hazırlayan) Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma Grubu. “Sağlık Çalışanları için İşçi Sağlığı ve Güvenliği”, 2014 http://www.saglikcalisanisagligi. org/tezler2/scskitabi.pdf (28/08/2016)
• Arnetz BB. “Psychosocial challenges facing physicians of today Social Science and Medicine” 2001; 52: 203±213.
• ILO, “Health and life at work: A basic human right. “(ss.8-10) 2009 Geneva: ILO
• ILO. “Recording and Notification of Occupational Accidents and Diseases and ILO List of Occupational Diseases” Geneva. 2002 p. 1-26.
• Dembe A E, Erickson J B, Delbos R G Banks S M,. “The Impact of Overtime and Long Work Hours on Occupational Injuries and Illnesses:New Evidence from the United States.” Occupational and Enviromental Medicine, 2005; 62: p. 588-597.
• Suzuki K, Ohida T, Kaneita Y, Yokoyama E, Miyake T, Harano S, Yagi Y, Ibuka E, Kaneko A, Tsutsui T, Uchiyama M. “Mental health status, shift work, and occupational accidents among hospital nurses in Japan”. J Occup Health. Nov;46(6):448-54.
• Davies R., Elias P., “An Analysis of Temporal and National Variations in Reported Workplace Injury Rates” British Health and Safety Executive, Institute for Employment Research. 2000, p. 1-98.
• Pransky G., Snyder T., Dembe A.,.”Under-Reporting of Work-Related Disorders in the Workplace: A Case Study and Review of the Literature.” Ergonomics, 1999; 42(1): p. 171-182.
• Azaroff S.L., Levestein C., Wegman D.H., “Occupational Injury and Illness Surveillance: Conceptual Filters Explain Underreporting.” American Journal of Public Health, 2002, 92(9): p. 1421-1430.
• Davas Aksan A, Aksu Tanık F. “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde çalışan hemşirelere yönelik iş kazası kayıt sisteminin geliştirilmesi, uygulanması ve izlenmesi.” Mesleki Sağlık ve Güvenlik. Temmuz- Ağustos 2009.32-42
• Gomaa AE, Tapp LC, LuckhauptSE, Vanoli K, Sarmiento RF, Raudabaugh WM, Nowlin S, Sprigg SM, “Occupational Traumatic Injuries Among Workers in Health Care Facilities — United States, 2012–2014” Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR) April 24, 2015; 64(15);405-410 https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ mm6415a2.htm (30/08/2016)
• Raeissi P, Omrani A, , Khosravizadeh O, Mousavi M, Kakemam E, Sokhanvar M, Najafi B. “Occupational Accidents among Hospital Staff” Journal of Client- Centered Nursing Care May 2015 1(2).
• McCaughey Da, DelliFraine JL , McGhan G, Bruning NS. “The negative effects of workplace injury and illness on workplace safety climate perceptions and health care worker outcomes” Safety Science 2013; 51: 138–147
• Voide C1, Darling KE, Kenfak-Foguena A, Erard V, Cavassini M, Lazor-Blanchet C. “Underreporting of needlestick and sharps injuries among healthcare workers in a Swiss University Hospital.” Swiss Med Wkly. 2012 Feb 10;142:w13523. doi: 10.4414/smw.2012.13523.
• Uğraş Dikmen A, Medeni V, Uslu İ, Aycan S. ”Ankara’da bir üniversite Hastanesi’nde Çalışan Sağlık personelinin geçirdiğini ifade ettiği iş kazalarının değerlendirilmesi” Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2014; Temmuz-Ağustos-Eylül 22-29.
• TBMM, “Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet Olaylarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu” Ocak 2013 http://www.ttb.org.tr/siddet/images/stories/files/ tbmmsiddetraporu.pdf (16/11/2016)
• Arslanhan S, “Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor?” http://www.tepav.org.tr/upload/files/1284627104- 1.Muayene_sayisindaki_artis_anlamli_bir_erisim_ artisini_mi_ifade_ediyor.pdf2010 (16/11/2016).
• Keser Ö., Bilgin H. “Türkiye’de Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddet: Sistematik Derleme” Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences ·2011 ; 31(6):1442-56 DOI: 10.5336/medsci.2010-20795.
• Rajkumari N, Thanbuana B.T, Varghese JN, Gunjiyal J, Mathur P, Mahesh Chandra Misra MC “A prospective look at the burden of sharps injuries and splashes among trauma health care workers in developing countries: True picture or tip of iceberg” Injury, Int. J. Care Injured 2014; 45: 1470–1478 .
• CDC, NIOSH “Slip, Trip, and Fall Prevention for Healthcare Workers “DHHS (NIOSH) Publication Number 2011–123 December 2010 https://www.cdc.gov/niosh/docs/2011-123/pdfs/2011- 123.pdf Erişim, 25/08/2016.
• Rodriguez-Jareño MC, Demou E, Vargas-Prada S, Sanati KA, Skerjanc A, Reis PG, Helimäki-Aro R, Macdonald EB, Serra C. “European Working Time Directive and doctors’ health: a systematic review of the available epidemiological evidence.” BMJ Open. 2014 Jul 7;4(7):e004916. doi: 10.1136/bmjopen-2014- 004916.
• Kirkcaldy BD, Trimpop R, Cooper CL. “Working hours, job stress, work satisfaction and accident rates among medical practitioners, consultants and allied personnel.” International Journal of Stress Management 1997;4:79–87.
• Gholami A, Borji A, Lotfabadi P, Asghari A. “Risk factors of needlestick and sharps injuries among healthcare workers.” Int J Hosp Res 2013;2:31e8.
• Jahangiri M, Rostamabadi A, Hoboubi N, Tadayon N,, Soleimani A. “Needle Stick Injuries and their Related Safety Measures among Nurses in a University Hospital, Shiraz, Iran” Safety and Health at Work 2016; 7: 72-77.
• Liu H, Zhao S, Jiao M, Wang J, Peters DH, Qiao H, Zhao Y, Li Y, Song L, Xing K, Lu Y, Wu Q. “Extent, Nature, and Risk Factors of Workplace Violence in Public Tertiary Hospitals in China: A Cross-Sectional Survey.” Int J Environ Res Public Health. 2015 Jun 16;12(6):6801-17. doi: 10.3390/ijerph120606801
• Horwitz IB, McCall BP. “An analysis of occupational burn injuries in Rhode Island: workers’ compensation claims, 1998 to 2002.” Burn Care Rehabil. 2005 Nov- Dec; 26(6):505-14
• Harmancı Seren AK, Yıldırım A, “Özelleştirme: Sağlıkta Özelleştirme ve Hemşireler” Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2013;16:1.
• O’Neill TM, Abbott AV, Radecki SE, “Risk of Needlesticks and Occupational Exposures Among Residents and Medical Students.” Arch Intern Med. 1992; 152(7):1451-1456.
• Williams R “Sharps Injuries in Medical Training: Higher Risk for Residents Than for Medical Students “http://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi? article=4604&context=etd (30/08/2016).
• TTB,(2015) Tıpta Uzmanlık Eğitimi Raporu https://www.ttb.org.tr/kutuphane/tiptauzmanlikegitimi. pdf (30/08/2016).
• Alamgir H, Yu S, Drebit S, Fast C, Kidd C “Are female healthcare workers at higher risk of occupational injury?” Occupational Medicine 2009;59:149–152.
• Messing K, Tissot F, Stock SR. “Should studies of risk factors for musculoskeletal disorders be stratified by gender? Lessons from the 1998 Quebec Health and Social Survey” Journal Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 2009/3/1 :96-112.l